Bændablaðið - 14.03.2000, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 14. mars 2000
BÆNDABLAÐIÐ
7
Samningur um
IramleiOslu
sauðfiOrafurða
Landbúnaðarráðherra fyrir hönd ríkis-
stjórnar Islands og Bændasamtök Islands,
gera samkvæmt 30. gr. laga nr. 99/1993 um
framleiðslu, verðlagningu og sölu á búvör-
um með síðari breytingum, með sér eftirfar-
andi samning um framleiðslu sauðíjáraf-
urða, sem hefur það að markmiði:
að styrkja sauðjjárrœkt sem atvinnu-
grein og bœta afkomu sauðfjárbœnda.
að ná fram aukinni hagrœðingu í sauð-
fjárrœkt.
að sauðfjárrœkt sé í samrœmi við um-
hverfisvemd, landkosti og ceskileg land-
nýtingarsjónarmið.
að halda jafnvœgi milli framleiðslu og
sölu sauðfjárafurða.
að efia fagmennsku, þekkingu og þróun í
sauðfjárrœkt.
Þessum markmiðum hyggjast samnings-
aðilar ná með því að beina stuðningi í ríkari
mæli að gæðastýrðri framleiðslu, viðhalda
því kerfi sem gildir um útflutning sauðfjáraf-
urða, efla rannsóknir, kennslu, leiðbeiningar
og þróun greinarinnar, vinna að sátt um mat
á landnýtingu og aðstoð við þá bændur er
vilja hætta sauðfjárframleiðslu.
1. gr.
Hugtök
1.1. Beingreiðslumark
Tiltekin fjárhæð, sem ákveðin er í 2. gr.
og skiptist milli lögbýla eftir greiðslumarki
þeirra.
1.2 Jöfnunargreiðslur
Tiltekin fjárhæð sem greiðist á
framleiðslu umfram 18,2 kg á ærgildi skv.
skilyrðum sem fram koma í gr. 3.1.
1.3 Alagsgreiðslur
Tiltekin ijárhæð sem greiðist á gæða-
stýrða framleiðslu, sbr. gr. 3.2.
1.4 Greiðslumark lögbýla
Greiðslumark lögbýla er tiltekinn fjöldi
ærgilda, sem ákveðið er fyrir hvert lögbýli,
sbr. gr. 2.2 og veitir rétt til beingreiðslu úr
rikissjóði.
1.5 Ærgildi
Við útreikning greiðslumarks til ærgilda
er miðað við 18,2 kg kjöts.
1.6 Vetrarfóðruð kind
Ær, hrútar, sauðir og lömb sem sett eru á
vetur og talin fram á forðagæsluskýrslu.
1.7 Útflutningsskylda
Sameiginleg ábyrgð framleiðenda sauð-
fjárafurða á að hluti framleiðslu verði fluttur
úr landi.
1.8 Gœðastýrð sauðfjárframleiðsla
Dilkakjöt sem framleitt hefur verið eftir
kröfum um skilgreindan framleiðsluferil,
hollustu og umhverfisvemd.
2. gr.
Greiðslumark
2.1 Beingreiðslumark
Beingreiðslur til framleiðenda sauðfjár-
afurða verða kr. 1.740 milljónir á ári og
skiptast hlutfallslega milli framleiðenda eins
og beingreiðslur gerðu á árinu 2000. Bein-
greiðslur taka breytingum til samræmis við
uppkaup ríkisins skv. gr. 2.3. og einnig frá
árinu 2003 til samræmis við álagsgreiðslur á
gæðastýrða framleiðslu skv. gr. 3.2.
2.2 Greiðslumark lögbýla
Greiðslumark er bundið við lögbýli og skal
skráð í einu lagi, nema um fleiri sjálfstæða
rekstraraðila sé að ræða, sem standa að búinu.
Beingreiðsla greiðist úr ríkissjóði til
framleiðenda á samningstímanum. Bein-
greiðslur verða kr. 4.399 á hvert ærgildi
fyrsta og annað árið en lækka árlega eftir
það skv. ákvæðum í gr. 3.2.
Til þess að fá fullar beingreiðslur þarf
sauðfjárbóndi að eiga að minnsta kosti 0,6
vetrarfóðraðar kindur fyrir hvert ærgildi
greiðslumarks. Nái ásetningur ekki þeirri
tölu skerðast beingreiðslur hlutfallslega.
Asetningshlutfall þetta skal endurskoða ár-
lega af Framkvæmdanefnd búvörusamninga.
