Freyr - 01.05.1987, Blaðsíða 30

Aðgerðir.
Skemmdir virðast meiri á friðuð-
um túnum en þeim sem beitt eru
að vorinu. Athuganir á tilrauna-
reitum sem slegnir voru snemma
sumars benda til þess að maurarn-
ir nái sér á strik í friðuðum eða
óslegnum túnum vegna þess að
þar er nægt fæðuframboð. Á
beittum túnum er lítið gras fyrr en
maurtíminn er liðinn. Tún sem
maurarnir herja á geta gefið svip-
aða uppskeru og beitt tún þegar
plágunni linnir. Hins vegar er
alltaf hætta á annarri kynslóð
(haustkynslóð) þar sem maurar
herjuðu að vori.
Túnmaurar valda mestu tjóni
þar sem jarðvegur er þurr og laus í
sér. Þá geta þeir betur forðað sér
undan hita og kulda en þar sem
jarðvegur er blautur eða þéttur.
Fremur þurrt veðurfar hentar
þeim betur en vætutíð. Það að
maurinn er helst þar sem kalt er
og lítil úrkoma kann að skýra
hvers vegna vágestur þessi hefur
fremur herjað á Norðurlandi en í
öðrum landshlutum.
Athuganir hér benda til að
maurinn valdi ekki tjóni á nýrækt-
um fyrstu tvö árin en geti síðan
náð sér á strik. Hann veldur held-
ur ekki óskunda við kornrækt eða
grænfóðurrækt hér á landi.
Nokkrir bændur á Norðurlandi
hafa endurræktað tún sín vegna
þess að maurinn spillti uppskeru
árlega.
Ekki er til nein einhlít skýring á
því hvers vegna túnamaurinn hef-
ur gerst svo ágengur hin síðari ár.
Ekki er ólíklegt að það tengist á
einhvern hátt búskaparháttum.
Æskilegt er að þekkja orsakarnir
til að geta betur ráðið bót á vanda-
málinu. Ekki er heldur alveg ljóst
hvernig faraldurinn tengist veður-
farinu.
Hægt er að úða með eiturefnum
gegn maurunum. Ekki liggja enn
fyrir nægjanlegar rannsóknir til að
hægt sé að gefa fullnægjandi leið-
beiningar um hvernig að slíkri úð-
un skuli staðið. Þeim sem vilja
reyna úðun má þó ráðleggja eftir-
farandi: Notið efnasambönd eins
og permethrin (Permasect 25 EC)
eða deltamethrin (Decis). Þessi
efni virka við lágt hitastig og eru
hættulítil fyrir menn og búfé. Úða
skal þegar flest egg hafa klakist en
áður en dýrin hafa valdið verulegu
tjóni á gróðrinum og verpt nýjum
eggjum. Best er að úða þegar
maurarnir eru á kreiki, í kyrru og
þurru veðri að kvöldi eða nætur-
lagi eða að degi til í skýjuðu veðri.
Á vegum Rannsóknastofnunar
landbúnaðarins verður unnið að
nánari athugunum á þessu mein-
dýri. Er þess vænst að eftir því
sem þekking okkar eykst á lífsferli
mauranna og áhrifum umhverfis-
ins á fjölda þeira verði auðveldara
að leiðbeina bændum um hvernig
draga megi úr því tjóni sem þeir
valda.
Helstu heimildir.
Chada, H.L. (1956): Biology of the
Winter Grain Mite and Its Control
in Small Grains. — Journal of
Economic Entomology 49: 515—
520.
Nielsen, P. (1984): Entomologiske
unders0gelser i og omkring fáre-
holderomrádet i Syd-Gr0nland.
Arbejdsgruppen vedr. Milj0 og
Fáreavl. Rapport nr. 2. Den kgl.
Veterinær- og Landbohojskole,
28s.
Rack, G. (1984): Systematik, Morpho-
logie und Biologie von Milben
(Acari) in Háusern und Vorráten
sowie Milben von medizinischer
Bedeutung. Teil IV: Die Grasmil-
be Bryobia cristata (Dugés, 1834)
und Grasmilbenplagen. — Der
praktische Schádlingsbekámpfer
36: 133—136.
Báruplast og efni í stálgrindahús
Framleiðum báruplast, vel glært.
Ýmsar stærðir og gerðir fyrirliggjandi.
l-bitar, vinklar og prófílrör fyrirliggjandi
í loðdýrahús og önnur stálgrindahús.
J. HINRIKSSON HF.
Súðarvogi 4, 104 Reykjavík.
Símar: 91-84677, 91-84380 og 91-84559
358 Freyr