Neytendablaðið - 01.12.2004, Blaðsíða 23

Samþykktir þings
Neytendasamtakanna
Jóhannes Gunnarson formaður Neytendasamtakanna setur þingið. Á myndinni
má einnig sjá Guðna Ágústsson landbúnaðarráðherra og Hagen Jörgensen
umboðsmann neytenda i Danmörku.
Á þingi Neytendasamtakanna í september
sl. voru samþykktar ýmsar ályktanir, þar
á meðal ítarleg stefnumótun í neytenda-
málum fyrir tvö næstu árin. Hér verða
nefnd nokkur atriði en allar samþykkt-
irnar eru birtar á heimasíðu Neytenda-
samtakanna og er slóðin: www.ns.is/ns/
neytendasamtokin/innra_starf/thing_
neytendasamtakanna/.
Einokun - fákeppni
Lögð var áhersla á mikilvægi virkrar
samkeppni fyrir neytendur en íslenskur
markaöur ber mörg einkenni fákeppni
og einokunar. Á mörgum sviðum hefur
samkeppni aukist til hagsbóta fyrir neyt-
endur og má þar nefna sölu á bensíni og
oliu, flugrekstur og fjármálaþjónustu. Hins
vegar gætir áhrifa fákeppni meðal annars
á bankamarkaði, tryggingamarkaði, lyfja-
markaði, byggingamarkaði og matvæla-
markaöi. Til að vinna gegn þessari þróun
er að mati þingsins nauðsynlegt aö efla
Samkeppnisstofnun.
Umboðsmaður neytenda
Þingið ítrekaði kröfu um að sett verði á
stofn sjálfstætt embætti umboðsmanns
neytenda líkt og tíðkast á öðrum Norður-
löndum með setningu markaðslaga.
Neytendalöggjöf
Þing Neytendasamtakanna skorar á Alþingi
að setja nú þegar lög um innheimtustarf-
semi, um ábyrgðarmenn og greiðsluað-
lögun.
Urlausnarleiðir fyrir neytendur
Neytendur verða að hafa aðgang að ódýrum
og fljótvirkum úrlausnarleiðum til aö leysa
ágreiningsmál sín viðseljendurvöru og þjón-
ustu. Dómstólaleiðin er iðulega seinvirk og
kostnaðarsöm fyrir neytendur og dýrari
fyrir samfélagið í heild. Þingið minnti á
að Neytendasamtökin hafa gert þjónustu-
samning við viðskiptaráðuneytið um aö
samtökin reki leiðbeiningar- og kvörtunar-
þjónustu fyrir neytendur sem er öllum opin,
ekki aðeins félagsmönnum. Með þessu hafa
stjórnvöld viðurkennt í verki að þetta sé
samfélagsleg þjónusta. Þaðsé því óásættan-
legt að Neytendasamtökin greiði meirihluta
kostnaðar af þessari starfsemi.
Höfundarréttur og einkaleyfi
Núverandi löggjöf um höfundarrétt og
einkaleyfi veitir höfundarréttar- og einka-
leyfishöfum rétt til að takmarka frjálsa
markaðsstarfsemi í of langan tima. Nauð-
synlegt er að taka til endurskoðunar löggjöf
um höfundarrétt, einkum þar sem um nýja
tækni er að ræða. Langvarandi lögvarinn
réttur einkaleyfishafa yfir nýjungum á
ýmsum sviðum hefur iðulega leitt til verð-
lagningar sem er fjarri eölilegri viðmiðun
um söluverð sem tekur mið af þróunar-
kostnaði, framleiöslukostnaði og eðlilegum
hagnaði höfundarréttarhafa og söluaðila.
Eigendur einkaleyfa og höfundarréttar hafa
á undanförnum árum gengið of langt í að
okra á neytendum á grundvelli höfundarrétt-
arins og/eða einkaleyfisins.
Neytendafræðsla
Þing Neytendasamtakanna hvetur stjórn-
völd til aö auka vægi neytendafræðslu
innan lífsleikni á meðan neytendafræðsla
er ekki sérstakt fag í námskrám. Einnig er
mikilvægt að komið verði á fót öflugri full-
oröinsfræðslu á þessu sviði enda þörfin
augljós. Neytendasamtökin lýsa sig reiðu-
búin til samstarfs i þessu skyni.
Líftækni, erfðabreytingar og neyt-
endur
Erfðabreytt framleiðsla vekur upp margar
spurningar sem snerta hagsmuni neytenda.
Þing Neytendasamtakanna leggur áherslu
á aö neytendurfái nægjanlegar og áreiðan-
legar upplýsingar um erfðabreytt efni til að
geta tekið upplýstar ákvarðanir um hvort
þeir kjósa að nota þau. Þetta felur m.a. í sér
aðerfðabreyttarafurðirséu merktarog rekj-
anlegar. Neytendur eiga rétt á því að varúð-
arreglu sé beitt við notkun erfðatækninnar.
Viðhafa verður strangt áhættumat áður
en erfðatækni er notuð og afurðir settar
á markað. Strangt og óháð eftirlit verður
að vera með erfðabreyttri framleiðslu.
Umhverfið verður jafnan að njóta vafans
þegar rökstuddur grunur leikur á því að um
neikvæð áhrif á umhverfi og heilsufar geti
verið að ræða.
Umferðaröryggi
Samþykkt var áskorun á ríkisstjórnina að
gera vandaða áætlun um að fækka þeim
sem slasast alvarlega og látast í umferð-
arslysum á íslandi. Þessi áætlun innihaldi
fjárhags- og framkvæmdaáætiun og verði
sambærileg við þær bestu á þessu sviði á
Norðurlöndum og í Vestur-Evrópu. Unnið
verði eftir áætluninni á árunum 2005-2008
og miðist hún við að dauðaslys i umferö-
inni verði 30% færri árið 2008 heldur en
meðaltal áranna 2001-2003. Alvarlega slös-
uðum fækki jafn mikið.
Virðisaukaskattur á matvæli verði
lækkaður
Þingið benti á að einir mestu hagsmunir
neytenda felist í lækkun virðisaukaskatts
á matvæli. Slik lækkun kæmi öllum lands-
mönnum til góða, ekki síst þeim sem lægst
hafa launin. Þingið skoraði því á rikisstjórn
og Alþingi að boðaðar skattalækkanir
verði í formi lækkunar virðisaukaskatts á
matvælum.
23NEVTENDABLAÐIÐ4.TBL.2004