Litli Bergþór - 01.12.2001, Blaðsíða 24

Síðan var lagt upp og lá leiðin norður fyrir Sandfell og
skyldi leita í grenjum í innhrauninu og Mosaskarði. Þar
var enga tófu að sjá. Fórum við síðan fram Sandfell að
austan og niður að Helludal.
Til að halda áfram okkar starfi var næst að undirbúa
leit á Framafrétt norður í Bláfell, í Fremstaver, upp í
Bláfellsháls og Kórgil. Þetta svæði er mjög grýtt. Á
undanförðum árum höfðu oft sést merki þess að tófa
hefði verið á ferð, en illa gengið að finna greni í
grjóturðunum. Eins fór nú. Við sáum mikið af
tófuförum og öll merki þess að tófugreni væri á þessu
svæði, en bústað lágfótu fundum við ekki í þessari ferð.
Komum við heim eftir tveggja sólarhringa útivist og
vorum hvíldinni fegnir.
Einhver tími leið við smalamennskur og fleira. Svo
kom að því að undirbúa leit í grenjum norður í
Kjalhrauni. Þeirrar ferðar var maður búinn að bíða með
nokkurri eftirvæntingu. Þar kynntist ég alveg nýju
umhverfi, sem mér var áður hugstætt af umtali annarra
um staðhætti. Þessi ferð miðaðist við útbúnað til íjögurra
daga þó að ekkert greni fynndist. En alltaf þurfti að vera
með útbúnað til að liggja við geni. Verið var með
trússahest undir tjald og aðrar vistir til útilegu.
Við lögðum af stað seinni hluta dags og komum í
Fremstaver seint um kvöldið. Þar var tjaldað og lagst til
svefns. Ekki var sofið lengi fram eftir heldur tekið sig
upp og haldið gömlu ferðamannaleiðina austan undir
Bláfellinu, allt norður að ferjustaðnum á Hvítá. Trúlega
hefur Kristjáni ekki litist á að fara á vaðinu yfir ána. Oft
var vöxtur í henni á þessum tíma árs, þegar mikil leysing
var til fjalla.
Umferð manna um Kjalveg var lítil á þessum tímum
yfir vetrarmánuðina og var það ekki óalgengt að þeir sem
voru í eftirleitum á haustin væru síðastir manna á ferð og
grenjaleitarmenn fyrstir á vorin.
Sitt hvoru megin við ána voru hlaðin grjótbyrgi sem
bátarnir voru geymdir í á veturna og þeim hvolft þar.
Það gat verið nokkurt stúss við að ná bátunum út úr
þessum geymslum og koma þeim fyrir aftur. Á sumrin
voru bátarnir bara settir það langt upp á land að áin flyti
ekki undir þá þó að vöxtur kæmi í hana.
Þegar við Kristján komum að ferjustaðnum stóðum við
frammi fyrir nokkrum vanda. Bátarnir inni í byrgjunum
sitt hvoru megin árinnar og við urðum að skilja þannig
við að bátur væri hvor sínu megin. Ég held að það hafi
ósjálfrátt komið upp í hugann: “Hvernig flutt var yfir á/
úlfur, lamb og heypokinn?...” Allt leystist þetta. Við
byrjuðum á að róa norður yfir ána, fórum svo hvor á
sínum báti suður yfir og settum annan bátinn þar upp á
land. Tókum svo hnakka og reiðing af hestunum og
bárum í hinn bátinn, rákum hestana út í ána og rérum
sem skjótast á eftir þeim. Þetta tókst allt vel. Það tafði
nokkuð fyrir hestunum að hlaupa á sprett að þeim þótti
gott að velta sér þegar þeir komu upp úr ánni og “...hlýja
skrokk í hvítum vikursandi...” eins og skáldið Páll
Guðmundsson á Hjálmsstöðum komst að orði við
svipaðar aðstæður.
