Bændablaðið - 10.03.2004, Blaðsíða 10

10 Miðvikudagur 10. mars 2004
Landbúnaðarráðuneytið hefur óskað eftir
því við Vesturbyggð að fá umsögn um hug-
myndir ráðuneytisins um nýtingu Selárdals
í Arnarfirði. Þar í dalnum var áður tölu-
verð byggð og margt af fólki. Nú er aðeins
búið þar á einum bæ, Neðri -Bæ. Í dalnum
er ríkisjörðin Selárdalur sem er kirkju-
staður. Innar í dalnum er bærinn Uppsalir.
Út við sjóinn eru uppistandandi nokkur hús
m.a. af Brautarholt þar sem alþýðulista-
maðurinn Samúel Jónsson bjó. Hann byggði
sér íbúðarhús, einkakirkju og listaskála og
þar er að finna nokkrar höggmyndir eftir
hann sem vakið hafa athygli hérlendis sem
erlendis. Sífellt fjölgar ferðamönnum sem
sækja Selárdal heim.
Níels Árni Lund, skrifstofustjóri landbún-
aðarráðuneytisins, segir að margir hafi leitað
eftir því að fá Selárdal keyptan eða leigðan.
Það hefur orðið til þess að ráðherra hefur
óskað eftir að undirbúnar verði aðgerðir sem
miði að því að gefa fólki kost á að glæða
dalinn nýju lífi. Hugmyndin er að auglýsa
lóðir til leigu fyrir þá sem vilja byggja sér
sumarhús í dalnum eða endurbyggja gömul
hús. Leigutakar lóðanna yrðu sjálfir að sjá sér
fyrir vatni og rafmagni og öðru því sem fylgir
sumarhúsabyggð. Níels Árni segir að ein af
forsendum þess að málið gangi upp sé að
sveitarstjórn Vesturbyggðar sé því sammála og
því hafi erindi þar að lútandi verið sent
Vestubyggð til umsagnar.
Sömuleiðis er uppi hugmynd um að byggja
upp og gera við húsin í Brautarholti og lista-
verk Samúels til að forða þessum sérstæðu
minjum frá eyðileggingu. Yrði í því sambandi
leitað til fleiri aðila um stuðning. Níels
ítrekaði að málið væri enn á hugmyndastigi.
Áhugi fyrir endurreisn Selárdals
Gengur
stefnan
upp?
Í Bændablaðinu 10. febrúar
sl. er greint frá skrifum Valgerð-
ar Sverrisdóttur, iðnaðar- og
viðskiptaráðherra, á heimasíðu
hennar þar sem hún lýsti því yfir
að sala á lambakjöti á erlenda
markaði hafi ekki náð árangri og
muni ekki ná árangri sem nokkru
nemur. Jafnframt er greint frá
viðbrögðum Jóhannesar Sigfús-
sonar, formanns Landssamtaka
sauðfjárbænda, með yfirskrift-
inni; ,,Vona að ráðherranum sé
ekki alvara". Ekki ætla ég að
svara fyrir ráðherrann en vil
benda á að hún er ekki ein um að
finnast of lítið koma út úr út-
flutningi lambakjöts. Þá er salan
til Ameríku ekki undanskilin en
hún er af ýmsum talin gefa besta
verðið. Þangað fóru ,,ígildi" 180
tonna af dilkakjöti á sl. ári og er
þar væntanlega átt við að ekki
seljast allir hlutar skrokksins á
þeim markaði.
Kunningi minn, sem er
umsvifamikill í viðskiptum, kom
til mín stuttu fyrir jól og í spjalli
okkar kom fram það viðhorf
hans að sauðfjárbændur ættu að
líta til fleiri markaða og benti
hann á í því sambandi hvað
Ameríkumarkaður tæki við
takmörkuðu magni dilkakjöts.
Nefndi hann þann möguleika að
flytja dilkakjöt í frystigámum til
Kína og vinna það þar. Þar væru
margar vinnufúsar hendur og
kaupgjald lágt jafnframt því að
stutt væri í markaði eins og
Japan þar sem kaupgeta er mikil.
