Dagblaðið Vísir - DV - 21.01.2006, Qupperneq 24

24 LAUGARDAGUR 21. JANÚAR 2006
Helgarblað DV
Sigurborg Chythia
Karlsdóttir Flutti sautjan
ára gömul frá heimalandi
sínu Chile og elskar að
búa ísveitinni á Islandi.
Sigurborg Chyntia Karisdóttir er þrjátíu og átta ára gömul, fædd og uppal-
in í Chile. Hún flutti þaöan með þáverandi eiginmanni sínum árið 1987 á
meðan Pinochet var enn við völd. Nú býr hún á Hellu. Hún er ekki
eini nýbúinn þar, því alls hafa Qörutíu skyldmenni hennar hreiðrað
um sig á Suðurlandi. Henni leiðist ys og þys stórborgarinnar Reykja-
víkur og vill helst bara vera í sveitinni en DV náði í skottið á henni
þar sem hún var í einni af sínum fáu bæjarferðum.
„Ég kem mjög sjaldan til Reykja-
vflcur, það er svo mikið stress héma.
AUt og allir á fleygiferð," segir Sigur-
borg Chyntia Karlsdóttir, þrjátíu og
átta ára kona, fædd og uppalin í Chile.
„Ég fer til Reykjavíkur kannski fjórum
sinnum á ári til að útrétta. Það er alveg
nóg fyrir mig. Sveitin á vel við mig.‘‘
Sigurborg flutti sautján ára frá
stórri fjölskyldu sinni í Chile með eig-
inmanni sínum og tveimur ungum
sonum og býr nú á Hellu. Margir úr
fjölskyldu hennar hafa á síðustu ámm
fylgt fordæmi hennar og hreiðrað um
sig á Suðurlandi og em nú um fjörutíu
Chilebúar, þar af sjö systkini hennar,
makar þeirra og böm, búsettir á land-
inu.
Uppeldisárin
Sigurborg var sjö ára þegar Augu-
sto Pinochet tók þar völd og man hún
vel eftir því. „Ég man að það vom her-
menn út um allt og aliir þurftu að fara
í langar raðir til að fá mat. Mín fjöl-
skylda fór sem betur fer ekki mjög illa
út úr ástandinu. Þegar maður var
þama vissi maður í raun ekkert um
ástandið þama. Það var ekki fyrr en ég
flutti til Svíþjóðar árið 1987 að ég fór
að átta mig á ástandinu í Chile."
Hún segir að fjölskylda hennar hafi
lifað ágætis lífl í Chile, ósköp eðlilegu
h'fi. „Við höfðum það frekar gott. Ég sá
aldrei neitt stríð eða svoleiðis. Við átt-
um nóg af peningum á þessum tíma
af því að pabbi var á góðum launum
en maturinn var af skornum skammti.
Við björguðum okkur alveg en það
vom margir sem fóm miklu verr út úr
þessu."
Chilebúi í Svíþjóð
Árið 1987 flutti Sigurborg með tvo
unga syni sína frá Chile. „Ég fór á eftir
fyrsta manninum mínum til Svíþjóð-
ar. Bróðir hans bjó í Sviþjóð og vildi
endilega fá hann til sín þannig að ég
fylgdi honum þangað."
Þegar Sigurborg var búin að búa
þar í tvö ár og ógnarstjórn Pinochets
að líða undir lok var höggvið skarð í
fjölskyldu hennar. „Herman bróðir
minn var barinn til dauða af herlög-
reglu Pinochets árið 1989. Þegar það
gerðist var hann í heimsókn hjá móð-
ur okkar að halda upp á afmæli dóttur
sinnar. Hann skrapp til að heimsækja
systur okkar en átti ekki afturkvæmt.
Hann hafði verið tekinn af lögregl-
unni um morguninn og laminn. Lög-
um samkvæmt var farið með hann í
læknisskoðun eftir handtökuna. Síð-
an var farið með hann í fangelsi."
í fangelsinu var gengið í skrokk á
bróður hennar og hann barinn til
dauða. „Það var hringt í mömmu og
henni tilkynnt að hann væri í fangelsi.
Þegar hún fór í fangelsið til að ná í
hann var hann nær óþekkjanlegur.
