blaðið - 01.04.2006, Blaðsíða 28

28 I VIÐTAL

LAUGARÐAGUR 1. APRÍL 2006 blaöiö
Gínea-Bissá - landið sem gleymdist
í Afríkuríki einu, þar sem menningin er fjölbreytt ogflestir trúa á stokka og steina, var veðurstofa ríkisins lögð
niðurfyrir nokkrum árum. Dúi J. Landmark hefurgert heimildarmynd um þetta sérstaka land.
Síðustu fjögur ár hefur Dúi J. Landmark unnið mikið fyrir franskar sjónvarpsstoðvar víðs vegar um heiminn. Samstarfið hefur verið
mest við tvær þeirra, önnur sérhæfir sig í ferðamyndum og hin í að sýna myndir um stangveiði og skotveiði. Nýjasta afurð Dúa er þó af
gjörólíkum toga. Myndirnar hér að neðan eru einmitt teknar úr henni.
Kvikmyndagerðarmaðurinn Dúi
J. Landmark er mörgum að góðu
kunnur, kannski sérstaklega eftir að
hann var einn af þáttastjórnendum
Islands í dag á Stöð 2 fyrir fáeinum
árum. Kappinn lét eitt sinn hafa það
eftir sér að hann hafi aldrei ætlað að
fara fram fyrir myndavélina en að
hlutirnir hefðu einfaldlega æxlast
þannig. Svona rétt eins og til að
staðfesta þetta þá entist hann ekki
lengi á skjánum, heldur snéri sér
aftur að kvikmyndagerðinni.
Nú nokkrum árum síðar liggja
eftir hann tugir veiðimynda sem
unnar hafa verið fyrir erlendar
sjónvarpsstöðvar. Hann hefur sér-
hæft sig í gerð sjónvarpsþátta um
útivist og veiði og hefur aðallega
verið í samstarfi við tvær franskar
sjónvarpsstöðvar. Nýjasta afurð
Dúa er hins vegar nokkuð á skjön
við annað sjónvarpsefni sem hann
hefur framleitt. Þar er á ferðinni
heimildamynd um ástandið í Afr-
íkuríkinu Gíneu-Biss, og það þróun-
arstarf sem Unicef á íslandi hefur
unnið þar.
Var áður portúgölsk nýlenda
En hvað er Gínea Bissá?
„Þetta er lítið Afríkuland þar sem
um 1.5 milljón manna býr. Þetta
er fyrrum portúgölsk nýlenda og
þegar þú kemur til landsins færðu
dálítið á tilfinninguna að það hafi
gleymst, svo frumstætt er margt
þarna. Þar hefur verið ákaflega
óstöðugt stjórnmálaástand, eins
og oft verður í Afríku og í raun
hefur þjóðin orðið dálítið út undan.
Lítið er hægt að sækja til fyrrum
nýlenduherra, Portúgala, sem er í
dag vart rík þjóð og á því í raun nóg
með sjálfa sig.
Annars held ég að best sé að lýsa
ástandinu þannig að þegar komið
er til Gíneu Bissá þá skilur maður
niður. I raun má segja að hún hafi
farið með Portúgölunum.
Svona til að segja örlítið frá þjóð-
inni sem byggir þetta fátæka land
þá samanstendur hún af um tíu
þjóðarbrotum og menningin er
því fjölbreytt. Trúarbrögð eru líka
margvísleg. Þarna er mikið af mús-
limum en hins vegar eru aministar
fjölmennastir. Þeir trúa í raun á
stokka og steina sem er hin hefð-
bundna andatrú Afríku.
Og ef ég held aðeins áfram með
fólkið þá er það mjög vinsamlegt
og þarna er manni ákaflega vel
tekið. Það hljómar auðvitað eins
og klisja, sem er samt sem áður
sönn, að þegar komið er á stað þar
Heimildamyndin frum-
sýnd 11. apríl
Ef ég ræði aðeins um myndina þá
var ég á leið til Gíneu Gissá til að
gera veiðimynd fyrir franska sjón-
varpsstoð. Ég setti mig í samband
við Unicef á Islandi og falaðist eftir
samstarfi, enda hafði ég heyrt af því
mikla og góða starfi sem samtökin
eru að vinna í landinu. Þeir tóku
mér opnum örmum og ég hef verið
að vinna með þeim síðan. Fyrir mig
er mjög skemmtileg tilbreyting að
vinna mynd um efni sem þetta sem
mér finnst skipta verulegu máli.
