Bændablaðið - 10.03.2004, Blaðsíða 6

6 Miðvikudagur 10. mars 2004
Upplag: 11.250 eintök
Íslandspóstur annast dreifingu blaðsins að mestu leyti.
ISSN 1025-5621
Bændablaðið
Málgagn bænda og landsbyggðar
Bændablaðið kemur út hálfsmánaðarlega. Því er dreift til allra bænda landsins og fjölmargra
annarra er tengjast landbúnaði. Bændablaðinu er dreift ókeypis til þeirra er stunda búskap en
þéttbýlisbúar geta gerst áskrifendur að blaðinu.
Árgangurinn kostar kr. 5.200 en sjötugir og eldri greiða kr. 2.250.
Bændablaðið, Bændahöll við Hagatorg, 107 Reykjavík.
Sími: 563 0300 - Fax: 552 3855 - Kt: 631294-2279 Ritstjóri: Áskell Þórisson (ábm.)
Auglýsingastjóri: Eiríkur Helgason, blaðamaður: Sigurdór Sigurdórsson
Netfang blaðsins er bbl@bondi.is
Prentun: Prentsmiðja Morgunblaðsins
Næstu blöð!
maí
11.
25.
apríl
6.
27.
mars
23.
Frestur til að panta stærri auglýsingar er
á hádegi miðvikudag fyrir útkomu. Smá-
auglýsingar þurfa að að berast í síðasta
lagi fyrir fimmtudag fyrir útkomu.
Vopnfirðingar
þakka fyrir sig
Þegar hann Þórður Pálsson,
frá Refstað, átti leið um
Akureyrarflugvöll fyrir skömmu
varð hann fyrir því láni að hitta
Baldvin í Flugkaffi. Líklega
bjargaði Baldvin Þórði frá þeim
þjáningum sem gjarnan fylgja
hungri, en í pottum Baldvins
kraumaði sú besta kjötsúpa sem
Þórður hefur fengið - nema
náttúrlega hjá Ágústu sinni.
Ágústa kom við á ritstjórn Bbl. og
sagði að Þórður sinn ætti ekki til
orð um gæði súpunnar og liðleg-
heit Baldvins, sem trakteraði Þórð
á rjómapönnukökum þegar kjöt-
súpuátinu lauk. Var á Ágústu að
skilja að Þórður hefði ekki verið
jafn mettur um árabil. Ágústa hét
á allt kvikt sem ætti leið um
Akureyrarflugvöll, að koma við í
Flugkaffi Baldvins Sigurðssonar
og fá kjötsúpu hjá honum. Ekki
spillir að Bændablaðið er fáanlegt
í títtnefndu Flugkaffi.
Hrunarétt stendur á vatns-
verndarsvæði og verður að víkja
Ákveðið hefur verið að brjóta
niður Hrunarétt í Hrunama-
nnahreppi og byggja nýja rétt á
öðrum stað en nýtt réttarstæði
hefur ekki verið ákveðið.
Núverandi rétt er hálfrar aldar
gömul, steinsteypt.
Ísólfur Gylfi Pálmason, sveit-
arstjóri, segir að ástæðan fyrir því
að ákveðið var að flytja réttina sé
sú að hún stendur inn á vatns-
verndarsvæði sem til stendur að
friða og því þarf réttin að víkja.
,,Hér í Hrunamannahreppi er
mikið af heitu vatni en lítið af því
kalda og segja gárungar að kalda
vatnið hér sé verðmætara en heita
vatnið. Þess vegna er ekki hægt að
láta fjárrétt standa þar sem loks
finnst mikið af góðu köldu vatni,"
sagði Ísólfur Gylfi.
Hann segir málið dálítið
viðkvæmt og menn séu ekki búnir
að ákveða hvar nýtt réttarstæði
verður en nokkrir staðir koma til
greina. Landbúnaðarnefnd
Hrunamannahrepps er með málið
til skoðunar og stefnt er að því að
ný rétt verði til staðar næsta haust.
Ísólfur Gylfi segir að
Hrunarétt sé ekki þess virði að
láta hana standa þótt byggð yrði
ný rétt annars staðar. Hún er ekki
hlaðin heldur steypt og því ekki
um merkilegar minjar að ræða.
