Freyr - 15.01.1971, Blaðsíða 17

Það finnst kannski sumum fjarskylt
rúningi og ullarmeðferð að ræða um kyn-
bótamöguleika í þessu spjalli, en til þess
liggur sú ástæða, að við rúninginn er auð-
veldast að gera sér grein fyrir því, hvern-
ig ullarliturinn á ánum er, og einnig er
mjög auðvelt að dæma um gulan lit á
lömbum á þessum tíma.
Þess vegna er ástæða til fyrir þá bænd-
ur, sem hafa áhuga á að rækta upp alhvítt
fé að meta litinn á ánum, þegar af þeim
er tekið og dæma litinn á lömbunum um
leið, hafi það ekki verið gert á sauðburði.
Þá kemur líka til greina að dæma ær og
lömb að haustinu.
Sumir halda að það sé einhver galdur
að sjá rauðgulu illhærurnar, en því fer
fjarri. Allir menn með venjulega sjón
geta séð þessi dökku hár í ullinni með því
að skoða reyfið innanvert eða með því að
skoða hrygginn á ánum nýrúnum. Fyrir
þá, sem efu óvanir, er bezt að byrja á fé,
sem er greinilega gult eða írautt á lagð-
inn. Þar er gefið, að reyfið er morandi í
dökkum hárum, og ef reyfið er rúið af
slíkum kindum, standa illhærurnar venju-
lega eftir á mölunum. Þeir sem það hafa
séð, eiga ekki að geta villzt á því, hvað er
átt við með hugtakinu rauðgular illhær-
ur.
Æi og haustlömb í þrjá flokka,
vorlömb í 5 flokka fyrir gulku
Bezt er að flokka ær og haustlömb í þrjá
flokka eftir ullarlit. I fyrsta flokk fara þá
alhvítar ær, þar sem ekki fyrirfinnst gul-
ur litur neins staðar á kindinni, í annan
flokk fara ær, sem eru með gulan lit í
jöðrum reyfisins, en ekki annars staðar
og í þriðja flokk fara ær, sem hafa áber-
andi rauðgular illhærur inni í reyfinu.
Lömbunum er auðvelt að gefa einkunn-
ir frá 1—5 fyrir gulan lit við fæðingu.
Þá fá alhvít lömb einkunina 1, og er þá
ekki gulur litur neins staðar á lambinu,
hvorki á haus, fótum, rófu né belg. Eink-
unn 2 fá þau lömb, sem hafa gulan lit á
haus, fótum eða rófu, en eru hvít á belg-
inn, einkunn 3 fá lömb sem hafa gulan lit
á belg, þar með talið gult á hálsi, en meira
hvítt en gult á belgnum, einkunn 4 fá gul-
flekkótt lömb, sem eru meira gul en hvít,
og einkunn 5 fá algul lömb.
I sambandi við ásetning og notkun á al-
hvítum hrútum er sérstök ástæða til að
benda á, að ekkert hefur komið fram í til-
raununum með alhvíta féð, sem bendir til
þess, að samhengi sé á milli vænleika fjár-
ins og litarfarsins. Alhvítir hrútar hafa
að meðaltali gefið álíka væn lömb eins og
gulir hrútar, og alhvítir ærfeður gefa
mjög svipaðar dætur og gulir ærfeður.
Þess vegna á engin hætta að vera á, að
afurðasemi fjárins minnki við það að lit-
urinn er bættur með kynbótum.
Hitt getur aftur á móti verið, að erfitt
sé að fá í fyrstu atrennu alhvítan lamb-
hrút, sem er öruggur I. verðlaunahrútur
á sýningu, og af þeim sökum halda margir
bændur að sér höndum í ræktuninni. í
því sambandi er rétt að geta þess, að á
tilraunabúunum, þar sem ræktun alhvíta
fjárins er lengst á veg komin, hafa verið
valdir til ásetnings beztu alhvítu hrútarn-
ir, sem völ hefur verið á og þeir notaðir
strax lambsveturinn. Hafi þeir sjálfir ver-
ið fremur síðbornir tvílembingar og verið
mikið notaðir, hefur þroski þeirra sjálfra
oft verið lítill og þeir því ekki álitlegir
sýningahrútar. En margir þessara hrúta
hafa gefið mjög góð lömb og sýnt þannig,
að eðli þeirra er betra en útlitið segir til
um. Með því að fá mörg lömb undan slík-
um hrútum er oftast hægt að finna undan
þeim alhvíta hrúta, sem eru vel ættaðir í
móðurætt og einnig mun þroskameiri en
feðurnir, og séu þeir settir á, er hægt að
sameina á 2—3 árum góðan lit, gott eðli,
þekkta afurðaætt og gott sýningarútlit.
Afkvæmadómur mikilvægari
en útlit einstaklingsins
Þess vegna er rétt að benda bændum, sem
settu á alhvíta hrúta s. 1. haust eingöngu
F R E Y R
43