Greiðslumark getur flust milli lögbýla
við; a) sameiningu jarða, b) ef eigandi jarðar
sem hefur búið og stundað framleiðslu s.l.
tvö ár flytur á annað lögbýli og c) ef eigandi
að sérskráðu greiðslumarki flytur á annað
lögbýli. Þessi ákvæði gilda þar til heimilt
verður að framselja greiðslumark milli lög-
býla án framangreindra takmarkana en það
verður í síðasta lagi 1. janúar 2004. Sé ábú-
andi annar en eigandi þarf samþykki allra
fyrir framsali greiðslumarks.
Réttur til beingreiðslna flyst milli aðila
innan lögbýlis við; a) ábúendaskipti, og b)
breytingu skráningar ef um hjón eða
sambýlisfólk er að ræða.
Á jörðum þar sem búfjárbeit kemur í
veg fyrir eðlilega framkvæmd uppgræðslu
eða veldur of miklu álagi á beitiland, er
Framkvæmdanefnd búvörusamninga heimilt
að lækka ásetningshlutfall að fenginni
umsögn Landgræðslu ríkisins og/eða
Skógræktar ríkisins, enda verði samhliða
ráðist í að bæta beitarskilyrði.
Heimilt verður að skerða eða fella niður
beingreiðslur ef sauðfjárbóndi gefur rangar
upplýsingar um ásettan fjölda sauðfjár eða
stundar ólöglega sölu eða dreifingu á kjöti af
heimaslátruðu sauðfé.
2.3 Uppkaup á greiðslumarki
I hagræðingarskyni skal stefnt að upp-
kaupum á greiðslumarki. I þeim tilgangi
verður öllum greiðslumarkshöfum gert eftir-
farandi tilboð um kaup á greiðslumarki:
a) Fyrir þá sem semja fyrir 15. nóvember
2000 gilda eftirfarandi skilmálar:
Greiddar verða kr. 22.000 fyrir hvert
ærgildi greiðslumarks eins og það var
skráð 1. janúar 2000.
b) Fyrir þá sem semja fyrir 15.
nóvember 2001 gilda eftirfarandi skil-
málar:
Greiddar verða kr. 19.000 fyrir hvert ær-
gildi greiðslumarks eins og það var
skráð 1. janúar 2001.
c) Fyrir þá sem semja fyrir 15. nóvember
2002 gilda eftirfarandi skilmálar:
Greiddar verða kr. 16.000 fyrir hvert ær-
gildi greiðslumarks eins og það var
skráð 1. janúar 2002.
d) Fyrir þá sem semja eftir 15. nóv-
ember 2002 gilda eftirfarandi skilmálar:
Greiðslumarkshafi fær greiðslur sem
svarar til þriggja ára beingreiðslna en þó
aldrei lengur en til loka samningstímans.
Gjalddagar verða sömu og um
beingreiðslur væri að ræða.
Samningshafar undir stafliðum a, b, c og d
skulu undirgangast kvaðir um að framleiða
ekki sauðíjárafurðir á samningstímanum. Þeim
er þó heimilt að halda allt að 10 vetrarfóðraðar
kindur enda séu afurðir þeirra til eigin nota.
Greiðslur skv. a, b og c lið skal inna af
hendi með eingreiðslu eftir að samningi hefur
verið þinglýst á lögbýlið ásamt kvöð um
tímabundið íjárleysi. Heimilt er þó að semja
um að greiðslur dreifíst á annan hátt þó að
hámarki til þriggja ára.
Framkvæmdanefnd búvörusamninga getur
tekið ákvörðun um að hætta uppkaupum
greiðslumarks eftir að 45.000 ærgildi hafa
verið keypt.
2.4 Framsal greiðslumarks
Þegar ríkissjóður hefur keypt upp 45.000
ærgildi en þó ekki síðar en 1. janúar árið
2004 verður framsal á milli lögbýla á þeim
hluta rikisstuðnings sem bundinn er
greiðslumarki heimilt. Framsal greiðslu-
marks skal taka gildi 1. janúar ár hvert og
beingreiðslur greiðast framsalshafa frá sama
tíma. Tilkynna skal Bændasamtökum Is-
lands framsal fyrir 15. janúar ár hvert vegna
greiðslna fyrir viðkomandi ár.
2.5 Beingreiðslur eftir búskaparhlé
Falli beingreiðslur niður án þess að
gerður hafi verið samningur um búskapar-
lok, sbr. gr. 2.3 heldur viðkomandi lögbýli
greiðslumarki á samningstímanum. Til að fá
beingreiðslur að loknu hléi, þarf að tilkynna
um búskaparáform fyrir upphaf fram-
leiðsluárs.
2.6 Skráning greiðslumarks
Bændasamtök Islands skulu halda skrá
yfir rétthafa greiðslumarks, staðfesta þær
breytingar sem á henni kunna að verða og
skrá þær jafnóðum.
