Freyr - 01.03.1955, Blaðsíða 6

68
FREYR
þessi ár og ýmsir telja nauðsynlegt að hafa
áburðarkjallara undir grindum, enda senni-
lega rétt og óumflýjanlegt. En hve margir
gœta þess að hafa hlutföll sements, sands
og malar í steypu aburðarkjallaranna 1:2:3
og helzt þéttiefni í steypuna, minnugir þess,
að ágengni lífrœnna efna á slíka veggi er
og verður ákaflega mikil, og þar eð þessir
veggir eru undirstaða húsaveggjanna mega
þeir ekki bila. Bóndi einn sagði mér nýlega,
að í hans sveit geri flestir áburðarkjallara
úr venjulegri steinsteypu. Hvað er þá venju-
leg steypa hjá ykkur?
Hjá flestum 1:8 af sementi og möl, og
mölin oftast þrungin af moldsýrum, var
svarið.
Þetta eru forsendurnar. Eftir því fer end-
ingin. Sömu forsendurnar hafa legið til
grundvallar þar, sem maður sér hrunda
haughúsaveggi og fallin safngryfjuþök á
fárra ára byggingum, sem búið er að veita
jarðrœktarstyrk til og lán þar að auki. Þessi
dœmi eru því miður nógu mörg, eða réttara
sagt of mörg.
En því eru menn að svíkja sjálfa sig? mun
einhver spyrja.
Auðvitað eru til menn í bændastétt, eins
og i öðrum stéttum, sem vinna verk sin með
hirðuleysi, en hitt mun þó algengara, að
vankunnátta — vanþekking — valdi. Það
er ekki algengt að menn vilji svíkja sjálfa
sig, en þeir geta gert það óafvitandi. Og í
sveitunum eru nú naumast til handlagnir
menn; þeir hafa gerzt gervimenn annars
staðar og handverksmenn eru ákaflega
sjaldgœfir í sveitum. En vœri bara völ á
leiðbeiningastarfsemi eins og þar sem
byggingaráðunautar eru starfandi, er hafa
eftir lit með framkvœmdum á meðan á þeim
stendur, þá vœri allt annað viðhorf í þess-
um málum. Og eiginlega er það með öllu
óforsvaranlegt, að strangt eftirlit sé ekki
með öllum framkvœmdum, sem lán eða
styrkir eru veittir til.
Það er talað um — og það með réttu —
að kunnáttumenn á sviði byggingaiðnaðar
vanti í sveitirnar. Styrr stendur um hvort
efna skuli til skólahalds, þar sem mönnum
verði veitt nokkur kunnátta í þessum efn-
um.
Iðnaðarmenn eru slíkri menntun mót-
fallnir og telja sjálfsagt eðlilegt, að þar sé
byggt af vanefnum og áfram haldi í því
horfi, sem of víða ríkir, svo sem að ofan
getur. Hitt er engin von, að bóndi leiti að-
stoðar fagmanna, sem búsettir eru í bœjun-
um á meðan svo er málum komið, að bónd-
inn þarf að vinna í þrjár vikur fyrir þeirri
upphœð, sem fagmaðurinn krefst að fá i
kaup fyrir eina viku.
Eftirlitsmaður frá Alþjóðabankanum kom
hingað til lands á síðasta hausti til þess að
líta á framkvœmdir þœr, sem nefnd stofn-
un hefur lánað fé til í sveitum íslands, Hann
fór ekki víða um land, en nógu víða samt
til þess að koma auga á ýmsa bresti í fram-
kvœmdum í sveitum.
Það vœri ekki rétt af mér að rekja öll
þau atriði, sem honum sýndust betur mega
fara og sjálfsagt vœri að kippa til betri veg-
ar, því að þau rakti hann fyrir mér sem
gömlum kunningja og félaga frá námsár-
unum i Búnaðarháskólanum. En hann
hvatti til að herða róðurinn og gera það
bezta ögn betur, og hið lakara miklu betur,
og svo sýndist honum hirðuleysi um viðhald
vera of algengt. En það er raunar sama
sagan og allir útlendingar segja — eða
hugsa að minnsta kosti — þeir, sem hafa
annarra dœmi til samanburðar.
Það getur ekki verið nokkrum vafa bund-
ið, að við verðum að vanda okkur betur
þegar byggt er og hélzt að hafa eftirlits-
menn allsstaðar, og svo þarf hver bóndi að
varðveita betur en raun er á það, sem gert
hefur verið.