Mér finnst ákaflega mikilvægt að ís-
lendingar fái að sjá hvað verið er að
gera þarna úti. Það eru margir sem
og endursýnd 16. apríl.
Annars er starf Unicef í landinu
mjög merkilegt í alla staði. Þetta er
augljóslega barnahjálp Sameinuðu
þjóðanna og því snýst starf þeirra að-
allega um að hjálpa börnum. Starfið
gengur hins vegar ekki út á að gefa
ölmusu heldur að hjálpa fólki að
byggja upp eigið líf og í raun þjóðfé-
lagið. Það sem Islendingar hafa fyrst
og fremst verið að gera er að byggja
upp dagheimili og skóla. Það er til að
mynda verið að hjálpa íbúum lands-
ins að byggja upp lestrarkennslu,
ekki bara fyrir börn því fullorðnir
þurfa ekki síður á slíkri kennslu að
halda. Það er ótrúlegt að sjá árangur
þessa starfs. Ég kom í bæ þar sem
mikið fyrir franskar sjónvarps-
stöðvar víðs vegar um heiminn, þó
samstarfið hafi verið mest við tvær
þeirra. Önnur sérhæfir sig í ferða-
myndum og hin í að sýna myndir
um stangveiði og skotveiði.
Þetta eru myndir sem við höfum
tekið á hinum og þessum stöðum.
Mikið af þeim hefur verið tekið í
Frakklandi og síðan eitthvað hér
heima. Hins vegar hef ég haft þau
forréttindi að fá að flækjast vítt og
breitt um heiminn til að sækja efni
í þessar myndir. Ég hef m.a. tekið
upp myndir á Maldív-eyjum, írlandi,
Grænlandi, Skotlandi og auðvitað
Gíneu Bissá. Síðasta mynd sem ég
tók var í Senegal, næsta verður í Ma-
dagaskar og svo fer ég til Kirgistan
til að taka mynd nú í haust.
Það er auðvitað skemmtilegt fyrir
íslenskan kvikmyndagerðamann
að geta unnið á öðrum markaði en
þeim íslenska, sem er ágætur en
er samt mjög lítill. Þetta tækifæri
opnaðist aðallega vegna þess að ég
er frönskumælandi. Hins vegar hef
ég verið veiðimaður alveg frá því
að faðir minn fór fyrst með mig í
silungsveiðar þegar ég var fimm
ára og svo til rjúpnaveiða þegar ég
var fimmtán. Það má þvi segja að
þarna hafi þrír hlutir fléttast saman,
þ.e. franskan, kvikmyndagerðin og
áhugi minn á veiðimennsku. Allt
þetta skapar mér tækifæri til að
vinna við þessa kvikmyndagerð í
dag.
Það er auðvitað erfitt á köflum að
þvælast eins og landafjandi þvers og
kruss um veröldina, en ég væri ekki
að þessu ef það væri ekki skemmti-
legt. Það sem er svo sérstakt að við
gerð þessara mynda fær maður að
kynnast landinu sem heimsótt er
óskaplega vel. Það er augljóslega
ekki bara farið í þéttbýli heídur er
líka haldið út í sveitir. Ég er oft að
hversu miklu máli það skiptir að
innviði samfélagsins séu í lagi.
Þarna er ekki neitt til til neins, það
er varla til flugvél í landinu.
Við skömmumst oft yfir vegakerf-
inu hér á landi, en þarna er þjóð-
vegur númer eitt varla jeppafær og
þegar hann er ekinn eru hænur og
svín á miðjum vegi, fólk á hjólum
og alls konar farartæki á ferðinni
sem fara mishratt yfir.
Annað sem hægt er að benda á er
að í fimmtán þúsund manna bæjar-
félagi sem ég heimsótti er hvergi raf-
magn. I höfuðborginni sjálfri, sem
heitir Bissá, er ekki rafmagn nema
hjá einkaaðilum sem hafa efni á að
reka ljósavélar. Öll innri þjónusta
af hálfu ríkisins er í raun í molum.
