Neytendablaðið - 01.12.2005, Síða 4

Bókhald
Ragnhildur Guðjónsdóttir.
Ragnhildur Guöjónsdóttir er kennari í
sögu og lífsleikni í Kvennaskólanum í
Reykjavík, hún er einnig varaformaöur
Neytendasamtakanna og hefur í mörg
ár séð um námskeiö í heimilisbókhaldi.
Neytendablaðið spuröi Ragnhildi hvert
markmiðiö sé meö heimilisbókhaldi og
hvernig viö náum bestum árangri. I
gegnum fjármálakennslu í framhaldsskóla
hefur hún góöa innsýn í fjármál unga
fólksins og Neytendablaðinu lék einnig
forvitni á aö vita hver væri fjármálasýn
framhaldsskólanema.
Fjármál heimila
Eins og flestum er Ijóst þá er færsla
bókhalds grundvöllur fyrir rekstri fyrirtækja.
Allar helstu ákvaröanir og upplýsingar um
stööu fyrirtækisins byggja á niöurstööum
bókhaldsins. Þaö er enginn munur á litlum
fyrirtækjum og heimilum hvaö þetta varðar.
Allar ákvaröanir sem stjórnendur taka eiga
aö byggja á upplýsingum úr bókhaldinu,
segir Ragnhildur. Megintilgangur heimilis-
bókhalds er aö skapa sér góöa yfirsýn yfir
fjármál heimilisins þannig aö hægt sé að
taka markvissar og ábyrgar ákvaröanir í
fjármálum. Til aö ná sem bestum árangri er
nauösynlegt aö setja sér markmið og gera
áætlun, segir Ragnhildur. „Áætlunin er gott
stjórntæki til að ná settu marki ef hún er
notuð rétt, þá á ég við aö fólk skoði hana
reglulega með tilliti til þess að hagræða
og breyta tímanlega ef einhverjir liðir eru
sýnilega að fara fram úr áætlun."
Góð sparnaðarráð
Neytendablaðið spurði Ragnhildi hvort
hún ætti einhver góð sparnaðarráð fyrir
notendur heimilisbókhalds. Hún benti á að
þegar dagleg neysla sé skoðuð megi alltaf
finna liði sem má sleppa eða draga verulega
úr. Sá neysluliður sem draga má stórlega
úr hjá mjög mörgum er t.d. símanotkun. Ef
notendur heimilisbókhaldsins skoða hvað
sá liður kostar á ári verða margir undrandi
á því hvað þetta er oft hlutfallslega stór
neysluliður miöaö viö heildarútgjöld. Annað
sem skoða ætti eru lánin, á hvaða kjörum
þau eru og hvort borgi sig að hagræða og
breyta til í þeim efnum. Vextir vegna yfir-
dráttarlána eru óhagstæðir. Yfirdráttarlán
eru hugsuð sem úrræði til að brúa stutt
tímabil en reyndin er sú að allt of margir
nota það sem neyslulán. Best væri að setja
sér markmið og borga yfirdráttinn niður eða
skoða þann möguleika að taka hagstæðari
lán til að greiða hann upp. Ávallt skal hafa
í huga aö margt smátt gerir eitt stórt, segir
Ragnhildur, og því er gott að skoða einstaka
útgjaldaliöi meö tilliti til þess hversu há
upphæðin erá ársgrundvelli.
Unga fólkið og peningar
Þar sem Ragnhildur er kennari í framhalds-
skóla lék Neytendablaöinu forvitni á að vita
í hvað nemendur eyða helst peningum. Unga
fólkið eyðir oft ómeðvitað miklum fjár-
munum í neysluliði sem þeir taka síður eftir
og skilja lítið eftir þegar upp er staöið. Þá
á ég við allskyns skyndibita, gos og snakk
segir Ragnhildur. Mér sýnist eyðslan vera að
einhverju leyti kynbundin þar sem stelpur
eyða töluverðu í snyrtivörur, ýmis konar
dekur og fatnað. Strákar eyða auðvitað
í fatnað en þó hef ég grun um að það sé
eitthvað minna en stúlkur gera. Strákar
aftur á móti eyða töluvert meira en stelpur
í allskyns tækni og tæki. Athyglisverðast
finnst mér þó að strákar nefna oftar en
stelpur að þeir eyöi í sparnað og séu með
markmið þar af lútandi. Oft nefna þeir
sparnaöinn í tengslum við væntanleg bíla-
kaup.
Sölumennskan
Nú verða nemendur fyrir heilmiklu áreiti af
sölumennsku þegar þeir hefja nám í fram-
haldsskóla. Neytendablaðið spurði Ragnhildi
hvort hún héldi að þetta hefði áhrif á nám
eða fjármálasýn nemenda. Ragnhildur sagði
að stjórnendur Kvennaskólans, þar sem
hún starfar, hafi reynt að sporna við þessu
með því að banna alla sölumennsku innan
veggja skólans.
Nemendafélöginhafa
þó talsverðan ávinning af
beinu samstarfi við t.d. banka. En
oft er ekki Ijóst hvoru megin ávinningurinn
er meiri. Nemendur gera sér grein fyrir því
aö þeir eru eftirsóknarverðir viðskiptavinir
og ná því oft töluvert góðum samningum
við bankanna. En að afsláttur eða boðsmiði
á skólaball fyrir bankaviðskipti sé það sem
nemendur þurfi á aö halda, efast Ragn-
hildur um. Að hleypa fyrirtækjum svona inn
á nemendur er þeim ekki til góðs, inngöngu-
gjafir og tryggðarklúbbar trufla nemendur
við val á viðskiptabanka og oft fer þá annar
samanburður á viðskiptakjörum fyrir ofan
garö og neðan. Því miður eru dæmi um að
nemendur hafa hrökklast frá námi vegna
skammtímaskulda og skyndilausna. Það
verður ekki af krökkunum tekið að þau velta
tilboöum og inngöngugjöfum mikið fyrir sér
en það tengist því miður oftast eyðslu frekar
en sparnaði. Það veitir ekki af að fræða þau
um mikilvægi sparnaðar fyrir framtíðina,
segir Ragnhildur.
Mikilvægi kennslu í fjármálum
Þar sem Ragnhildur kennir lífsleikni spurði
Neytendablaðið hana hvort fjármálafræðsla
sé þar stór þáttur og hvort það sé ekki
nauðsynlegt að auka hlut þeirra fræðslu.
Ragnhildur tekur undir það og segir að kann-
anir hafi sýnt svo óyggjandi sé að ungt fólk
hafi litla þekkingu á fjármálum og axli oft á
tíðum ekki þá ábyrgð sem fylgir skuldbind-
ingum þeirra. Rannsóknir á fjármálum unga
fólksins benda til þess að neysla þeirra verði
alltaf dýrari og dýrari. Svo virðist sem lífs-
stíll þeirra hafi tekið stakkaskiptum. Ragn-
hildur er að semja námsefni í fjármálum þar
sem tekið er á lánum, sparnaði, vinnurétti,
skattamálum og neytendafræðslu. Hún
segist nota þetta efni í tilraunaskyni í lífs-
leikni í vetur. Meðal annars þurfi nemendur
hennar að greina neyslu sína, eyðslu og
sparnað. í tengslum við þetta námsefni færa
nemendur Ragnhildar bókhald og notast við
bókhaldsforrit sem mun fylgja námsefninu
og er sérstaklega gert með lífsstíl unglinga
í huga. Þetta hjálpar þeim mikið við að
ná áttum í fjármálum sínum og skapa sér
markmið í lífinu.
4 NEYTENDABLAÐIÐ 4. TBL. 2005
vs