Ekki veit ég hvort þessi hug-
mynd gengur upp en brýnt er að
leita leiða til að hækka skilaverð
í útflutningi dilkakjöts. Á síðasta
ári virðist skilaverðið hafa
lækkað í 155 kr./kg úr 175 kr./kg
2002 miðað við upplýsingar sem
fram komu í Morgunblaðinu
fyrir ekki löngu. Ástæða
lækkunarinnar er meiri út-
flutningsþörf, sem leiddi af sér
að hluti útflutnings fór á lakari
markaði, svo og styrking
krónunnar.
Hið lága skilaverð útflutn-
ings veldur áhyggjum. Ég fæ
ekki séð að þessi stefna gangi
upp í ljósi þess að breytilegur
kostnaður við framleiðsluna er
talinn vera um 200 kr./kg en
skilaverð á síðasta ári var aðeins
155 kr./kg eins og áður segir.
Þegar útflutningsprósenta er 30 -
40 %, og fátt bendir til að hún
fari lækkandi, er ástæða til að
endurskoða framleiðslustefnuna.
Framleiðsla dilkakjöts til út-
flutnings sem skilar ekki breyti-
legum kostnaði getur ekki
gengið upp, nema sem jaðar-
framleiðsla, en það geta 30 - 40
% ekki talist. Því spyr ég: Er
ekki tímabært að endurmeta
stefnuna?
Hjarðarfelli 22. 02. 2004
Guðbjartur Gunnarsson
Þegar hópurinn er skoðaður
sem heild þá má benda á örfá
atriði. Um afurðagetu þá er þetta
langöflugasti nautahópur sem
nokkru sinni hefur komið úr
rannsókn hér á landi.
Meðaleinkunn fyrir árganginn í
heild er 114 fyrir afurðagetu og
mörg nautanna með yfir 120 og
tvö þeirra yfir 130 fyrir þann
eiginleika. Í öðrum eiginleikum er
þessi nautahópur mjög breytilegur,
finna má einstaka afbragðsgripi
með tilliti til allra
eiginleika, sem verið er að
meta hjá dætrum þeirra, en
hjá mörgum nautum eru
einnig augljósir talsverðir
veikleikar í einstökum
eiginleikum. Þegar þessi
hópur er borinn saman við
nautin úr árgangnum áður,
1996 nautin, þá er t.d.
augljóst að árgangurinn nú
hefur þar ekki sömu kosti
sem heild með tilliti til
júgur- og spenagerðar og
mjalta og þar voru, þó að
margir kostagripir með tilliti til
þessara eiginleika séu í hópnum.
Vegna þess hve nautin eru
mörg jöfn í heildardómi er farin
önnur leið við val á nautsfeðrum
en áður. Tvö naut úr hópnum hafa
það mikla almenna kosti að þau
eru valin sem nautsfeður á líkan
hátt og verið hefur. Eru það Teinn
97001 og Stígur 97010. Til
viðbótar því er gert ráð fyrir að ná
til notkunar tveimum nautum
undan hverju af fimm nautum úr
þessum hópi, en sérstaklega verða
valdar kýr til að sæða með sæði úr
þeim í þessum tilgangi. Þetta eru
nautin; Bylur 97002, Brimill
97016, Randver 97029, Kubbur
97030 og Hersir 97033. Þar til
viðbótar verða sett í almenna
dreifingu þrjú úrvalsnaut úr
árganginum; Kóri 97023, Stallur
97025 og Þverteinn 97032.
Nokkur hópur nauta til viðbótar úr
þessum árgangi fékk notkunardóm
og eins og bændur þekkja er
mögulegt að sérpanta sæði úr þeim
nautum óski einhverjir eftir að
nota þau. Þar eru þessi naut; Gumi
97003 (104), Sekkur (109), Fákur
(106), Nári 97026 (105), Póstur
97028 (104), Brúsi 97035 (108),
Tígull 97036 (106), Rosi 97037
(104), Tumi 97039 (110) og Sópur
97040 (106). Talan í
sviga er heildareinkunn
þessara nauta og eins og
lesendur sjá eru mörg
þeirra með mjög góðan
dóm.