Það er ekki einu sinni veðurstofa í
landinu. Hún var reyndar eitt sinn
til en það er búið að leggja hana
sem fólk á lítið er ótrúlegt að sjá
hvað það getur verið glatt yfir litlu.
Vandamálin sem almenningur
er að glíma við þarna frá degi til
dags eru alvarleg. Fólk þarf að hafa
áhyggjur af því hvort það eigi nóg
af mat til að gefa barninu sínu og
hvort það og börnin þeirra lifi af
morgundaginn.
Þetta fólk lifir fábrotnu lífi og
framtíðarsýnin er í samræmi við
það. Ég spurði til að mynda marga
foreldra hverjir væru draumar
þeirra fyrir hönd barnanna. Svörin
voru oftast þau sömu - að börnin
fái nóg að borða, að þau fái að fara í
skóla og fái að læra að lesa. Það voru
ekki flóknari draumar en þetta. Ég
er hræddur um að ef þú spyrðir ís-
lenska foreldra sömu spurningar að
svörin yrðu talsvert ólík.
gefið hafa pening í þetta starf og/eða
hafa lagt á sig mikla vinnu. Myndin
á að sýna hver þörfin á slíku þróun-
arstarfi er og hvaða ávöxtum starfið
hefur skilað.
I myndinni er meðal annars
tekið á aðstæðum barna í landinu.
Við fylgdumst t.a.m. með daglegu
lífi tveggja fjölskyldna. Við vorum
komnir klukkan 6 á morgnana með
tækin til ekkju sem bjó ein og með
þremur börnum sínum og fylgd-
umst með degi þessa fólks.
I raun er hugsunin á bak við
myndina að sýna aðstæður fólks og
þörfina fyrir brey tingar. I myndinni
sést hverju starf Unicef hefur skilað
og hverju slíkt starf getur skilað.
Fyrir þá sem hafa áhuga á að
kynna sér þjóðina og starf Unicef
þá verður myndin frumsýnd í Rík-
issjónvarpinu n. apríl næstkomandi
fimm þúsund einstaklingar bjuggu
og þar hafði verið byggður skóli
tæpum mánuði áður en ég heim-
sótti þorpið en fyrir var enginn skóli
í bænum. Þá áttar maður sig á því
hversu gríðarlega miklu máli það
skiptir fólk einfaldlega að læra staf-
rófið og að lesa. Slíkt getur algerlega
breytt lífi þessa fólks.
Þarna eru nefnilega svo mikil-
vægir þessir „litlu og augljósu“ hlutir,
sem eru þegar allt kemur til alls
grunnatriði lífs okkar. Til dæmis
getur aðgangur að hreinu vatni alger-
lega breytt lífi fólks. Um allt þetta á
myndin að fjalla.
Á þriðja tug veiðimynda
Eins og ég sagði áður þá er þetta
talsvert ólíkt þeim myndum sem ég
er að búa til dags daglega. Síðustu
fjögur árin hef ég verið að vinna
ferðast með fólki sem þekkir landið
sitt mjög vel og fæ að heimsækja
í raun forréttindastaði, staði sem
hver sem er getur einfaldlega ekki
heimsótt.
Maður er að upplifa hluti sem bara
þeir sem þekkja svæðin og landið fá
að kynnast. Ef ég tek dæmi þá var
siðasta myndin sem ég vann tekin í
Senegal. Þar var ég komin út í mýri
klukkan hálf sex að morgni og það
veit aðeins sá sem upplifað hefur
dögunina í Afríku hversu einstök
upplifun það er. Það er þvílík hljóm-
kviða sem fer af stað þegar sólin
kemur upp og lífið fer að kvikna á ný
eftir nóttina. Þetta er einungis hluti
af því sem ég hef fengið að upplifa í
stafi mínu, sem ég hefði augljóslega
ekki fengið að öðrum kosti.“
adalbjorn@bladid. net
Fermingarklukkan í ár.
°Oo
\
FEFHVUNGAB
'X 4.990 '
Laser klukka með Laserklukka með Laserklukka meo Laserklukka með þráðlausum w
innihitamæli innihitamæli FMútvarpi útihitamæli og veðurspá. ^
Kr.4.990 Kr. 6.900,- Kr. 9.900 - Kr. 10.900,-