Hann hafði verið barinn svo mikið að
hann leit út eins og skrímsli. Eftir að
mamma náði honum út fór hún með
hann beint til læknis en það var um
seinan, læknirinn sagði bara einfald-
lega að Herman væri að deyja. Þeir
höfðu drepið hann."
Fjölskyldunni hótað
Lælcnirinn sem tók á móti móður-
inni með blóði drifinn bróðurinn
hafði líka verið á vakt þegar komið var
með hann í fyrra skiptið. „Hann sagði
að Herman [bróðirinn] hefði ekki ver-
ið nærri því svona illa farinn í læknis-
skoðuninni um morguninn. Það var
búið að berja hann svo mikið í höfuð-
ið og andlitið að hann var óþekkjan-
legur."
Reynt var að rannsaka dauða
Hermans en sú rannsókn var kæfð af
stjómvöldum í Chile. „Ég var úti í Sví-
þjóð og þar var kona sem starfaði fyr-
ir mannréttindasamtök. Hún vildi
endilega komast til botns í þessu. Ég
var í beinu sambandi við mömmu og
fékk hjá henni upplýsingar um málið
og kom þeim til konunnar en þegar
rannsóknin var rétt hafin bámst
mömmu hótanir þar sem henni og
systkinum mínum var hótað lífláti.
Málið var því kæft án þess að nokkur
væri dreginn til saka fyrir morðið á
Herman."
Til íslands
„Ég skildi við fyrsta eiginmann
minn í Svíþjóð og kynntist þar íslend-
ingi. Hann vildi fljótlega flytja aftur
heim til íslands. Mér var alveg sama
hvar ég bjó víst ég bjó ekki í Chile."
Sigurborg giftist öðmm manni sín-
um fljótlega eftir komuna til íslands.
„Hann vann í Bláa lóninu og hann
hafði lengi átt þann draum að gifta sig
þar. Þannig að við gerðum það. Það
var mjög sérstakt. Við vomm víst
fyrsta fólkið sem gifti sig þar. Það hafa
margir fylgt á eftir einhverra hluta
vegna." segir Sigurborg og hlær.
Þau bjuggu fyrst um sinn í Grinda-
vík. „Það var algjör hörmung að búa
þar. Þar var alltaf rok og þegar það var
ekki rok var fiskifyla yfir öllu pláss-
inu.“
Smiðurinn
Hjónin fluttu skömmu síðar til
Hellu. „Við áttum og rákum Grillskál-
ann á Hellu í fimm ár en að lokum
fauk GriUskálinn og hjónabandið
sömuleiðis. Maðurinn minn flutti á
brott en ég vildi vera þarna áfram á
Hellu. Mér leið vel þar.“
Sigurborg kynntist núverandi eig-
inmanni sínum, sem er smiður, við
svolítið skringilegar aðstæður. „Það
var voða vesen í kring um annan
skilnaðinn minn. Til dæmis brotnuðu
ýmis húsgögn, þar á meðal hjóna-
rúmið. Vinkona mín benti mér á smið
sem gæti hjálpað mér að laga brotnu
húsgögnin. Eg hafði samband við
hann og þótti hann strax indæll. Hann
kom svo og byrjaði á að laga rúmið
mitt. Síðan fór hann í húsgögnin og að
lokum tók hann að sér að laga mig ef
svo má segja." segir Sigurborg og
brosir breitt. „Þetta var árið 1995, við
giftum okkur svo í fyrra."
Spænskan á Suðurlandinu
Sigurborg starfaði í tæpan áratug
við aðhlynningu aldraðra á dvalar-
heimilinu Lundi á Hellu. Allt þar til
fyrir tveimur ámm. „Ég lenti í því að
það var keyrt á mig þar sem ég var
gangandi. Síðan hef ég verið öryrki og
lagalega séð aumingi," segir Sigurborg
sem greinilega er ekki alveg sátt við
hlutskipti sitt.
Hún hefur þó fengið að grípa í létt
störf af og til auk þess sem hún hefur
unnið að því að túlka fyrir spænsku-
mælandi innflytjendur á Suðurlandi
og segir hún nóg að gera hjá sér í þeim
málum.
Fjölskrúðugir smábæir
Á Hellu og Hvolsvelli búa nú alls
um fjörutíu Chilebúar sem allir komu
á vegum Sigurborgar.
