Freyr - 01.11.2002, Blaðsíða 12

Aldur
1. mynd. Tvenns konar fóðuráætlanir fyrir ungneyti í kjötframleiðslu skipt
upp í þrjú tímabil. Mjólkurskeið, 3 mánuðir, vaxtarskeið, 7-18 mánuðir eftir
fóðurplönum og tegundum eldisgripa, og eldisskeið 3 - 7 mánuðir eftir
fóðurplönum. A = veikt eldi, B = sterkt eldi (sjá nánari umfjöllun í texta).
hafa hagstæðari kjöt- og vaxtar-
eiginleika en íslensk naut.
Ef ekki er svigrúm til að nota
holdablendinga er mikilvægt að
velja íslenska nautkálfa í kjöt-
framleiðsluna af kostgæfni. Til-
raunimar á Möðruvöllum sýna að
einstaklingsmunur í áti og vaxtar-
hraða á milli íslenskra nauta er
allt að 40%, sem þýðir að þegar
besti einstaklingurinn hefur náð
280 kg fallþunga hefur lakasti
einstaklingurinn einungis náð
200 kg fallþunga við sama aldur
og sömu fóðmn! I Límósín
blendingum reyndist einstakl-
ingsmunurinn svipaður og í ís-
lensku gripum en var minni í
Galloway- og Angusblendingum
eða 25 - 30% sem skýrist hugs-
anlega af færri feðmm á bak við
þessa blendinga. Bændur segja
mér að auðvelt sé að velja úr þá
íslensku nautkálfa sem munu
standa sig vel. Það em yfirleitt
líflegir en óstressaðir nautkálfar
með mikinn fæðingarþunga og
oft undan stórum og kröftugum
kúm. Nautkálfar undan l. kálfs
kvígum em yfírleitt minni og em
þess vegna að öllu jöfnu síðri til
ásetnings. Eins og hér verður
sýnt og komið hefur fram áður
em íslenskir uxar frekastir á fóðr-
ið á hvert framleitt kíló af kjöti
sem er góður mælikvarði á hag-
kvæmni eldisins. Þess vegna
mæli ég eindregið gegn því að ís-
lensk naut séu gelt.
Samanburdur á fóðurplönum
Mikilvægt er að gera sér
nokkra hugmynd um hvað fóðrið
getur skilað miklum afurðum en
það ræðst fyrst og fremst af lyst-
ugleika og fóðurgildi fóðursins,
tegundum eldisgripa og aðstöð-
unni. I 1. töflu em sýndar áætlað-
ar heildarfóðurþarfir fram að
æskilegum sláturaldri, sem er ffá
17-24 mánuðum eftir tegundum
ungneyta, auk vaxtarhraða, fóð-
umýtingar og fallþunga miðað
við tvenns konar fóðurplön
(1. mynd). I báðum fóðurplönum
er ævi gripanna skipt upp í þrjú
ólík fóðmnartímabil. Gert er ráð
fyrir að þurrefnisát ungneyta sé
fýrst og ffemst háð þunga þeirra
en ekki fóðurstyrk fóðursins. Vit-
1. tafla. Aldur, fóðurþarfir, vaxtarhraði og þungi mismunandi ungneyta miðað við sömu
meðal- fóðurnýtingu á hvert kg vaxtar.
Aldur FE alls21 Lífþungi, kg Vöxtur, g/dag Fallþungi, kg
Teqund qripa" mán A B A B A B A B
Naut íslenskt 19 1975 2284 375 476 594 768 184 233
Galloway 20 2154 2510 419 539 636 834 214 275
Angus 21 2604 3052 505 646 740 961 257 330
Limosín 24 3212 3748 613 785 796 1031 325 416
Kvigur og uxar íslenskir uxar 17 1595 1806 307 393 532 699 141 181
Galloway 18 1739 1985 343 446 568 756 175 227
Angus 20 2137 2484 413 529 627 817 211 270
Límósin 20 2169 2525 417 534 633 825 213 272
1) Holdakynin eru einblendingar þar sem móðirin er íslensk.
2) A = veikt eldi (meðalfóðurstyrkur 0,74 FEm/kg þe.) og 5,6 FEm/kg vöxt, B = sterkt eldi (meðalfóðurstyrkur 0,86
FEm/kg þe.) og 5,0 FEm/kg vöxt (sjá nánari skýringar í texta).
| 12-Freyr 9/2002