Bændablaðið - 10.03.2004, Blaðsíða 13

Miðvikudagur 10. mars 2004 13
ruð þið túristar?“ spyrja
glaðlegir krakkar, sem
eru nýstignir út úr skólabíln-
um, þegar blaðamann og ljós-
myndara Mjólkurfrétta ber að
garði á Skálpastöðum í Borgar-
firði. Það er fallegur febrúar-
dagur, ofurlítið snjóföl á jörðu
og hreinviðri. Við hittum Guð-
mund bónda Þorsteinsson á
hlaðinu; hann býður okkur að
ganga í bæinn, og í bjartri og
vistlegri stofu berst talið fyrst
að því, hversu lengi hafi verið
búið á Skálpastöðum. „Ég var
eitt sinn spurður að þessu þeg-
ar útlendir skólanemar voru í
heimsókn,“ segir Guðmundur.
„Ég sagði að það væri nú ekki
ýkja langur tími, því að elstu
heimildir um búsetu hér væru
frá fimmtándu öld. Þá hlógu
krakkarnir. En auðvitað viljum
við Íslendingar búa á land-
námsjörðum. Það dugar ekkert
minna.“
Félagsbú
„Ég er Borgfirðingur í föður-
ætt,“ segir Guðmundur, þegar
hann er beðinn um að segja lít-
illega frá ætt sinni og uppruna.
„Ég er af svokallaðri Grundar-
ætt sem rakin er til Vigfúsar
Gunnarssonar en hann flutti að
Grund í Skorradal á fyrrihluta
nítjándu aldar. Sonarsonur
hans keypti jörðina Skálpa-
staði árið 1902, og síðan tók
faðir minn, Þorsteinn Guð-
mundsson, við af honum 1930.
Móðir mín, Þórunn Vigfúsdótt-
ir, er hins vegar Vestfirðingur;
hún var frá Tungu í Valþjófs-
dal í Önundarfirði. Ég fæddist
hér 18. ágúst 1937 og hef
hvergi átt lögheimili annars
staðar. Ég hóf búskap með föð-
ur mínum um 1960 og með
okkur bjó einnig Þorsteinn
bróðir minn sem er fjórum
árum eldri en ég. Hann er ný-
hættur en Bjarni sonur minn og
Hildur kona hans keyptu af
honum svo að við búum hér nú
saman tvenn hjón. Nei, þetta
telst ekki stórt bú nú á dögum;
við stundum eingöngu mjólk-
urbúskap, erum með 45-50 kýr
og höfum fáein hross okkur til
gamans.
Tvennir tímar
Foreldrar mínir bjuggu hér í
þrjátíu ár. Þau hófu búskap
sinn þegar kreppan var í aðsigi
og fyrstu árin voru erfið; pabbi
hafði blandað bú en var svo
heppinn að byggja stórt fjós á
sinnar tíðar mælikvarða, 22
bása – og flaut á því þegar
mæðiveikin kom. Tímarnir
hafa sannarlega breyst þegar
litið er yfir liðna tíð. Ég kynnt-
ist heyskap með orfi og ljá og
rámar í heybandslest og að
hafa setið ofan í milli. Og
stríðsárin man ég vel. Á fimmta
ári kom ég í fyrsta skipti til
Reykjavíkur; ég fékk botn-
langabólgu og þurfti að skera
mig upp. Að því loknu dvaldi
ég hjá frænku minni og man
glöggt þegar ég sat á tröppun-
um hjá henni og virti fyrir mér
hermenn ganga í fylkingu fram
hjá. Síðan kom ég ekki aftur til
höfuðstaðarins fyrr en ég var
sautján ára. Stríðsárin voru
sannkölluð veltiár og umskipt-
in sem fylgdu þeim gríðarleg;
en ætli breytingarnar teljist
ekki enn meiri á síðari hluta
tuttugustu aldarinnar en hin-
um fyrri?
Kennari á Núpi
Hvað menntun mína varðar
hætti ég í barnaskóla á tólfta
ári en notfærði mér kennslu út-
varpsins og Bréfaskóla SÍS og
tók landspróf í Reykholti 1955.
Að því búnu settist ég í
Menntaskólann á Laugarvatni
og lauk þaðan stúdentsprófi
árið 1959. Eitt misseri stundaði
ég nám í Þýskalandi og einn
vetur kenndi ég við héraðs-
skólann á Núpi í Dýrafirði. For-
eldrar mínir kynntust á Núpi,
og það var fyrir tilstuðlan
tveggja vina þeirra að ég fór
vestur, séra Eiríks J. Eiríksson-
ar, sem var um árabil skóla-
stjóri þar og forustumaður ung-
Séð heim að Skálpastöðum á fögrum febrúardegi.
Mjaltir að hefjast á Skálpastöðum.
➝
Stefna ber að
hagkvæmni
í sátt við
samfélagið
M j ó l k u r f r é t t i r h e i m s æ k j a
G u ð m u n d Þ o r s t e i n s s o n á S k á l p a s t ö ð u m
„E