„Ég kom fyrst með bróður minn.
Hann kom með annan bróður okkar
og konuna hans og böm og svo er
búið að bætast í hópinn koll af kolli.
Við emm núna sjö systkini héma á
Hellu og Hvolsvelli. Svo em fleiri úr
fjölskyldunni, frændur og frænkur
með maka sina og böm."
Hún segir að henni og fjölskyldu
hennar hafi verið vel tekið í þessum
lidu smábæjum Suðurlandsundir-
lendisins og aldrei hafi hún orðið vör
við fordóma í þeirra garð en slíkar
móttökur segir hún ekki sjálfgefnar.
„Við emm að troða okkur í ykkar
þjóðfélag og það er auðvitað ekkert
sjálfgefið að það gangi snurðulaust
fýrir sig en maður reynir. Ég er Hellu-
búi og íslendingur, mér líður ekki eins
og gesti. Ef ég hefði komið hingað ein
hefði ég kannski ekki fest rætur hér en
ég kom hingað með manni og tveim-
ur eldri sonum mínum. Þegar maður
á íjölskyddu getur maður ekki verið
rótlaus og ég þakka guði fyrir að hafa
fengið að festa þær héma á Hellu. Ég
held að það sé einhver ástæða fyrir að
við emm öll komin hingað. Einhver
æðri máttarvöld að verki."
Umhleypingar
ísland er óneitanlega talsvert kald-
ara en Chile en Sigurborg kippir sér
lítið upp við hitabrigðin.Þó hún viður-
kenni að fyrstu árin hafi hún kvartað
við og við vegna umhleypinganna.
„Með tímanum lærði ég að njóta að-
stæðnanna hvemig sem þær em,
hvort sem það er veður eða eitthvað
annað, því maður veit aldrei hvað ger-
ist á morgun."
Fjölskyldan
„Ég á þijá yndislega syni. Tvo
þeirra á ég með fyrsta manninum
mínum. Þeir em nítján og tuttugu ára.
Síðan á ég einn ellefu ára með öðmm
manni mínum. Miðsonurinn er
spenntur fyrir að fara til Reykjavíkur
og fara í framhaldsnám. Hann er alltaf
að skipta um skoðun. Hann fær þó
ekki að flytja frá mér fyrr en hann
verður tuttugu og eins árs. Það er svo
hræðilegt þegar böm em að flytja að
heiman of snemma og allt fer í
vaskinn og þau enda affur hjá
mömmu sinni," segir Sigurborg og
greinilegs kvíða gætir í málrómi henn-
ar. Hún segir óalgengt að böm fari
jafn snemma að heiman og tíðkast
hér á landi. Þar ljúki þau venjulega
námi á meðan þau búi enn í foreldra-
húsum.
„Ég vil að mínir synir flytji að
heiman þegar þeir em tilbúnir. Eg var
aðeins sautján ára þegar ég yfirgaf for-
eldrahús mín og eignaðist elsta son
minn. Það er finnst mér allt of ungt. Á
þessum tíma var alveg bannað að
nota getnaðarvamarpiilur og slíkt.
Mamma var ströng en það dugði
greinilega ekki nægilega vel,“ segir
Sigurborg og hlær dátt.
Framtíðin
„Ég er bara þrátíu og átta ára göm-
ul. Þegar ég verð búin að koma sonum
mínum út í llífið þannig að þeir séu
sjálfstæðir ætla ég að fara að hugsa
um sjálfa mig. Mig langar að læra eitt-
hvað, en hvað það verður veit ég ekki.
Þangað til einbeiti ég mér að fjöl-
skyldunni, móðurhlutverkinu er ekki
lokið fyrr en sá yngsti er kominn til
manns. Mér finnst gott að taka eitt
skref í einu. Þetta er mitt hlutverk
núna.
Ég á nóg eftir að gera en ætla bara
að gera eitt í einu. Pabbi minn var
fimmtíu og níu ára þegar hann gerðist
smiður. Hann lærði það á kvöldnám-
skeiðum. Síðan gerði hann sér lítið
fyrir og byggði tvö hús.
Draumamir mega bíða, þeir rætast
þegar að því kemur. Ég veit það," seg-
ir Sigurborg að lokum.