2.7 Eftirstöðvar beingreiðslna
Beingreiðslur sem lausar eru án
samninga, m.a. vegna þess að greiðslu-
markshafi uppfyllir ekki skilyrði til að hljóta
fullar beingreiðslur, getur Framkvæmda-
nefnd búvörusamninga ákveðið að nota í
önnur verkefni.
3. gr.
Jöfnunar- og álagsgreiðslur
3.1 Jöfnunargreiðslur
Til að bæta stöðu þeirra framleiðenda er
nýlega hafa hafið sauðfjárrækt, hafa haft
miklar og vaxandi afurðir eftir hverja á eða
hafa stækkað bú sín á undanfömum árum,
verða nýttar allt að kr. 60 milljónir á ári í
sérstakar jöfnunargreiðslur. Greidd verður
jöfnun, að hámarki 100 kr/kg á greiðslu-
grunn, sem reiknast með eftirfarandi hætti:
finna skal það meðalinnlegg dilkakjöts
tveggja ára af þremur síðustu sem er umfram
18.2 kg á hvert ærgildi lögbýlisins eins og
það var skráð við hver áramót þar á undan.
Reikna skal 30% álag á framleiðslu júní- og
júlímánaða og 12% álag á framleiðslu ágúst-
mánaðar. Sala líflamba vegna fjárskipta skal
talin til framleiðslu. Þeir einir njóta jöfnun-
argreiðslna sem skiluðu árlega í afurðastöð
að reiknuðu meðaltali meira en 1.250 kg
dilkakjöts á árunum 1997, 1998 og 1999.
Skilyrði til að hljóta jöfnunargreiðslur er að
innlagt dilkakjöt á árinu fari ekki niður fyrir
18.2 kg á hvert ærgildi greiðslumarks og að
innlagt dilkakjöt árið á undan sé að lágmarki
18.2 kg eftir hverja vetrarfóðraða á. Frá og
með árinu 2003 verður framleiðslan að vera
gæðastýrð. Jöfnunargreiðslur verða ekki
framseldiH' eða uppkeyptar.
3.2 Alagsgreiðslur vegna gœðastýringar
Gerð hefur verið sérstök áætlun um upp-
byggingu gæðastýringar í sauðfjárrækt. Þeir
bændur sem taka þátt í því verkefni fá
greiðslur sem nema að hámarki 100 kr/kg á
ákveðna gæðaflokka dilkakjöts. Nánari
lýsingu á verkefninu er að finna í fylgiskjali
1. Til þessa verkefnis verður árlega, frá og
með árinu 2003, varið ákveðnum
hundraðshluta beingreiðslna eða sem hér
segir:
Ár
2003 2004 2005 2006 2007
Hlutfall
12,5% 15% 17.5% 20% 22,5%
Beingreiðslum sem svara til fyrstu
25.000 ærgildanna sem ríkið kaupir upp,
skal varið til að greiða álag á framleitt dilka-
kjöt fyrstu tvö árin. Eftir það nýtast þær til
álags á gæðastýrða framleiðslu.
3.4 Verklagsreglur
Framkvæmdanefnd búvörusamninga
setur nánari verklagsreglur um framkvæmd
jöfnunar og álagsgreiðslna, m.a. um mat á
framleiðslu þeirra sem skorið hafa niður
vegna riðu.
4. gr.
Framleiðsla og uppgjör
4.1 Framleiðsla og ráðstöfun
Innlegg og afurðauppgjör er óháð greiðslu-
marki sem ákveðið er skv. 2. gr. Áður en slátur-
tíð hefst verður gerð áætlun um framleitt magn
af kindakjöti. Jafnframt verði áætlað hvemig
haga megi afsetningu framleiðslunnar og þá
tekið mið af birgðastöðu við upphaf sláturtíðar.
Sláturleyfishöfum og sauðljárframleiðendum
verði kynnt áætlun um útflutningshlutfall fyrir
1. júní ár hvert. Fyrir 1. september ár hvert
verði tekin endanleg ákvörðun um það magn
kindakjöts sem flytja skal á erlendan markað.
Uppgjör við sauðQárframleiðendur skal tryggja
að þeir taki þátt í útflutningi með sama hlutfalli
af framleiðslu sinni. Undanþegnir útflutningi
eru einungis þeir sem hafa 0,7 vetrarfóðraðar
kindur eða minna á hvert ærgildi greiðslumarks
og skal það hlutfall taka breytingum í samræmi
við breytingar á sölu kindakjöts á innlendum
markaði reiknað frá 7.000 tonna árlegri sölu.
Fer þá öll framleiðsla þeirra til innanlandssölu,
enda liggi fyrir sauðfjártalning búfjáreftirlits-
manns staðfest af öðrum trúnaðarmanni. Fram-
leiðendur skuldbindi sig jafnframt til þess að
leggja aðeins inn afurðir þess fjár.
