blaðið - 01.04.2006, Blaðsíða 14

blaði
Útgáfufélag: Ár og dagur ehf.
Stjórnarformaður: Sigurður G. Guðjónsson.
Ritstjóri: Ásgeir Sverrisson.
Fréttastjórar: Aðalbjörn Sigurðsson og Erna Kaaber.
TUNGAN OG SKOLINN
yrir rúmum 20 árum liðu áhyggjufullir menn um ganga ónefndrar
ríkisstofnunar. Leiðin lá á kaffistofuna, þar sem viðstaddir sameinuð-
ust í djúpu andvarpi, horfðust alvarlegir í augu og spurðu:
„Er ljóðið dautt?“
Vitanlega reyndist spurningin í besta falli misskilningur. Það liggur nú
fyrir. Þrátt fyrir að margir hafi reynt hefur skáldunum enn ekki tekist að
ganga gjörsamlega á milli bols á höfuðs á blessuðu ljóðinu.
Og enn ná hugsandi konur og menn stigi alsælunnar í hinni sameinandi
vissu. Nú er sjálfri menningu og allri arfleifð þjóðarinnar ógnað:
„Fær íslenskan haldið velli?“
Nú er það þjóðtungan sem er á glötunarbrautinni. Að þessu sinni eru
það „erlend menningaráhrif“ og sérstaklega enskan, þessi alsheimstunga
ómenningar, upplausnar, neyslubrjálsemi og ógeðfellds nútíma, sem eru að
ganga af íslenskunni dauðri.
Þeir eru að vísu til, sem skynja ekki þessa ógn, telja sig sjá margvísleg
merki þess að þjóðtungan sé bara við prýðilega heilsu. Og enn aðrir halda
fram þeirri skoðun að líta beri á tunguna fyrst og fremst sem tæki manna
til að miðla hugsunum sínum í samfélagi við aðra, lýsa veruleikanum og
bregðast við honum. Og einmitt vegna þess að sá hinn sami veruleiki er hald-
inn þeirri innbyggðu ónáttúru að hefur tilheigingu til að taka breytingum
megi rökrétt, æskilegt og beinlínis eðlilegt teljast að tungumálið geri slíkt
hið sama.
Hér skal því ekki haldið fram að þessi skoðanaskipti séu til marks um fá-
nýti íslenskrar „menningarumræðu'. Öðru nær. Þessi umræða er bráðnauð-
synleg nú um stundir. Þá má ekki gleymast að hún er heldur til skemmtunar
fallin.
14 I iLIT
LAUGARDAGUR 1. APRÍL 2006 blaðið
pJoFdLSlKíS
SAWJBORGARAfi
0GFJErrrj?íYw
■gsMpr-
mífú
5,<UjAF.
TÓLK S,
■ltta
lbntu
WTT ÆDÍSLLGT PEílUSKlPlJLflG
THIIR REYKJfiUlK
Umbi í vanda?
En þegar verðir þjóðtungunnar sameinast um að kenna grunn- og fram-
haldsskólum um hnignandi tök yngri Islendinga á tungu sinni eru þeir hinir
sömu á rangri braut. Á undanliðnum áratugum hefur nýju og vægt til orða
tekið mikilvægu hlutverki verið þröngvað upp á íslenska kennara, ekki síst
þá, sem starfa í grunnskólum landsins; þeim hefur verið falið að ala upp
unga íslendinga.
Er það ekki „umræðá' sem vert væri „að taka“, eins og stjórnmálamenn-
irnir segja?
Við uppeldishlutverkið bætist síðan að menntastofnanir þessar búa við
miðstýrðar námsskrár sem eru næstum því ábyggilega úreltar í mörgum
efnum. Þannig vekur sérstaka athygli hversu lítil áhersla er lögð á framsögn
og tjáningu í íslenskum skólum. Við sýnist blasa að hleypa megi nýju lífi í ís-
lenskukennslu með því að beina athygli af auknum þunga að eðlislægri þörf
barna og unglinga til að tjá sig.
