Neytendablaðið - 01.12.2004, Síða 12

Pasta er ódýr matur en þá verður lika að sleppa parmesanostinum
Matvælaverð hærra hér
en í flestum viðmiðunarlöndum
„Þeir sem ferðast á milli landa hafa
líklega orðiö varir við aö verölag er
mismunandi frá einu landi til annars."
Þannig hljóðar fyrsta setningin í inngangi
skýrslu sem forsætisráðherra kynnti á
lokadögum Alþingis sl. vor. Og vissulega
fer það ekki fram hjá okkur Islendingum
þegar við sjáum verðlag erlendis að þar
hallar oftar en ekki á okkur og stundum
svo miklu munar. I skýrslu Hagfræöi-
stofnunar Háskóla Islands er gerður
samanburöur á matvælaverði á Islandi,
Noröurlöndunum og ríkjum Evrópusam-
bandsins. Skýrslan sýndi svo um munaði
aö matvælaverð á Islandi er mun hærra
en tíðkast annars staðar í Evrópu og
einungis íbúar Sviss og Noregs búa við
jafn hátt matvælaverð og við.
Mikilvægt að lækka matvælaverð
Skýrslan fékk litla umfjöllun þegar hún
kom út og féll í skuggann af fjölmiölafrum-
varpinu. Vonandi verður þó umræða um
þessa skýrslu á núverandi þingi enda Ijóst
að matvælaverö á íslandi er alltof hátt. í
skýrslunni er bent á ýmsa þætti sem geta
valdið háu matvælaverði. Á þingi Neytenda-
samtakanna sem haldiö var i lok septem-
bers sl. var samþykkt tillaga þar sem skoraö
var á stjórnvöld að lækka virðisaukaskatt
á matvælum enda myndi það lækka verð
þessara vara og kæmi sér því vel fyrir alla
samfélagshópa, ekki síst þá sem minnstar
tekjur hafa. Neytendasamtökin telja það
eitt mikilvægasta hagsmunamál íslenskra
neytenda að matvælaverö sé likara því sem
gerist hjá öörum þjóðum sem við berum
okkur gjarnan saman við. Það er því full
ástæða til að rifja upp ýmislegt sem fram
kemur í áðurnefndri skýrslu.
Islendingar nota hlutfallslega meira
af ráðstöfunartekjum en aðrar þjóðir
til kaupa á matvælum
í skýrslunni kemur fram að vorið 2003 fóru
um 15°/o af neysluútgjöldum okkar til kaupa
á matvælum og drykkjarvörum. Einnig
kemur fram aö matvæli eru hærra hlutfall
neyslu hjá lágtekjufólki en þeim efnameiri.
Hjá sambýlisfólki meö börn, þar sem tekjur
voru innan við 2 milljónir króna árið 1995,
voru útgjöld til matar og drykkjar 20°/o af
neysluútgjöldum. Matarverö varðar því
lágtekjufólk og barnafólk meira en aðra.
Þrír vöruflokkar vógu þyngst í matarkörfu
íslendinga árið 2003. Mjólkurvörur og egg
voru 19% af neyslu meðalheimilisins, kjöt
18°/o og brauð og kornmatur 17%. Samtals
fór því 54% af matarútgjöldum heimilisins
í neyslu á þessum vörum. Hlutur matvæla
í neyslu meöalfjölskyldu hefur minnkað
undanfarin ár og er nú komin niður í 13,5%
en þar við bætast drykkjarvörur sem eru
tæp 2%. Þetta hlutfall er mun lægra víða
í Evrópu.
Verð á matvælum 50% hærra hér en
að meöaltali í Evrópusambandinu
Samkvæmt skýrslunni var verð á matvælum
á árinu 2001 um 50% hærra hér á landi en
aö meðaltali í Evrópusambandinu. Svipaður
verðmunur var á drykkjarvörum (öðrum en
áfengi). Fiskur er eini vöruflokkurinn sem
reyndist álíka dýr á Islandi og í Evrópusam-
bandinu. í öðrum flokkum matvöru varverð
á íslandi frá 30% til 70% hærra en í Evrópu-
sambandinu. Mestu munaði á brauði, græn-
meti, kornvörum og gosdrykkjum, en einnig
var kjöt töluvert dýrara hérlendis en í ríkjum
Evrópusambandsins (sjá töflu).
Styrkur við landbúnað
í skýrslunni er leitað skýringa á þeim
verðmun sem er hér á landi borið saman við
önnur Evrópulönd. í skýrslunni er bent á að
„opinber stuðningur við landbúnaö á íslandi
er með því mesta sem gerist í iðnvæddum
ríkjum, en hann hefur þó minnkað verulega
hér á landi undanfarin ár samkvæmt tölum
OECD. Heildarstuðningur við landbúnað
12 NEYTENDABLAÐIÐ 4. TBL. 2004