Fylkir - 23.12.1967, Blaðsíða 10
10
JÓLABLAÐ FYLKIS 1967
1897 - 1967
70 ÁRA MINNING
Tveir Norðmenn róo yfir Atlantshafið.
Af öllum Atlantshafsferðum,
stendur afrek tveggja norskra sjó-
manna í sérflokki. Georg Harvo,
var þá 31 árs og Frank Samuels-
son, 26 ára. Þeir höfðu hvor um sig
margsinnis siglt yfir Atlandshafið,
sem áhafnarmenn á stórum skip-
um. Nú vildu þeir fara einu sinni
ennþá, en aðeins tveir, og þá í litl-
um björgunarbáti. Báturinn, sem
þeir náðu ' hét „Richard K. Fox”,
bjargbátur frá seglskipi er bar
sama nafn. Báturinn var 18 fet á
lengd og 5 á breidd, allur opinn og
hafði hvorki mastur eða segl, en
þar á móti fimm-róinn. Fram og
afturendi voru vatnsþéttir. Þar var
hægt að geyma matarbirgðir, án
ótta um skemmdir. Vatnsþétt segl,
sem hægt var að festa á borðstokk
bátsins, þannig að þétt varð, sem
gat komið sér vel í grófum sjó og
óveðri. Tvö göt voru á seglinu,
þannig að þeir gátu báðir setið
undir árum og róið. Einnig létu
þeir útbúa handtök í kjölinn, þann
ig að góð festa var þar, ef bátnum
skyldi hvolfa. Sú fyrirhyggja kom
þeim að góðu síðar.
Enginn hafði trú á því að fyrir-
'tæki þeirra félaga gæti heppnast.
Blöðin töldu þetta glæfraflan,
dæmt til að deyja í fæðingu. Þrátt
fyrir allan mótblástur og andróð-
ur, var kostur þeirra fluttur um
borð. 60 gallon af vatni, 250 egg,
45 kg. kaffi, niðursoðið svínakjöt
o. fl. Lagt var úr höfn í New York
og stefnan sett á England.
Golfstraumurinn og meðvindur
var þeim hliðhollur til að byrja
með. Allan daginn réru þeir, en
tóku stuttar matmálshvíldir. Á
nóttum skiptu þeir með sér vökt-
um í 3V2 klst., þá réri annar en
hinn svaf.
Dagarnir urðu tilbreytingarlaus-
ir. Ekkert annað sást en sjór, ský,
stjörnur, sól og tungl. Loks sáu
þeir skip við sjóndeildarhringinn,
það kom nær og reyndist vera
þýzkt farþegaskip. Skipstjórinn
hélt að hann hefði fundið skipreika
menn, er væru í mikilli þörf fyr-
ir björgun og vildi ná þeim um
borð. Hann varð furðu lostinn, er
hann heyrði um áætlun þeirra og
gat skilið Norðmennina á þýzku-
blendingi þeim er þeir gátu tal-
að. Farþegar skipsins þustu að
skjólborðum og horfðu undrandi
niður á þessa furðulegu menn. Mat
og góðgæti var kastað niður til
þeirra, er í ljós kom að þeir vildu
ekki einu sinni koma upp í skipið.
Þeir afsökuðu sig með tímaleysi,
og héldu áfram róðrinum, frá
skipinu.
Ferð þeirra hófst í New York
6. júní 1897. Allan þann mánuð var
blíða. En með júlí breyttist veðr-
áttan og varð ruddi. Þá bar norð-
ar og norðar, alla leið til fiski-
bankanna fyrir utan Nova Scotia.
Þar höfðu þeir samband við skonn-
ortu frá Kanada. Nú stóðust þeir
ekki freistinguna. Klifruðu um
borð í skipið og neyttu góðrar mál-
tíðar.
Eftir þá heimsókn, lentu þeir í
þriggja sólarhringa stormi. Síð-
ustu nótt óveðursins, fengu þeir á
sig straumhnút, sem hvolfdi bátn-
um, og báðir lentu þeir í sjónum.
Þeir komust að bátnum og gátu
náð í öryggisfestingarnar á kjöln-
um og héngu þar, þar til veðrið
lægði. Þeim tókst svo að rétta bát-
inn við að nýju og komast upp í
hann.
Sú sjón er þá mætti þeim var
ekki fögur og skapaði næstum því
örvæntingu með þeim. Mestur
hluti af kosti þeirra var horfinn,
merkjablys og tvær árar, ásamt
ofninum. Þó fannst þeim verst að
missa rekankerið. Þeir hófu nú
matarskömmtun, ekki var að ræða
um að hýrga sig á heitu kaffi, bæði
hitunartækið og kaffið voru horf-
in. Nú komu eggin sér vel og nið-
ursoðna kjötið. Það nægði þeim
líka þó svo þeir neyttu þess, án
soðningar eða hitunar. Mörgum
dögum eftir þetta rákust þeir að
norska barkskipið „Zilo”. Skip-
inu var lagt til svo báturinn lagð-
ist að síðu þess. Þeir fóru um
borð og liðkuðu sig með gangi á
þilfarinu. Auk þess endurnýjuðu
þeir kost sinn eftir þörfum.