Fíkniefnahundurinn Bassi í
Garðyrkjuskólanum
Þorsteinn Haukur
Þorsteinsson, fræðslufulltrúi
Tollstjórans í Reykjavík, og
fíkniefnahundurinn Bassi
heimsóttu nemendur og
starfsmenn Garðyrkjuskólans
nýverið. Þorsteinn Haukur
fjallaði almennt um störf
Tollgæslunnar, stöðuna á
fíkniefnamarkaðnum og hvernig
Bassi hefur staðið sig í starfi. Þeir
hafa heimsótt öll fermingarbörn
síðustu ár og verið með sérstaka
fræðslu fyrir þau en hún fer
yfirleitt fram í kirkjum landsins.
Eftir fundinn gaf Þorsteinn
Haukur öllum viðstöddum nýjan
margmiðlunardisk sem hefur að
geyma fræðslu um skaðsemi
fíkniefna. Heimsóknin tókst
frábærlega en það var Bassi sem
stal senunni eins og svo oft áður
þar sem þeir Þorsteinn Haukur
koma saman. Hundurinn er sjö
ára gamall og hefur reynst
sérstaklega vel í sínu starfi.
Bassi lét fara vel um sig í matsal
skólans í tollgæslubúningnum.
Bændablaðsmynd: MHH
Á öðrum stað í blaðinu er sagt frá heimsókn
Bændablaðsins á sýningu danskra loðdýra-
bænda í Herning í Danmörku. Tvennt stendur
upp úr þeirri heimsókn.
Annars vegar hagkvæmur rekstur á
fóðurstöðvum - og þar af leiðandi lágt fóður-
verð og hins vegar skilningur danskra bænda á
nauðsyn samvinnu til að ná niður kostnaði.
Lægra fóðurverð er hérlendri loðdýrarækt
lífsnauðsyn og samvinna um kaup og rekstur á
tækjum er það líka. Athygli vakti að dönsk
loðdýrabú stækka stöðugt og tæki og tól, sem
bændur nota í rekstrinum, verða sömuleiðis
stærri og öflugri - og dýrari.
Danskir loðdýrabændur hafa ekki aðeins
sameinast um rekstur fóðurstöðva heldur hafa
þeir líka stofnað skinnaverkunarfyrirtæki sem
vinna hundruð þúsunda skinna með mannskap
sem kann til verka. Stærð þessara fyrirtækja
gerir það að verkum að hægt er að þjálfa
mannskap enda er verkun af þessu tagi ekki á
allra færi. Hún krefst þekkingar og færni sem
reynslan ein getur gefið. Framleiðsla Íslendinga
á loðdýraskinnum nemur aðeins um 150 þúsund
minkaskinnum eða því sem Danir telja eðlilegt
að passi í eina verkunarstöð! Íslensku bændur-
nir sögðu líka að nú væri kominn tími til að
endurskoða þennan þátt loðdýraræktarinnar
með það fyrir augum að koma á meiri hag-
ræðingu. Loðdýrabóndi sem Bændablaðið
ræddi við sagði: "Við loðdýrabændur eigum
ekki að sinna öllum þeim verkum sem til falla á
búum okkar. Við eigum að sinna dýrunum og
vera fagmenn í þeim þætti en fagmenn eiga að
sinna öðru eins og til dæmis skinnaverkuninni.
Hættan er sú að okkur takist ekki vel upp á
öllum sviðum sem síðan komi fram í lægra
verði fyrir skinnin." Liðin er tíð einyrkjans sem
gerði allt á búi sínu.
Umhverfismál eru Dönum hugleikin og á
fundum í Herning var m.a. rætt um leiðir til að
draga úr útskolun á köfnunarefni og fosfór en í
minkaskít er mikið af þessum efnum. Auknar
kröfur gera það að verkum að margir bændur
sjá fram á að þurfa að fækka dýrum eða verða
sér úti um meira land til að dreifa á minkaskít.