Á það skal bent að
Nautaskrá mun brátt
birtast með ítarlegum
upplýsingum um þessi
naut. Einnig má benda á
að mjög ítarlegt yfirlit um
afkvæmarannsókn
þessara nauta frá 1997 má
finna á Netinu á vef BÍ.
Afkvæmadómur fyrir nautin á Nautastöð BÍ sem fædd voru árið 1997
Nú liggja fyrir niðurstöður úr útreikningum á kynbótamati
nautanna árið 2004. Á grundvelli þess hefur verið gengið frá
afkvæmadómi á þessum nautahópi og í framhaldi þess valin þau
naut sem nú koma til notkunar að lokinni afkvæmarannsókn. Hér á
eftir verður gerð grein fyrir örfáum atriðum úr niðurstöðunum og
stutt grein gerð fyrir þeim nautum sem ákveðið er að komi til
almennrar notkunar á frá Nautastöðinni árið 2004.
Þegar kemur að afurðagetu þá er þetta
langöflugasti nautahópur sem nokkru
sinni hefur komið úr rannsókn hér á landi
Örstutt umfjöllun um þau naut sem
nú koma að nýju til notkunar.
Teinn 97001 er frá Akbraut í
Holtum. Þetta er síðasti sonur
Þráðar 86013 sem kemur úr prófun
og móðurfaðir hans er Suðri 84023.
Teinn er með 114 í heildareinkunn
og dætur hans miklir kostagripir um
flesta eiginleika, mjög
mjólkurlagnar kýr með hátt
efnainnihald í mjólk, en að vísu ber
aðeins á heldur veigalitlum kúm að
bolbyggingu undan honum. Minnt er
á að Teinn var hryggjóttur að lit og
þess vegna erfir að jafnaði
helmingur afkvæma hans þann lit
frá honum.
Bylur 97002 er frá Hríshóli í
Eyjafjarðarsveit sonur Óla 88002 og
Andvari 87014 er móðurfaðir hans.
Heildareinkunn Byls er 113. Dætur
hans eru mjög öflugar mjólkurkýr og
kostagripir um flesta eiginleika,
kynbótamat fyrir frjósemi dætra að
vísu lágt og dómur um spena aðeins
undir meðallagi og nokkuð ber á
skapgöllum hjá kúm undan honum.
Stígur 97010 er frá Oddgeirshólum í
Hraungerðishreppi og er hann
einnig sonur Óla 88002 en
móðurfaðir hans Hvanni 89022.
Heildareinkunn hans er 122 eða
hærri en nokkurs annars nauts hér á
landi. Dætur hans eru feikilega
mjólkurlagnar og kostagripir um
flesta eiginleika. Kynbótamat um
gæðaröð er það lang hæsta sem
nokkurt naut hér á landi hefur fengið
eða 144 og lýsir ef til vill best
ótrúlegum kostum dætra hans í
augum þeirra bænda sem eiga
þessar kýr.
Brimill 97016 er frá Eystra-
Seljalandi undir Eyjafjöllum og er
hann sonur Búa 89017 en
móðurfaðir hans er Dálkur 80014.
Heildareinkunn hans er 114. Dætur
hans eru mjög mjólkurlagnar kýr
með góð efnahlutföll í mjólk.
Veikleikar koma hins vegar aðeins
fram í júgurgerð og dómar um
mjaltir og skap hjá dætrum hans
sýna nokkurn breytileika í þessum
eiginleikum.
Kóri 97023 er frá Berustöðum í
Ásahreppi. Hann er einnig undan
Búa 89017 en Þistill 84013 er
móðurfaðir hans. Heildareinkunn
hans er 109. Dætur hans eru mjög
mjólkurlagnar en efnahlutföll í
mjólkinni um meðallag. Þessar kýr
fá góðan dóm um mjaltir en fyrir
aðra eiginleika nær meðaltali.
