Freyr - 01.03.1955, Blaðsíða 9

FRE YR
71
andi að hætta getur verið á endaveltu og
leitast því við að tryggja sig gegn þessu
með viðeigandi varnarráðstöfunum að því
er þeir telja, en oft hefur þetta ekki tekizt
betur en svo, að slys hefur orðið þrátt fyrir
varnaraðgerðirnar. Mörg endaveltutilfelli
má þó r§kja til vanmats á hættunni, al-
gerrar vanþekkingar eða kæruleysis.
Það eru mörg einstök atriði, sem orsaka
endaveltu dráttarvéla. Gerð vélarinnar hef-
ur þar mikið að segja, má þar nefna þyngd
vélarinnar, legu þyngdarmiðjunnar, afl
hreyfilsins, aflflutningshlutfallið og tengi-
hraðann. Þá hefur akstursviðnámið nokk-
uð að segja, hraðaaukinn í akstrinum, stað-
setning dráttartengingarinnar, dráttaraflið,
viðnámið milli hjólanna og akbrautarinn-
ar o. fl. Hvert þessara atriða hefur sín áhrif,
en þó mismunandi mikil í hverju einstöku
tilfelli, en ávallt má reikna með þeim sam-
einuðum, þegar dráttarvél reisir sig. Það er
því engan veginn rétt, sem margir álíta,
að staðsetning dráttartengingarinnar og
dráttaraflið sé hér alls ráðandi. Dráttarvél
getur reist sig og jafnvel farið endaveltu,
þó að dráttarfestingin sé mjög neðarlega
og hvert sem dráttaraflið er, allt frá engu
dráttarátaki til hámarksátaks vélarinnar.
Staðsetning dráttartenglngar.
Enda þótt staðsetning dráttartengingar-
innar sé ekki svo áhrifamikil með tilliti til
endaveltuhættunnar, sem margir ætla, má
ekki skilja þetta svo, að einu gildi hvar
tengingin er staðsett. Tengistaður, sem er
mjög neðarlega, gerir sitt til að vinna móti
endaveltunni, en kemur ekki í veg fyrir
hana. Ekki er hægt að gefa neinar fastar
reglur um það, í hvaða hæð tengistaðurinn
á að vera, en það ætti að vera algild regla
að tengja aldrei drátt við dráttarvél ofan
við afturásinn og ávallt svo neðarlega, sem
föng eru á.
Forðast skyldi að haga tengingu dráttar
þannig, að teljandi lóðréttur þungi komi á
sjálfan tengistaðinn, því það eykur mjög
endaveltuhættuna. Aftanívagn með einum
ás hvílir all þungt á tengistaðnum. Slíkan
vagn ætti því að tengja við dráttarvélina í
sérstakan tengistað, sem er annaðhvort
beint undir afturásnum eða fyrir framan
hann og neðan. Jafnframt ætti að hafa
tengibúnaðinn þannig, að ekki væri hægt
2. mynd. Efsti hluti: Þó dráttur sé tengdur framantil
i vélina, en i sömu hœð og venjulega er viðnámið engu
meira en venjulega gegn endaveltu. Miðhluti: Dráttar-
keðjan tengd við vélina i venjulegri hœð, en hallandi
niður og aftur, dregur úr endaveltuhcettunni rneðan
ekið er á jafnsléttu. Neðsti hluti: Ef afturhluti vélar-
innar er mun Itegri en drátturinn verður tengingin ó-
hagstæðari en venjuleg tenging.