blaðið - 01.04.2006, Blaðsíða 22

22 I VIÐTAL
LAUGARDAGUR 1. APRÍL 2006 blaöiö
Siðfrœðileg
ástríða guðleysingjans
Jón Baldvin Hannibalsson er
kominn heim eftir átta ára starf
sem sendiherra í Bandaríkj-
unum og Finnlandi. Þegar hann
er spurður hvað hafi komið
honum mest á óvart þegar hann
snéri heim svarar hann: „Auð-
vitað átti ekkert að koma mér á
óvart af þeirri einföldu ástæðu
að ég hafði sjálfur, með nánustu
Blaöll/frlkki
samstarfsmönnum mínum,
staðið fyrir þeim breytingum
sem sköpuðu þetta þjóðfélag
eins og það er. Samt kom mér á
óvart mikilmennskubrjálæðið
í Reykjavík sem þykist vera Los
Angeles þótt hún sé einungis
lítið þorp. Þetta mikilmennsku-
brjálæði er nægilega mikið til að
skapa allsherjar umferðaröng-
þveiti og skipulagsslys. Ára-
tugum saman hefur ekki verið
hugsað fram í tímann um vöxt
þessarar borgar. Borgarstæði
Reykjavíkur er fagurt og við
höfðum tækifæri til að byggja
fagra borg en í staðinn höfum
við byggt þorp sem í hefur
hlaupið ofvöxtur. Allt er byggt
utan um bíla. Um leið verður
ameríkanseringin glær og hrylli-
leg. Amerískar borgir eru eitt
það ömurlegasta sem til er. Þær
eru bensínsstöð, vídeóleiga og
byssubúð. Reykjavík er að apa
eftir þessu. Evrópskar borgir
eiga sér sögu og sú saga snýst um
fólk, ekki bíla. Við erum orðin
risavaxið bílastæði.“
Sumir segja að virðingin fyrir
peningum og peningamönnum
sé eitt af einkennum íslensks
nútímasamfélags.
„Ef við þokumst áfram í þá átt að
verða skrípamynd af Ameríku þá
verður ekki lengur spurt: „Hver ert
þú?“ eða „Hvern mann hefurðu að
geyma?“ heldur: „Hvað áttu mikla
peninga?“ Við erum ekki komin
alla leið en það blasir við að við
gætum endað í þannig slysi. Ég má
ekki til þess hugsa því þá verður
ólíft í landinu. Það sem er ógeðfellt
við purkunarlausan kapítalisma af
ameríska taginu er að þar er fólk al-
gjört aukaatriði. Stéttaskiptingin
verður grimmileg.
Það þarf að vekja athygli íslend-
inga á því að við erum komin
hættulega langt af réttri braut.
Þjóðfélag sem kennir sig við þekk-
ingu stenst ekki nema það byggi á
grundvallarreglunni um jöfn tæki-
færi fólks til að menntast og þrosk-
ast. Það er þess vegna sem norræna
samfélagið hefur svo mikla yfir-
burði umfram Ameríku. Ef ekkert
annað kemst að en virðing fyrir
peningum, hvernig þjóð verðum
við þá?“
Týnt erindisbréf Framsóknar
Hvað hefðirðu viljað gera öðruvísi
á pólitíska ferlinum?
„Eiginlega ekki neitt. Forgangsat-
riðin voru að afnema einokun, fá-
keppni og forréttindi og mismunun
og skömmtunarvald og opna landið,
afnema leyfisveitingavald ríkisins,
bæði í innflutnings- og útflutnings-
verslun, taka fyrstu skrefin í þá átt
að fækka ríkisbönkum og sjóðum,
opna fjármagnsmarkað og greiða
fyrir leið erlends fjármagns inn í
landið. Fólk kennir þetta við hægri
stefnu og fyrir vikið vildu sumir
kalla mig hægri mann. Samleik-
urinn er sá að þessar breytingar
snérustu um frelsi. Ég sé ekki eftir
neinu af þessu. EES samningurinn
var stóra skrefið. Það hefði ekki
orðið nein útrás frá íslandi án EES
samningsins.
Það sem síðan hefur gerst er að
núverandi stjórnvöld hafa ekki
gætt að jafnvæginu milli mark-
aðar, þjóðfélags, lýðræðis og ríkis-
valds. Velferðarkerfi okkar er að
drabbast niður. Þrátt fyrir griðar-
legt góðæri þá hefur skattheimtan
bitnað í æ meiri mæli á þeim sem
eru efnaminnstir. Búið er að leggja
grunninn að vexti í efnahagslífinu
en þegar kemur að spurningunni
um réttlæti, jöfnuð og sanngirni
þá kærir ríkisstjórnin sig kollótta.“
Davíð Oddsson er hcettur í stjórn-
málum og Halldór Ásgrímsson er í
vanda. Hvernig meturðu stöðu Sjálf-
stœðisflokks og Framsóknarflokks?
„Þegar Davíð Oddsson hvarf af
sviðinu og lokaði sig af undir svörtu
loftum varð fólk sem var í radíus
Sjálfstæðisflokksins svo fegið að
flokkurinn rauk upp úr öllu valdi í
vinsældum. Þetta bendir til að fólk
hafi upplifað Davíð sem ákveðið
farg og þegar farginu var aflétt hafi
brotist út ákveðinn fögnuður, menn
hafi almennt talið að nú gætu þeir
snúið aftur til þeirra gömlu góðu
daga þegar Sjálfstæðisflokkurinn
var flokkur allrar þjóðarinnar. Sjálf-
stæðisflokkurinn hefur hagnast á
því að Davíð hvarf af sviðinu.
Vandi Halldórs Ásgrímssonar
er þessi: Hann er formaður í
flokki sem hefur lengi verið sam-
starfsflokkur Sjálfstæðisflokksins.
Rætur Framsóknar, hefð og forysta
hafa alltaf beinst að því að vera
keppinautar Sjálfstæðisflokksins
um völdin, ekki fylgisveinar. Undir
forystu Halldórs hefur Framsókn-
arflokkurinn týnt erindisbréfinu.
Það er ekki nokkur leið fyrir nokk-
urn mann að nefna hugmyndir sem
flokkurinn stendur fyrir.
Efvið viljum vera velviljuð getum
við sagt að Framsóknarflokkurinn
hafi ákveðin hömlunaráhrif á íhald-
ið.til dæmis gagnvart því að einka-
væða Ríkisútvarpið. En flokkur
Jónasar frá Hriflu, Hermanns Jón-
assonar og Steingríms Hermanns-
sonar undir kjörorðinu: „Allt er
betra en íhaldið“ er dauður. Hann
er orðinn eignahaldsfélag utan um
hið gamla þrotabú SÍS og getur nýst
sem vinnumiðlun um skeið en svo
ekki meir.
Þeir sem gegna nafni framsókn-
armanna hljóta að lokum að átta
sig á þvi að ef þeir meina eitthvað
með því sem þeir sögðu þá eiga
þeir heima sem hluti af hinni sósí-
aldemókratísku hreyfingu. Ef þeir
átta sig ekki á því munu þeir þurrk-
ast út.“
Vaxtalaus greiðslukjör í allt að 24 mánuði
(visa/euro) Engin útborgun
Sjóntækjafræðingur með réttindi til
sjónmælinga og linsumælinga
GLERAUGNAVERSLUN
Gleraugað
í bláu húsunum við Faxafen Sími: 568 1800