Það gæti jafnvel orðið til að styrkja stöðu ljóðsins.
Auglýsingastjóri: Steinn Kári Ragnarsson. Ritstjórn & auglýsingar: Bæjarlind 14-16,201 Kópavogur.
Aöalsími: 510 3700. Símbréf á fréttadeild: 510.3701. Símbréf á auglýsingadeild: 510.3711.
Netföng: vbl@vbl.is, frettir@vbl.is, auglysingar@vbl.is.
Prentun: Prentsmiðja Morgunblaðsins. Dreifing: íslandspóstur.
Fermingartilboð
Kynnum nýjar gerðir af rúmum með 20% kynningarafslætti.
c
rúmco
Langholtsvegi 111,104 Rvk.
Sími 568 7900
Rafstillanleg rúm 120x200sm
með svæðiskiptri pokafjaðradýnu
Réttverðkr. 118.000.
Tilbodsverð kr. 94.400.-
Opið:
virka daga 11-18« laugardaga 11-16.
Hanson rúm með fjaðrandi rúmbotni,
svæðiskiptri pokafjaðradýnu og lúxus
yfirdýnu með hrosshárum
(án höfðagafls).120x200.
Verðkr. 110.600.
Tilbodsverð kr. 88.480.-
Umbi ívanda?
Stjórnarandstöðuþingmenn ruku
upp í pontu á Alþingi á dögunum
til að hundskamma ríkisstjórnina
fyrir að hunsa stöðugt álit umboðs-
manns Alþingis og bregðast við nið-
urstöðum hans af þjósti og skilnings-
leysi. Hjarta mitt sló í takt við hjörtu
stjórnarandstæðinga. Ég hef lengi
talið að ýmislegt væri umboðsmann-
inum mótdrægt og haft samúð með
honum allt frá því Davíð Oddsson
ku hafa hellt sér yfir hann í símasam-
tali hér fyrr á árum. Tilefnið man ég
ekki - ég hef skammtímaminni á við
dæmigerðan Islending - en umboðs-
maðurinn hafði víst ekki komist að
réttri niðurstöðu að mati forsætis-
ráðherrans þáverandi.
Frá sveit til Alþingis
Ég hef aldrei séð umboðsmanninn
(eða Umba eins og ég ímynda mér
að forhert stjórnvöld hafi uppnefnt
hann í samtölum sín á milli). I huga
mínum er hann öðru hvoru megin
við fertugt, horaður og kinnfiska-
soginn með hornspangagleraugu.
Eiginlega alveg eins og ungu draum-
lyndu bolsévikarnir í Rússlandi
áður en byltingin át þá. En sam-
kvæmt íslenskum raunveruleika
ætti Umbi að vera úr sveit og hafa
komið til borgarinnar í einhvers
konar innri leit, svona rétt eins og
persóna úr skáldsögu eftir Ólaf Jó-
hann Sigurðsson. Óframfærinn ljós-
hærður sveitapiltur sem gengur í
drapplitum fötum sem bræða hann
inn í umhverfið svo hann hverfur
næstum því inn í það. Er skyndi-
lega kominn innan um höfðingjana
í Reykjavík og fær vinnu á Alþingi
þar sem fljótlega reynir á innri styrk
hans og heillyndi. Hvað eftir annað
fær hann yfir sig sletturnar úr pólit-
ískum forarpolli stjórnvalda. Lengi
vel lætur hann þær yfir sig ganga
en smám saman sækir hann í sig
veðrið, það er uppruni hans í sveit-
inni og næm réttlætiskennd sem
því veldur. Prettir eru ekki í eðli
Kolbrún Bergþórsdóttir
hans. Þess vegna skilur hann ekki
refskapinn í íslenskri pólitík. Hann
kemur með nokkra áfellisdóma yfir
stjórnsýslu stjórnmálamanna í ráðu-
neytum en þeir dómar eru flóknir
og illskiljanlegir. Þrátt fyrir allt á
hann erfitt með að safna nægilega
mikum kjarki til að koma með nið-
urstöðu sem skekur einhvern, þótt
hann hafi sett fram rök sem réttlæti
Klippt & skoríð
Ogmundur Jónasson gerir boðaðar
breytingar á ríkisútvarpinu að um-
talsefni í nýjasta
vefpistli sínum. Ögmundi
þykir hæpið að útvarps-
stjóri, Páll Magnússon,
beiti sér af þunga i málinu.
