Tónlistin - 01.03.1942, Page 15

TÓNLISTIN
Fyrsta lagið í fvrsta hefti Sigvalda
er „Þú, eina hjartans jrndið mitt“,
við texta eftir Guðmund Geirdal.
Lag þetta er hreinrómantískt að allri
gerð og ekki með öllu óskylt lagi
Sigfúsar Einarssonar, „Draumaland-
ið“. Einkennandi fyrir byggingu
þess er sexundarstökkið strax í byrj-
un á orðinu „eina“, sem er endurtek-
ið hvað eftir annað og sýnir vel ein-
lægni og innileik höfundarins, sem
verður að fá útrás. Stígandin í mið-
kafla lagsins sprettur sjálfkrafa og
vindur sig áfram þrep af þrepi eftir
orðunum „þinni“, „fagrar“ og nær
hámarki sinu á orðin „seiða“ við
uudirspil kliðmjúks hörpusláttar í
uppáhaldstóntegund Sigvalda, Des-
dúr. Næsta lag i-þessu liefti er „Sam-
tal fuglanna“, við texta eflir Höllu
Eyjólfsdóttur (en við texta eftir þessa
skáldkonu hefir Sigvaldi skrifað
mörg af vinsælustu lögum sinum,
eins og „Svanurinn minn syngur“,
„Ég lít í anda liðna tíð“, „Ég gleymi
því aldrei“ o. fl.). „Samtal fuglanna“
er merkilegt lag vegna þess, að í því
kemur fvrst fram sú tilhneiging liöf-
undarins, sem síðar bólar oft á, að
fara úr bjartri dúr-tóntegund yfir í
drungalegan moll, án þess naumast
að ])reyta afstöðu tónanna innbyrðis.
Þetta skeður t. d. í hinu munarblíða
lagi „Mamma ætlar að sofna“, við
kvæði Davíðs Stefánssonar. Lagið
nær hugblæ textans mætavel, það er
bkt og það væri raulað undurlágt,
djúpt innan úr rökkri hinna löngu
vetrarkvölda, þegar skammdegis-
myrkrið grúfir vfir snæviþaktri jörð-
inni og kyrrðin ríkir í ahnætti sínu.
Það hefst með látlausum frásögu-
27
tón en sveigist að alvöru orðanna um
leið og litlu systkinin fara að hugsa
um sorgir móður sinnar. Endir þess
og uppbaf fallast siðan í faðma.
Ilið góðkunna lag Sigvalda „Heim-
ir“ stendur eitt i flokki þeirrar lag-
tegundar, sem nefna mætti „Ballade“
eða söguljóð. Textinn er eftir Grím
Tliomsen, sem höfundurinn Iiefir
miklar mætur á, og fjallar urn Ás-
laugu dóttur Sigurðar fáfnishana,
sem giftist Ragnari loðbrók. Lagið
byrjar á dimmum moll-hljóm, sem
strax boðar eitthvað ólieillavænlegt,
og fetar sig áfram eftir tónum byrj-
unarhljómsins í þríundarstigi. Heim-
ir befur síðan sögu sina uin leið og
undirleikurinn örvast, en hættir sem
snöggvast, eins og bann sé að sækja
í sig veðrið: „Hún grætur harm og
heiftarorð“ er framflutt af ákafa og
eldmóði, og yfir því stendur „sempre
crescendo et agitato“; tríóluhreyfing-
in heldur áfram þangað til allar radd-
irnar renna saman i kröftugan, ein-
raddaðan straurn á undan niðurlag-
inu og stíga að siðustu upp í eftir-
minnilegri hæð, sem stendur eftir-
spilinu framar. Lagið er einkar söng-
legt, ])að gefur röddinni gott svigrúm
til að breiða vængi sina til flugs, og
það er gustur í framsetningunni. Má-
ske einblínir höfundurinn þó um of
á hina sönghæfu línu og skeytir
minna um heildræn tengsl milli ein-
söngs og undirleiks, en gerð þessa lags
þolir hinsvegar nokkurt lausræði, sem
mundi há öðrum, er ekki standa í
jafnföstum skorðum.
„Brúnaljós þín blíðu“ við kvæði
Arnrúnar frá Felli og „Leiðsla“ við
Frh. á bls. 31.