Neytendablaðið - 01.12.2004, Síða 6

Nú nálgast sá tími þegar kerti og
rafmagnsseríur lýsa upp híbýli okkar.
Full ástæða er til að fara varlega því
alltof marga bruna má rekja til kæru-
leysislegrar meðferðar á logandi kertum.
Neytendablaöið ákvað að kanna nánar
hvernig halda megi gleðileg og björt jól
án þess aö hleypa hættunni heim.
Flestir kertabrunar eiga sér stað í
kringum jólin
Samkvæmt Fjólu Guðjónsdóttur, deildar-
stjóra markaðsgæsludeildar Löggildingar-
stofu, hefur notkun kerta aukist jafnt og
þétt síðustu árin. Það sama má segja um
slys og tjón af völdum kerta. Engin heildar-
skráning er til um slys og tjón af völdum
kerta hér á landi en Sjóvá-Almennar hafa
undanfarin ár skráö kertabruna og tjón hjá
sínum viðskiptavinum og gefa þær tölur
vísbendingu um umfang kertabruna. Árið
2000 voru þeir alls 143, áriö 2001 voru þeir
152 en áriö 2002 fækkaöi þeim nokkuö og
voru alls 116. Samanlagt tjón vegna þessara
bruna metur Sjóvá- Almennar vera rúmlega
110 milljónir króna.1 Langflestir kertabrunar
eiga sér stað i desember og janúar.
En hvers vegna kviknar svona oft í út
frá kertum?
Að sögn Fjólu þá er þaö því miður svo að
í langflestum tilfellum hefur verið hægt að
rekja bruna af völdum kerta til notkunar
þeirra frekar en lélegra gæöa. Með notkun
er átt við aö gleymst hefur að slökkva á
þeim, þau hafa verið staðsett of nærri
auðbrennanlegu efni eða að kertalogi hefur
kveikt í kertaskreytingu. Eins kemur fyrir að
kertastjakinn þoli ekki hitann frá kertinu
eða að kertaskreytingin sé einfaldlega of
nærri loganum. Það verður einfaldlega að
umgangast kerti með varúð og ekki nota
hvað sem er fyrir kertastjaka eða undirlag.
Kerti brenna misjafnlega
Það kemur fyrir að kerti brenna á ófyrir-
sjáanlegan hátt en það er þó ekki helsta
orsök slysa og tjóna vegna kerta. Markaðs-
gæsludeild Löggildingarstofu framkvæmdi
nýlega prófun á brunaeiginleikum kerta
og var niðurstaðan m.a. sú aö kerti sem
seld voru saman tvö í pakka, brunnu á
afar ólíkan hátt. Annað kertið brann án
nokkurra frávika á meðan húöin utan af
hinu kertinu bráönaði, það brann hraðar,
kveikur þess rann út á hliö og önnur hliö
kertisins bráðnaði niður. Meginniöurstaða
prófunarinnar var hins vegar sú að merk-
ingum, s.s. varúðarmerkingum og notkunar-
leiöbeiningum kerta er mjög ábótavant. Sú
niðurstaöa er í samræmi við evrópska kerta-
prófun sem framkvæmd var á sambærilegan
hátt og prófun Löggildingarstofu.
Notkunarleiðbeiningar fyrir kerti
Fjóla segir að mikilvægt sé að huga vel
að því hvernig og hvar kerti eru notuð. I
gegnum tíðina hefur verið lögð áhersla á
fræðslu og ráðleggingar til neytenda um
rétta notkun kerta. Jafnframt sé framleið-
endum og seljendum kerta uppálagt aö láta
notkunarleiðbeiningar fylgja með í því skyni
að auka öryggi þeirra. Slíkar leiðbeiningar
eru ýmist í formi táknmynda eða ritaðs
texta. Það er stundum hent gaman að
nákvæmum leiöbeiningum sem sýna að 10
cm eigi að vera á milli kerta eða að stytta
skuli kveikinn áður en kveikt er á þeim.
Staðreyndin er hins vegar sú að til dæmis
ef kveikt er á löngum kveik þá getur hluti
hans dottiö af og falliö logandi niður á dúk
eða ofan í kertaskraut. Það er heldur engin
tilviljun að utan á umbúöum kerta er höfð
mynd sem sýnir að ekki skuli hafa kerti of
nærri gluggatjöldum eða yfirgefa herbergi
þar sem logar á kerti - þannig kviknar í.
Varasamir kertastjakar og skraut
Fjóla segir að ekki einungis kertin sjálf séu
varasöm. Til eru alltof margir kertastjakar
sem þola einfaldlega ekki
hitann frá kertaloganum,
s.s. skrautleg glös sem
notuð eru sem kertastjakar
sem hreinlega ofhitna og
springa með tilheyrandi
eld- og slysahættu. Kerta-
stjakar úr viði og öðrum
auðbrennanlegum efnum
þar sem enginn óbrennan-
legur flötur er á milli kertis
og kertastjaka eru einnig
varasamir. Allt skraut sem
sett er á kertastjaka og
kerti ætti að vera úróbrenn-
anlegu eða torbrennanlegu
efni, útbúið þannig að kerta-
loginn nái ekki i það.
Þessi tegund kertastjaka var afturkölluö þarsem
dœmi voru um aö glösin heföu sprungiö vegna
hitans.
Ekki til staðlar fyrir kerti
Vandinn með vörur eins og kerti er að um
þær eru ekki til neinir staðlar. Nú í haust
var settur á laggirnar vinnuhópur innan
staðlasamtaka Evrópu sem ætlað er að
vinna aö staðli um allar tegundir kerta,
brunaeiginleika, blýinnihald, notkunarleið-
beiningar og prófanir svo fátt eitt sé nefnt.
Fjóla segir þaö mikiö gleðiefni að vinna sé
hafin aö samhæföum evrópskum staðli um
B NEYTENDABLAOIÐ 4.TBL. 2004
Tölur um kertabruna og tjón birtarmeð góöfúslegu leyfi forvarnarfulltrúa Sjóvár-Almenna hf.