Einn aðalfosfórgjafinn er fiskur. Þess má geta
að Danir hafa keypt um 20 þúsund tonn af fisk-
beinum frá Íslandi á ári og það er ekki órökrétt
á álykta sem svo að þeir muni draga úr kaupum
á fiskbeinum á næstu árum - en það gæti aftur
leitt til lægra verðs til Íslendinga sem nota tæp
sex þúsund tonn. "Við eigum að framleiða fleiri
skinn, en við eigum mikið af slátur- og fisk-
úrgangi sem við getum nýtt til að skapa atvinnu
og tekjur fyrir landi," sagði Einar Einarsson,
ráðunautur í loðdýrarækt.
Verð á fóðri er sá þáttur sem þarf að ná
niður. Næstu skref stjórnvalda - og loð-
dýrabænda sjálfra - geta ráðið úrslitum varðandi
framtíð greinarinnar en ljóst er að of hátt fóður-
verð mun hægt og bítandi draga lífsandann úr
loðdýraræktinni. Skortur á samvinnu getur líka
orðið banabiti.
Um leið og loðdýrabændur biðla til ríkis-
valdsins um ákveðnar aðgerðir þurfa þeir að
sjálfsögðu líka að sýna í verki ákveðinn vilja til
hagræðingar í greininni. Ef marka má þá
strauma sem nú ríkja í loðdýrarækt þá er fullur
vilji til þess meðal loðdýrabænda að vinna
saman sem einn maður. Það eitt út af fyrir sig er
ánægjuefni, enda er samvinna líklegust til að
geta fleytt bændum inn í framtíðina. /ÁÞ.
Samvinna danskra
loðdýrabænda vekur athygli
Bændasamtök Íslands hafa nú fengið nýja
forystusveit sem mun leiða samtökin næsta
kjörtímabil. Á forsíðu blaðsins er frá því greint
að Haraldur Benediktsson hafi verið kjörinn for-
maður, en blaðið fór í prentun áður en ljóst var
hvaða einstaklingar völdust í stjórn Bændasam-
takanna. Um leið og Bændablaðið kveður gömlu
stjórnina - og ekki síst formanninn, Ara
Teitsson, - sem nú hverfur af vettvangi eftir að
hafa leitt Bændasamtökin í níu ár, býður það
nýjan formann og nýja stjórn velkomna til starfa.
“Samtök bænda reka starfsemi bændum til
hagsbóta. Kynbótastarf búfjárræktarinnar er
þannig rekið á félagslegum grunni. Tryggð eru
hagstæðustu notendagjöld á hverjum tíma.
Mikilsverð þjónusta er á sviði ráðgjafarþjónustu
í landbúnaði. Búnaðarþing undanfarinna ára
hafa mótað stefnu í þessum málaflokki sem rétt
er vinna eftir áfram. Ráðgjafaþjónustan verður á
hverjum tíma að taka mið af þörfum bænda.
Henni má ekki stjórna með svipu þeirra sem
telja sig leggja mest til hennar á hverjum tíma.
Búnaðargjald sem til hennar rennur á fyrst og
fremst að skoðast sem niðurgreiðsla á þjónustu.
Félagskerfi okkar er orðið margskipt og flókið
og gæti verið skilvirkara. Hagsmunir okkar eru í
raun að verja stöðu íslensks landbúnaðar, hverju
nafni sem hann nefnist. Ef skoðuð er þróun hjá
öðrum félagasamtökum í landinu þá eru þau á
annan veg. Verkalýðsfélög sameinast,
atvinnurekendur sameinast og svo framvegis.
Okkur er mikilvægt að bændur finni fyrir sinni
stéttarvitund. Bændasamtök verða að efla með
öllum hætti félagslega ábyrgð bænda. Samstaða
okkar ræður.
Bændasamtökin mega aldrei láta það fyrir
sig koma að láta afl fjármuna hafa áhrif á
félagslega framvindu. Við verðum að styðjast
við mátt heildarinnar með trú á framtaki
bóndans,” sagði Haraldur í grein sem hann ritaði
og birtist fyrir skömmu í Bændablaðinu.