Stallur 97025 er frá Syðri-Bægisá í
Öxnadal sonur Hvanna 89022 og
sammæðra Smelli 92028 og á því
Bæsa 80019 sem móðurföður.
Heildareinkunn hans er 109. Dætur
hans eru afurðasamar og mjög
jafnar kostakýr.
Randver 97029 er frá Egilsstaðakoti
í Flóa undan Búa 89017 en
móðurfaðir hans Þistill 84013.
Randver hefur 114 í heildareinkunn.
Dætur hans eru með fádæmum
mjólkurlagnar en efnahlutföll í slöku
meðallagi í mjólk. Hann fær góðan
dóm um skap dætra, en sumar
dætur hans eru tæplega nægjanlega
veigamiklar kýr að skrokkbyggingu.
Kubbur 97030 er frá Neðri-Hól í
Staðarsveit undan Þyrni 89001 en
móðurfaðir hans er Stúfur 90035.
Heildareinkunn hans er 110. Dætur
hans eru mjög afurðasamar kýr og
snotrar að gerð, aðeins ber á ívíð
grófri spenagerð hjá þeim en dómur
um mjaltir, gæðaröð og skap mjög
góður.
Þverteinn 97032 er frá Þverlæk í
Holtum sonur Holta 88017 en
móðurfaðir hans Þistill 84013.
Þverteinn er með 112 í
heildareinkunn. Dætur hans eru
mjólkurlagnar en próteinhlutfall
mjólkur ívíð of lágt. Þetta eru
glæsilegar kýr með afbragðsgóðar
mjaltir.
Hersir 97033 er frá Birtingaholti IV í
Hrunamannahreppi sonur Þyrnis
89001 en móðurfaðir hans er Bassi
86021. Heildareinkunn hans er 114.
Dætur hans eru mjög mjólkurlagnar
með efnaauðunga mjólk. Þær fá
einnig mjög gott mat fyrir frumutölu
í mjólk en dómur þeirra um mjaltir
og skap er í slöku meðallagi.
Upplýsingagrunnur
um gönguleiðir á
Íslandi
Ferðamálaráð Íslands, Ung-
mennafélag Íslands og Land-
mælingar Íslands hafa
undirritað samstarfssamning
um gerð og rekstur á upp-
lýsingagrunni er lýtur að
upplýsingagjöf um lengri
gönguleiðir á Íslandi. Lengri
gönguleiðir eru skilgreindar í
þessu verkefni sem leiðir er
tekur a.m.k. tvær klukku-
stundir að ganga. Leiðirnar
geta verið merktar sem
ómerktar.
Markmið verkefnisins er að
stuðla enn frekar að uppbygg-
ingu og aðgengi gönguleiða á
Íslandi og hvetja fólk til að
ganga um landið og kynnast
því þar með á heilsusamlegan
hátt. Mikil vakning hefur verið
síðustu misseri á útivist og
gönguferðum hvort sem um
ræðir stuttar heilsubótarleiðir
eða skipulagðar nokkurra daga
ferðir.
500 hundruð gönguleiðir
Ferðafélög og áhugahópar
um gönguleiðir víðs vegar um
landið hafa unnið mjög gott
starf á undanförnum árum t.d.
við gerð göngukorta, vefsíðna
og merkingar gönguleiða.
Ætlunin með þessu verkefni er
að þær upplýsingar sem nú
þegar eru til verði aðgengilegar
almenningi á einum stað á
slóðinni http://www.ganga.is
og er hugmyndin jafnframt sú
að þar inni verði tæmandi upp-
lýsingar um allt sem tengist
gönguferðum á Íslandi. Áætlað
er að opna heimasíðuna 1. maí
nk. og að þá verði þar inni
upplýsingar um rúmlega 500
gönguleiðir.
23.mars
Útkomudagur næsta
Bændablaðs. Þarftu að
auglýsa? Síminn er
563 0300
Stígur frá Oddgeirshólum
www.bondi.is