Litli Bergþór - 01.12.1989, Blaðsíða 5

Vísnaspjall
Fyrir nokkrum árum las ég bókina “Ég vil eiga
mínar konur sjálfur”, eftir Olaf Jónsson á Oddhól.
Hann kemur víða við í frásögn sinni og segir
meðalannarsfráJóhannesi bróðursínumí Asakoti.
Hann talar um að Jóhannes var hagmæltur og
tilfærir m.a. þessa visu:
Tunglið er í fyllingu og tombólan er sett,
með tylftir af lúsa-kömbum og axlaböndin nett.
Hattprjónarnir vænir með hundrað lita fjöld.
Hræðist enginn núllin og dregið skal í kvöld.
Nú er það bara svo, að þessi vísa er ekki eftir
Jóhannes. Hún er eftir móður mína, Jónasínu
Sveinsdóttur, sem þá bjó í Halakoti. Tilefnið var
það að Jóhannes hélt tombólu heima hjá sér. Pabbi
fór uppeftir en mamma ekki. Þegar hann var að
leggja af stað, stakk hún miða með vísunni á í vasa
hans. Hann fékk svo Jóhannesi miðann og
Jóhannes las vísuna án þess að nefna hver væri
höfundur. Þar sem hann var þekktur að því að
setja saman vísur, var ekki óeðlilegt að hann væri
talinn höfundurinn.
Það er of algengt að vísur séu rangt feðraðar og
þess vegna bið ég Litla- Bergþór fyrir þessa
leiðréttingu.
Ur því að ég er farin að spjalla um vísur, er best að
halda því áfram.
Sumarið 1940 var mikið rosasumar á Suðurlandi
og afskaplega erfitt að fást við heyskap. Þá urðu
þessar vísur til:
Regnið æðir, rekkum blæðir,
rýrna gæði töðunnar.
Vatnið flæðir, voðinn hræðir,
vosbúð mæðir stúlkurnar.
Kvelur mengi, kæfir engi,
kreppa að þrengir búandlýð.
Skyldi lengi láðs um vengi
leika á strengi þessi tíð.
Rosinn þreytir lýðinn lands,
ljtil von hann batni.
Ég óska honum til andskotans
með öllu sínu vatni.
Höfundur er Einar J. Helgason.
Pabbi hafði mjög gaman af vísum og gat verið
liðtækur við gerð þeirra, eins og þessar þrjár bera
meðsér. En hann hélt því lítið á lofti. Þaðvarhelst
í félagi við aðra að hann bjó til vísur. Þá voru t.d.
hreppsnefndarfundir tilvalinn vettvangur fyrir
svoleiðis skáldskap, sérstaklega þegar Sigurður
Greipssson átti þar sæti. Þeir brölluðu ýmislegt,
bæði saman og sinn f hvoru lagi.
Einu sinni hlustaði Sigurður á mann flytja
mærðarfulla ræðu um vorkomuna. Þá varð honum
að orði:
Græna jörð, þann gróðurlit,
gefur vorið rika.
Og þegar okkur vantar vit,
verðum við grænir líka.
Þegar útsvörum var jafnað niður eftir efnum og
ástæðum, þurftu hreppsnefndarmenn helst að vera
með nefið niðri í hvers manns koppi. Einu sinni
þegar útsvar Jörundar í Skálholti var til ákvörðunar
hjá nefndinni segir Sigurður:
Mikið er allt á manninum þeim
og margt þarf hann að borga.
Einar: Þegar hann kveður þennan heim,
Sigurður: þá fer ég að orga.
Eitt sinn var Einar faðir minn í smíðavinnu hjá
Sigurði. Það var á þorranum og einmuna blíða dag
eftir dag.
Sigurður byrjaði: Það er gæða þorra tíð
þegar hæðir gróa.
Einar botnaði: Vex í næði vonin blíð,
vel má klæðast Góa.
Fleiri komu við sögu í vísnagerð þarna við Geysi.
Einar byrjaði: Eflaust þurfa efni til,
eröflug vígi byggja skal.
Karl Magnússon, bílstjóri hjá Olafi Ketilssyni,
svaraði: Helvíti eru háreist þil
á hlöðunni í Neðra-Dal.
Einar hélt áfram: Reyndu að stýra bcggja bil
blessað dýra kempu-val.
Kalli gat notað sama botninn:
Helvíti eru háreist þil
á hlöðunni í Neðra I)al.
Litli - Bergþór S