Freyr - 15.05.1977, Page 21

VarplandiS á Lóni í Viðvikursveit er þéttsetnara en almennt gerist.
Áður en varp hefst, er sagt, að æðurinn
„setjist upp“, en svo er sagt, þegar blikar
og kollur safnast í varplandið og sitja þar á
þúfum eða búa sig til þess að krafsa holur
milli þúfna eða í skjóli við steina. Gamlar
kollur leita gjarnan í gömul hreiður sín, ef
aðrar hafa ekki tekið þau í notkun. Hreiður-
gerðin er annars jafnan frumstæð, skorn-
ingur eða lítii lægð, lítillega klædd innan
með stráum, þangi, þarablöðum eða öðru
álíka, sem hjónin hjálpast að við að safna.
Hreiður eru helst gerð rétt við ströndina
eða fáa km frá henni. Dæmi eru þó þess, að
æðarhreiður hafa fundist 10—15 km frá sjó,
en þá jafnan nærri á eða stöðuvatni.
Ýmsir hafa sett upp flögg og hræður í
þeim tilgangi að hæna fuglinn til varp-
stöðva. Þetta hefur einatt borið árangur, því
að meinvættir, einkum ránfuglar, hika við
að gera árásir á svona staði. Hitt er vafa-
samt, hvort marglit flögg hafa nokkra þýð-
ingu að þessu leyti, svo sem margir ætla.
Þegar hreiðurgerð er lokið, hefst varpið.
Strax og fyrsta eggi hefur verið orpið,
strýkur kollan dún af brjósti sér til þess að
ylja egginu, þegar hún er fjarri. Næstu daga
bætast fleiri egg I hreiðrið, svo að einatt
verða þau 4—6, en jafnframt losnar meiri
dúnn, sem kollan strýkur af sér með nefinu.
Dúnninn er brúnleitur, fíngerður og marg-
greindur og myndar frábæra einangrun um
eggin. Eggin eru grágræn að lit. Og nú er
ungunin I gangi. Kollan liggur róleg á eggj-
unum, breiðir sig rækilega yfir þau og
hverfur af þeim aðeins til þess að drekka,
svo sem einu sinni á sólarhring, en nærist
ekki eða óveruiega, á meðan hún liggur á.
Þegar hún yfirgefur hreiðrið um stund,
breiðir hún dúninn vandlega yfir eggin.
Nokkuð er breytilegt, hve snemma vors
varpið hefst. Ræður veðurfar mestu um
það, en sjaldgæft mun vera, að það hefjist
fyrr en með maíbyrjun, og þegar vor er
kalt varla fyrr en um miðjan maí eða jafnvel
síðar.
Ungunarskeið eggjanna er, eins og hjá
öðrum andfuglum, 27—28 dagar. Ungarnir
dvelja I hreiðrinu aðeins 1—2 daga og
fylgja síðan móðurinni til vatns eða sjávar
og hefja sund strax og þangað kemur. Um
ungunartímann er blikinn jafnan við hlið
kollunnar eða í nánd við hana fyrstu dag-
ana en hverfur svo þaðan, og síðari hluta
varptímans má sjá hóp blika álengdar, og
F R E Y R
341