Eftir að hafa blandað geði við
áhöfn skipsins og skipstjóra, fengið
fréttir o.fl. kom eirðarleysið til
þeirra að nýju. Fóru þeir um borð
í litla bátinn sinn og tóku upp ó-
breytta stefnu. Nú skeði ekkert
sem tíðindum hét, það var róið og
róið, tíma eftir tíma, dag eftir dag
og viku eftir viku. Fætur þéirra
vildu stirðna, þá verkjaði í bakið.
Þeir áttu orðið bágt með að standa
upp frá þóftunni.
400 sjómílum frá Scilly eyjum,
mættu þeir loks skipi. Gleði þeirra
var ólýsanleg og ekki dró það úr
að skipið var norskt, barkurinn
„Eugen”. Ennþá endurnýjuðu þeir
kostinn sinn, fengu góða máltíð
um borð og uppgefna staðarákvörð
un.
Þeir voru orðnir þreyttir og leið-
ir á þessum endalausa róðri. En
ekki var að tala um að gefast upp.
í aftureldingu 1. september var
land fyrir stafni. Það gaf þeim
nýja krafta og aukinn hug. Klukk-
an 10 þann morgun drógu þeir bát-
inn í fjöru við Bishop Rock-vita.
Nutu þeir nú þess unaðar, sem því
fylgir að hafa fast land undir fót-
um eftir 55 daga á sætrjánum. Eins
og logi um akur spurðist koma
þeirra. Læknir rannsakaði þá og
reyndust þeir vera við góða heilsu,
en mikið léttari frá síðustu vigt-
un í New York. En handleggja-
vöðvar þeirra voru óvanalega
stæltir og sverir. Báturinn var
einnig í góðu lagi og annað þurfti
ekki að gjöra, en hreinsa á honum
botninn. Nú var ný ákvörðun tek-
in, fullnægja skyldi gömlum
draumi. Þeir vildu sjá París. Kost-
ur var að nýju tekinn um borð,
„Fox” var hrundið úr fjöru og
stefnan tekin á Frakkland, í París
héldu þeir sýningu á bátnum og
seldu aðgang. Þeir fengu nægjan-
lega mikið fé til fargjalds fyrir
bát og menn til New York. M^eð
járnbraut og ferju komu þeir til
London. Keyptu sér far til Amer-
íku og fluttu bát sinn um borð í
skipið, er hét „Island”, það var frá
Kristiansand í Noregi. Ævintýri
þeirra voru ekki aldeilis á enda.
Gufuskipið „Island” fékk vestan
storm alla leið og þungan sjó. 200
sjómílur frá New York voru kolin
búin.
„Never mind” sögðu þessir hug-
rökku ræðarar, hófu „Fox” yfir
öldustokkinn og réru þessar 200
sjómílur til New York, til að
sækja aðstoð.
Við vitum ekki hvað varð af
þesum dugnaðarforkum, annað en
að Frank Samuelsson dó 75 ára
gamall. En minning þeirra lifir og
metið sem þeir settu verður varla
slegið, að minnsta kosti stendur
það í dag á sjálfri geim-öld. 3075
sjómílur á 55 dögum, án vélarafls
eða segla, einungis á og með ár-
um.
Reynt hefur verið að hnekkja
þessari hetjudáð og komast a.m.
k. til jafns við hana. Englending-
arnir John Ridgway 27 ára og
Charles Blyte, 26 ára, gerðu til-
raun í 20 feta báti. Þeir voru 92
daga í bátnum, þar til þeir náðu
til lítillar eyjar fyrir vestan ír-
land og tóku þaðan ferju til lands,
örmagna og þreyttir. En þeir Frank
og Georg náðu ekki einungis til
Englands, heldur héldu þeir áfram
og réru um ár og skurði, til Par-
ísar.
Þýtt úr Jólablaði Hjemmets Venn,
1967.
EINAR J. GÍSLASON.
GLEÐILEG JÓL!
GLEÐILEGT NÝÁR!
hmghmghmghmghmghmghmghmghmghmghmghmghmghmghmghmghmghmghmghmghmsftmöhmghmghmghmg
u»
X
£
o
X
£
o
X
£
o
X
£
o
X
£
o
X
£
o
o
2
X
o
2
X
o
2
X
o
2
X
o
2
X
o
2
X
HMGHMGHMtáHMGHMGHMGHMGHMGHMGHMCHMGHMGHMGHMGHivtöriMGHMGHMGHMGHMGHMGHMGHMGHMGHMGh
IVI
Húsgagna- og gólfteppaverzlun
Horínós Guðmundssonar
Brimhólabraut 1. — Sími 1200.
SENDUM VIÐSKIPTAVINUM VORUM NÆR OG FJÆR
BEZTU JÓLA- OOG NÝÁRSÓSKIR, MEÐ ÞÖKK FYRIR
ÁNÆGJULEG VIÐSKIPTI Á ÁRINU SEM ER AÐ LÍÐA.