Ögmundursegir:„ígærvar
frumvarþ ríkisstjórnarinnar
rifið út úr menntamála-
nefnd Alþingis þrátt fyrir
óskir nefndarmanna um
itarlegri umfjöllun og
ábendingar um að veiga-
miklum Sþurningum væri
ósvarað. En menntamála-
ráðherra og útvarpsstjóra liggurá. Þorgerður
Katrín Gunnarsdóttir, ráðherra, og nýskip-
aður útvarpsstjóri, Páll Magnússon, hafa ákaft
kallað eftir stuðningi við að hlutafélagavæða
RÚV og hefur útvarpsstjórinn ekki látið sitt
eftir liggja í áróðrinum, innan stofnunar sem
utan, síðustu daga og vikur. Hversu rétt það er
að hann beiti sér í þessu efni á þennan hátt læt
ég liggja á milli hluta - að sinni..." Hinn gamli
starfsmaður RÚV boðar stríð gegn nýjum
tímum - og nýjum herrum.
Lúðvík Bergvinsson
aður um að gefast
auðveldlega upp.
Þingmaðurinn hyggst nú
leggja fram í sjötta skipti
frumvarp þess efnis að
menn verði ekki krafnir um
tryggingar af hálfu vina
verður varla sak-
það. Þess vegna er deilt um úrskurði
hans.
Skekkt mynd
Kvöldið sem ég hlustaði á stjórnar-
andstöðuna messa yfir ráðherrum
ríkisstjórnarinnar hugsaði ég mjög
til umboðsmannsins og velti fyrir
mér hversu lengi hann myndi
þola við í starfi. Það er erfitt að
vera í vinnu og verða stöðugt fyrir
skömmum frá yfirmönnum.
Næsta kvöld hrundi mynd mín
af umboðsmanni og hinum spilltu
ráðherrum þegar Stöð 2 kannaði
málið og upplýsti í fréttatíma að
stjórnvöld hefðu farið að tilmælum
umboðsmanns í 80 prósent tilvika.
Síðan hef ég beðið eftir leiðréttingu
sem hefur ekki komið. Frétt Stöðvar
2 hlýtur því að vera rétt.
Umboðsmaður Alþingis býr við
þau forréttindi að árangur hans er
mælanlegur meðan árangur okkar
flestra byggir á huglægu mati okkar
sjálfra og yfirmanna okkar. 80 pró-
sent árangur í starfi hlýtur að teljast
nokkuð góður, þótt vitanlega hljóti
kappsfullir menn að stefna að þvi að
ná fullkomnum árangri. Miðað við
orð stjórnarandstöðunnar ætti um-
boðsmaður að ná þeim árangri eftir
næstu kosningar. Þá verður hann
kominn með yfirmenn sem taka 100
prósent mark á honum.
Höfundur er blaðamaður
klipptogskorid@vblis
eða ættingja þegar þeir eiga í viðskiptum við
bankastofnanir. Lúðvík segir Valgerði Sverr-
isdóttur, viðskiptaráðherra, jafnan hafa
gengið hart fram í því
að slíkt frumvarp fái
ekki þinglega meðferð.
Hann segir hagsmuni
bankanna augljósa í
þessu efni en furðarsig
á afstöðu ráðherrans.
„Það er fullkomlega
óþolandi að viðskiptaráðherra sé algerlega í
vasanum á bönkunum í þessum efnum," segir
Lúðvík m.a. í pistli á vefsíðu sinni sem heitirvið-
eígandi nafni, bergmal.is.