Litli - Bergþór 24 --------------------------
Við erum komnir norður yfir Hvítá, nánar til tekið þar
sem heitir Tangaver og er það syðsti hluti landsins milli
Hvítár og Jökulkvíslar. Nokkuð há melalda er norðan
við ána. Á þessum tíma var þar uppistandandi all
reisulegur leitarmannakofi. í kringum hann var nokkurt
graslendi. Nú er þetta allt horfið, ekkert grasstrá, aðeins
grjóthrúga úr veggjum kofans sem bendir á gamalt
mannvirki. Hérna á miðri leið austur að Jökulkvísl eru
gamlar rústir, huldar mold og sandi. Áraskipti eru að því
hvenær sést móta fyrir þeim. Ógreinilegur götuslóði lá
norður melana í námunda við vörður sem sunnar voru, að
nokkru hrundar, en áttu að benda ferðamönnum á að þeir
voru á Kjalvegi. Að þessu sinni passaði ekki fyrir okkur
Kristján að halda þessa vörðuðu leið nema norður að
Svartá. Við fórum norður með henni að austan, allt
norður í Svartárbuga. Þar fórum við vestur yfir ána og
þar má segja að hafi byrjað okkar leitarsvæði í
Kjalhrauni. Við leituðum í Bugagreni, Skútagreni og
fleiri hraunhólum norður í Gránunes. Þar tókum við
okkur náttstað, sprettum af hestunum og tjölduðum.
Vorum við hvíldinni fegnir enda komið langt fram á nótt.
Hérna nutum við næðis í kyrrðinni eins og hún getur
mest boðið upp á um bjarta vornótt á þessum stað.
Fyrsta verk okkar að morgni var að líta eftir hestunum.
Þeir voru á sínum stað. Ákveðið var að láta tjaldið
standa á meðan við færum inn í Svartárbotnana og
leituðum í grenjum sem eru þar upp í hraunkantinum.
Þess má geta að þar er elsta greni sem vitað er um á
Kjalarsvæðinu en hefur ekki verið legið við í tíð
núlifandi manna. Að þessu sinni var enginn umgangur
eftir tófu í þessum grenjum. Leitarsvæði okkar Kristjáns
náði ekki lengra til norðurs. Seinna var leitað norður á
Hveravelli. Var því næst hjá okkur að snúa við sömu
leið og við komum. Fórum því niður í Gránunes aftur og
fengum okkur hressingu. Tókum svo niður tjaldið og
bjuggum okkur til ferðar sömu leið og við komum.
Þetta var í fyrsta sinn sem ég naut þess að gista í
Gránunesi í grenjaleitum. Gisti þar oft seinna í slíkum
ferðum. Þá bar stundum eitt og annað fyrir augu, sem
sýnir fjölbreytileika náttúrunnar. Eitt sinn sem oftar
komum við þar seint að kvöldi um Jónsmessuleitið í
skíru og góðu veðri. Stigum af baki í tjaldstaðnum og
tókum ofan af trússahestinum. Á melöldu vestan við
tjaldstaðinn er all stór klettur. Á honum var einhver þúst
sem við áttum ekki von á og vildum athuga nánar.
Gengum því í átt að klettinum og þegar við áttum ófarna
á að giska fjóra til fimm metra að honum þá kemur
hreyfing á dýrið. Það reisir sig nokkuð upp og sýnir á sér
hauslögun með stórum glyrnum. breiðir út all mikla
vængi og hefur sig til flugs. Flaug rólega á þessu mikla
vængjahafi, ekki hátt og gaf ekki frá sér neitt hljóð.
Hvarf svo út í næturhúmið. Við töldum að þetta hefði
verið kattugla. Fugl í líkingu við þennan hef ég aldrei
séð síðan. Mörgum árum seinna var ég ásamt fleirum
staddur í Gránunesi í fyrstu leit. Vorum þá búnir að gista
þar í tvær nætur og erum að taka niður tjöld og binda