4.2 Uppgjör á afurðum
Hver sauðfjárbóndi fær séruppgjör frá
sláturleyfishafa fyrir kjöt framleitt fyrir
innanlandsmarkað og séruppgjör fyrir kjöt
framleitt til útflutnings. Verð fyrir fram-
leiðsluna er samningsatriði milli sauðfjár-
bænda og sláturleyfishafa.
4.3 Slátrun
Sláturleyfishafa er skylt að leggja til kjöt
í útflutning í hlutfalli sem ákveðið er skv. lið
4.1., semja um skipti á kjöti við sláturleyfis-
hafa með heimild til útflutnings eða gera
verktakasamning við útflutningshús um
slátrun þess hluta innleggs hússins sem flytja
þarf úr landi.
4.4 Þjónustu- og þróunarkostnaður
Ráðstöfun þjónustu- og þróunarkostnað-
ar er í umsjón bænda. Auk þess að mæta
vaxta- og geymslukostnaði skal nota hluta
gjaldsins til hagræðingar og vöruþróunar og
til að örva slátrun utan hefðbundins slátur-
tíma, enda dragi sú slátrun úr þörf á birgða-
haldi. Framlög ríkissjóðs vegna þjónustu- og
þróunarkostnaðar verða kr. 235 milljónir á ári.
4.5 Niðurgreiðslur á ull
Ráðstöfun fjár til niðurgreiðslna á ull er í
umsjón bænda. Framlög ríkissjóðs vegna
niðurgreiðslna á ull verða kr. 220 milljónir á
ári.
5. gr.
Kennsla, rannsóknir og leiðbeiningar
5.1 Framlag til fagmennsku í sauðfjár-
rœkt
Á samningstímanum skal árlega veija kr.
35 milljónum til að efla fagmennsku í sauðljár-
rækt. Þær verða nýttar til að styðja kennslu,
rannsóknir, leiðbeiningar og þróun í greininni
og til stuðnings átaksverkefnum á sauðijárrækt-
arsvæðum. Heimilt er að leita samráðs við
Framleiðnisjóð landbúnaðarins við ráðstöfun á
hluta þessa ljármagns. Uppbygging gæðastýr-
ingar verður studd af þessum lið.
6. gr.
Ymis ákvæði
6.1 Birgða- og sölumál
Ávallt verði unnið að því að halda jafn-
vægi í birgðum sauðfjárafurða m.a. með
markvissum markaðsaðgerðum innanlands
og með útflutningi.
6.2 Greiðslutilhögun
Allar fjárhæðir í samningi þessum skulu
miðaðar við verðlag 1. mars 2000 og taka
breytingum þaðan í frá samkvæmt vísitölu
neysluverðs. Stefnt skal að því að greiðslu-
flæði innan ársins sé sem jafnast og sam-
bærilegt við það sem verið hefur undanfarin
ár. Álags- og jöfnunargreiðslur hafa sömu
gjalddaga og beingreiðslur. Uppgjör
greiðslna vegna jöfnunar- og álagsgreiðslna
miðast við áramót.
6.3 Endurskoðun
Aðilar samnings þessa geta hvor um sig
óskað eftir viðræðum um endurskoðun á ein-
stökum atriðum hans. Að þremur árum liðn-
um skulu samningsaðilar gera úttekt á fram-
kvæmd samningsins með tilliti til markmiða
hans. Skal þá sérstaklega hugað að hvemig
til hefur tekist með undirbúning og fram-
kvæmd gæðastýringar og endurskoðað hve
stór hluti stuðnings skuli greiddur út á gæða-
stýrða framleiðslu. I framhaldi af því skal
hefja undirbúning viðræðna um áframhald-
andi stefnumörkun á þessu sviði. Samnings-
aðilar geta tekið ákvörðun um aðra skiptingu
fjármuna milli verkefna og ára en í samningi
þessum segir.
6.4 Framkvœmd og gildistími
Framkvæmdanefnd búvörusamninga
hefur umsjón með framkvæmd samnings
þessa. Samningurinn gildir frá I. janúar
2001 til 31. desember 2007.
Reykjavík, 11. mars 2000
F.h. Bœndasamtaka fslands
Með fyrirvara um samþykki í almennri atkvæðagreiðslu
Ari Teitsson, form.
Aðalsteinn Jónsson
Ásbjöm Sigurgeirsson
Gunnar Sæmundsson
Jóhannes Ríkharösson
Öm Bergsson
F.h. rfkisstjómar fslands
Með fyrirvara um nauðsynlegar lagaheimildir Alþingis
Guðni Ágústsson
landbúnaðarráðherra
Geir H. Haarde
fjármálaráðherra