Neytendablaðið - 01.06.2004, Blaðsíða 10

Öll gleðjumst við yfir hækkandi sól
og njótum þess að sjá trén laufgast og
blómin blómstra. En skordýrin sem
fylgja sumrinu eru ekki alltaf jafn kær-
komin. Ýmis ráð eru til að losna við skor-
kvikindi úr garðinum og algengast er að
eitra plöntur og tré með skordýraeitri.
En er eitrun óhjákvæmilegur fylgifiskur
garðvinnu og forsendan fyrir fallegum
garði? Neytendablaðið ákvað að kanna
málið.
Stórhættulegir trjámaðkar og bráðdrep-
andi blaðlýs
Mjög algengt er að fólk eitri fyrir ýmsum
skordýrum í görðum sínum jafnvel þótt
að þeirra hafi ekki orðið vart. Algengast
er að fólk eitri fyrir trjámaðkinum en trjá-
maðkur er nokkrar tegundir fiðrildalirfa.
Blaðlúsin er annar „ógnvaldur" en hún
getur valdið tjóni sem felst í hægari vexti
plöntunnar. Neytendablaðið leitaði til
Cuðrúnar Helgu Cuðbjörnsdóttir garð-
yrkjutæknifræðings til að fræðast meira
um skaðsemi meindýra og garðeitrun.
N: Er blaðlúsin mikill skaðvaldur?
G: Það eru til nokkrar tegundir blaðlúsa,
tegundir sem sækja í nýja og ferska sprota
og svo á laufblöð plöntunnar. Lúsin getur
valdið töluverðu tjóni þar sem hún hæg-
ir á vexti plöntunnar, því þarf að vera á
verði gagnvart lúsinni ílauftrjánum íjúní-
mánuði. Fyrir þá sem vilja eitra er best
er að eitra gegn lúsinni um leið og hún
finnst. Hins vegar er það að eitra engin
trygging fyrir því að lúsin komi ekki aftur
því hún heldur sig í trjánum allt sumarið
ólíkt maðkinum sem klekst út.
Einnig er hægt að fá Iffrænar varnir gegn
blaðlús sem virka þannig að efnið hjúp-
ast utan um lúsina og hún kafnar.
Hvað geturðu sagt okkur um Sitkalús-
ina?
G: Sitkalúsin leggst einungis á grenitré.
Rauðgreni virðist þola iúsina ágætlega
en sitkagreni, blágreni, og hvítgreni
verða hvað verst úti.
Sitkalúsin er nokkuð seig og merkileg
„padda". Hún fjölgar sér kynlaust og
fæðir lifandi unga sem ná fullum þroska
á nokkrum vikum og lifa af veturinn. Það
þarf ansi harðan vetur til að losna við
hana.
Sitkalúsin heldur sig mest á eldri nálum
neðan til í trjám á neðra borði nálar-
innar og nærist á dísætum safa hennar.
Skemmdir eftir lúsina má þekkja á rauð-
brúnum nálum sem á endanum falla af.
Síðasta vor og sumar var sérstaklega
slæmt og þá helst á Suðurlandi og má
víða sjá þess merki.
Trjámaðkar eru algengir í görðum lands-
manna. í hverju feist skaðinn sem maðk-
urinn veldur?
G: Skaðinn felst í |dví að lirfurnar nærast
á blöðum plöntunnar. Ef um er að ræða
slæmt maðkaár geta lirfurnar berstrípað
tréð af laufi og við það verða lífslíkur
plöntunnar litlar.
Það fer eftir lirfutegundinni hversu mikill
skaðinn verður og fólk ætti að leita til fag-
manns ef það vill ekki eitra að óþörfu.
í fyrra kom nýtt efni á markað, Florina,
sem hægt er að nota fyrirbyggjandi á
lirfur. Efninu er úðað á trén fyrir laufgun
og kemur í veg fyrir að eggin klekist út.
(Fiðrildin verpa ítrén að haustinu og egg-
in eru þar yfir veturinn þar.)
Hvernig er hægt að vita hvort maðkur
er í trjánum?
G: Lirfurnar rúlla laufblöðunum utan
um sig og menn þurfa að vera á verði
strax í byrjun sumars í kringum laufgun-
artímann. Um er að ræða tvær til þrjár
tegundir vefara og feta sem má jafnvel
finna á einni og sömu plöntunni. Því þarf
aftur að vera á varðbergi í byrjun júnf þó
svo að gripið hafi verið til ráðstafana við
laufgunartímann. Þess ber að geta að
úðun gegn maðki í júlí eða seinna hefur
ekki mikið að segja og er í raun óþarfa
peningaeyðsla þar sem lirfurnar eru
komnar á púpustigið.
10 NEYTENDABLAÐIO 2. TBL. 2004