Freyr - 15.01.1971, Blaðsíða 16

hreinir. Ganga verður vandlega frá
pokaopum, þegar búið er að láta í þá,
svo að útilokað sé, að ullin geti ó-
hreinkast í þeim eða slæðst úr þeim
í flutningi.
9. Pokana verður að merkja vandlega
með nafni, heimilisfangi og ullarlit.
10. Þeir sem vilja senda ull sína í sérmat
verða að ganga fast eftir því að fá
fullnægjandi fyrirgreiðslu frá sölufé-
lagi sínu og uppgjör eftir gæðaflokk-
um frá þvottastöð eða ullarkaupanda
eins fljótt og tök eru á.
Kynbótamöguleikar
Þá er ástæða til að fara nokkrum orðum
um ræktun fjár með tilliti til ullargæða.
Undanfarin ár hafa verið gerðar um-
fangsmiklar tilraunir með ræktun á fé
með alhvíta ull á bændaskólabúunum að
Hólum og Hvanneyri og á tilraunastöðv-
unum á Reykhólum og Skriðuklaustri.
Niðurstöður þeirra tilrauna sýna, að
mjög fljótlegt er að ná árangri í ræktun al-
hvíta fjárins, og vil ég í því sambandi
benda á yfirlitsgrein um þessar rannsókn-
ir í Handbók bænda 1969.
Þessar tilraunir benda til þess, að með
því að söðla alveg um, hætta að nota gula
eða írauða hrúta og nota eingöngu al-
hvíta hrúta megi gjörbreyta litarhætti
fjárstofnsins á örfáum árum.
í áðurnefndri grein í Handbók bænda
var gerð áætlun um hámarksframför í
ræktun á alhvítu fé. Þar var gengið út
frá því, að byrjað væri með fjárstofn, þar
sem 80% lambanna væru mikið gul, þ. e.
a. s. með rauðgular illhærur á belg, 19%
væru með gulan lit á skæklum, og aðeins
1% með alhvítan lit lambshaustið.
í áætluninni var gert ráð fyrir, að skipt
væri alveg um hrúta, allir gulir hrútar
felldir, en eingöngu notaðir alhvítir hrút-
ar af þeirri gerð, sem notuð hefur verið í
tilraununum. Ekki var gert ráð fyrir því
í áætluninni, að skipt væri um ærstofn
nema eftir því sem ær féllu úr fyrir ald-
urs sakir, en gert var ráð fyrir, að settar
yrðu á alhvítar og lítið gular gimbrar
eftir því sem tök yrðu á og ekkert nema
alhvítar gimbrar, eftir að fjöldi þeirra
væri orðinn nægilega mikill til viðhalds
stofninum.
í áætluninni var miðað við sama árang-
ur af notkun alhvítu hrútanna eins og til-
raunirnar hafa sýnt, og þá átti að vera
hægt að ná eftirfarandi árangri í ræktun
hvíta litarins:
Haustið eftir að byrjað er að nota al-
hvítu hrútana má gera ráð fyrir, að al-
hvítum lömbum hafi fjölgað úr 1% upp í
37%, og að mikið gulum lömbum hafi
fækkað úr 80% niður í 12%.
Eftir 6 ára kynbætur á ullarlit má gera
ráð fyrir, að 68% lambanna verði alhvít,
27% gul á skæklum og aðeins 5% eitthvað
gul á belginn.
Þessar tilraunir hafa sýnt það óyggj-
andi, að engan eiginleika sauðfjárins er
auðveldara að kynbæta heldur en ullar-
litinn, og reynsla þeirra bænda, sem hafa
tekið upp notkun alhvítra hrúta virðist
yfirleitt koma mjög vel heim við tilrauna-
niðurstöðurnar.
Þörfin á kynbótum mikil
En það er ekki aðeins auðvelt að bæta
ullarlitinn með kynbótum, heldur er mjög
mikil þörf á að bæta hann til þess að iðn-
aðarhráefnin, sem fást af sauðfénu, ullin
og gærurnar, verði sem verðmætust vara.
Forstöðumenn ullarverksmiðja og sút-
unarverksmiðja leggja á það áherzlu að
alhvít ull og alhvítar gærur séu mun betra
hráefni til iðnaðar heldur en ull og gærur,
sem mikið ber á rauðgulum illhærum í.
Vitanlega hafa miklu fleiri atriði áhrif á
endanleg gæði þessara hráefna heldur en
liturinn einn, en komist ullin í mat og
þvott í góðu ásigkomulagi og séu gærurn-
ar af réttri stærð og með heppilegu ullar-
fari, ræður liturinn úrslitum um það
hvert endanlegt notagildi háefnisins og
söluverðmæti iðnaðarvarningsins verður.
42
F R E Y R