Nýr formaður
Að frumkvæði jafnréttisnefnd-
ar BÍ hefur eftirfarandi verið tekið
saman um mun á hjúskap og sam-
búð þegar að eignaskiptum kemur
við hjúskapar- eða sambúðarslit
eða andlát. Eftirfarandi texti
byggir að stofni til á bæklingi Lög-
fræðiþjónustunnar ehf. um hjóna-
skilnaði og sambúðarslit og bók
Guðrúnar Erlendsdóttur, Óvígð
sambúð frá 1988.
Hjúskapur
Meginreglan er að öll verð-
mæti sem annað hjóna kemur með
í hjúskap eða eignast meðan á hjú-
skap stendur verða hjúskapareign
þess. Hvort hjóna ræður yfir eign
sinni. Skylt er þó að leita sam-
þykkis hins vegna tiltekinna ráð-
stafana á íbúðar- og atvinnuhús-
næði. Aðalreglan er að hvort hjóna
ber aðeins ábyrgð á eigin
skuldbindingum en ekki skuldum
hins.
Heimilt er að gera eignir að
séreign annars hjóna með kaup-
mála. Um hann gilda ákveðnar
formreglur og þarf að skrá hann
og þinglýsa ef um fasteign er að
ræða. Mun hærra stimpligjald er
tekið af kaupmála sem gerður er
eftir að stofnað er til hjúskapar en
fyrir.
Meginreglan
við eignaskipti við
hjónaskilnað er
helmingaskipta-
reglan. Þá þarf að
kanna hjú-
skapareign og
skuldir hvors um
sig og skipta
hreinni eign til
helminga. Séreign
kemur ekki til
skipta. Sem dæmi
ef hrein eign A er 3
millj. kr og skuldir
B nema 1 millj.
umfram eignir
kemur aðeins hrein eign A til
skipta. A fær þá 1,5 millj. kr en B
0,5 millj kr. (1,5 milllj að
frádreginni 1 millj. í skuld)
Verði deilur um eignaskipti er
hægt að óska eftir opinberum
skiptum.
Óvígð sambúð
Engin heildarlöggjöf er um
réttarstöðu fólk sem býr í óvígðri
sambúð og
nýtur hún lítillar
réttarverndar
miðað við
hjúskap.
Lagalega er
sambúðarfólk
fjárhagslega
sjálfstætt og
óháð hvort öðru.
Við slit óvígðrar
sambúðar tekur
hvor aðili það
sem hann á.
Verði deilur
milli
sambúðaraðila
um eignaskipti er unnt að óska
eftir opinberum skiptum. Ekki er
um að ræða lögbundinn erfðarétt
milli sambúðarfólks og eftirlifandi
sambúðaraðili á enga kröfu á
helmingaskiptum líkt og ef um
hjúskap hefði verið að ræða.
Mikilvægt er fyrir sambúðarfólk
að gera skrá yfir þær eignir sem
hvort um sig á, bæði þá hluti sem
þau komu með í sambúðina og þá
sem þau eignast á sambúðar-
tímanum fyrir kaup, arf, gjöf eða á
annan hátt. Skrá gerð á þeim tíma
sem kaup voru gerð hefur visst
leiðbeiningargildi og getur skipt
máli við skipti á búi
sambúðarfólks, svo og við fjárnám
eða gjaldþrotaskipti hjá sam-
búðaraðila. Slík skrá getur í þeim
tilvikum haft sönnunargildi. Hafi
báðir sambúðaraðilar lagt fram
peninga til kaupa á eignum þá eru
báðir eigendur í samræmi við það.
Helstu vandamálin koma upp
þegar einungis annar aðilinn vinn-
ur fyrir tekjunum. Engin
helmingaskipti eru við slit
sambúðar.
Sambúðarfólk getur gert samn-
ing um fyrirkomulag fjármála og
er þá gjarnan tilgreint hvaða eignir
og skuldir hvor aðili tók með sér í
sambúðina, hvernig skuli leggja til
reksturs heimilisins og fara með
eignamyndun sbr. að ofan.
Sambúðarfólk ætti einnig að
huga að gerð erfðaskrár ef það
telur eðlilegt að langlífari aðili
öðlist rétt til arfs.
Hjónaskilnaðir og sambúðarslit