blaðið - 01.07.2006, Blaðsíða 16

LAUGARDAGUR 1. JÚLÍ 2006 blaAÍÖ
16 I
Alþingishúsið 125 ára
Um þessar mundir eru 125 ár frá því
að byggingu Alþingishússins lauk
en það var reist á árunum 1880-1881
og formlega vígt þann 1. júlí 1881.
Af því tilefni rifjar Blaðið upp sögu
þessa merka húss.
Árið 1867 var samþykkt á Alþingi
ályktun um að minnast þúsund ára
íslandsbyggðar með þjóðhátíð 1874
og með því að reisa alþingishús úr
íslenskum steini. Fé til byggingar-
innar var meðal annars safnað með
almennum samskotum og gekk fjár-
öflunin illa framan af.
Á löggjafarþinginu 1879 var sam-
þykkt að byggja skyldi hús undir
þingið og söfn landsins á fjárhags-
tímabilinu 1880-1881. Fé var veitt
til framkvæmdanna á fjárlögum og
bygginganefnd skipuð.
Deilur um staðsetningu
Deilur risu um staðsetningu bygg-
ingarinnar en annars vegar var rætt
um að reisa skyldi húsið á Arnarhóli
og hins vegar í Bakarabrekkunni á
milli lóðanna þar sem nú eru Banka-
stræti 7 og Laugavegur 1. Að lokum
var afráðið að reisa húsið í Bakarab-
rekkunni og hófust menn handa við
að grafa þar fyrir grunni þess og
höggva til grjót.
Vorið 1880 kom Frederik Bald
yfirsmiður til landsins ásamt sam-
verkamönnum sínum frá Borgund-
arhólmi og Kaupmannahöfn. Bald
aftók að húsið yrði reist í Bakarab-
rekkunni og eftir enn einn fundinn í
byggingarnefnd var loks ákveðið að
húsið skyldi reist fyrir vestan Dóm-
kirkjuna en þar var þá kálgarður
Halldórs Kr. Friðrikssonar alþingis-
manns og yfirkennara.
Halldór fékk greiddar 2500 krónur
fyrir lóðina sem þótti hátt verð og
hefur verið sagt að þetta hafi verið
fyrsta lóð sem seld var í Reykjavík.
íslendingar læra steinsmíði
Auk dönsku handverksmannanna
er talið að um 100 íslendingar hafi
fengið vinnu við byggingu Alþingis-
hússins og lærðu margir þeirra stein-
högg og steinsmíði af Dönunum.
Grjótið sem notað var í smíðina kom
að mestu leyti úr Þingholtunum.
Bald stjórnaði verkinu með
styrkri hendi og sfóðust áætlanir
um að verkinu yrði lokið áður en
þing kæmi saman sumarið 1881. Al-
þingi kom fyrst saman í húsinu við
þingsetningu þann 1. júlí sama ár.
Á þinginu 1881 kom jafnframt í
ljós að kostnaður við smíði hússins
og húsbúnað þess hafði farið fram
úr áætlun og var samþykkt 25.000
króna aukafjárveiting til þess á fjár-
aukalögum. Þetta reyndist ekki vera
í síðasta skipti sem kostnaður við
byggingu opinberrar byggingar hér
á landi fór fram úr áætlun.
Alþingishúsið var teiknað af Ferd-
inand Meldahl arkitekt og forseta
Listaakademíunnar í kaupmanna-
höfn. Byggingin er í svonefndum
sögustíl, - ný-renessans, en að innan
gætir enn sterkt áhrifa klassíkur.
Meldahl, sem kom aldrei til fslands,
lýsti þvi yfir að hann vildi láta bygg-
inguna líta út eins ítalska villu, n.k.
„Palazzo Pitti.“
Fyrsta innanhússalernið á fslandi
í byggingunni koma fram ýmsar
nýjungar sem tengjast notkun bygg-
ingarefna og tækni. Meðal annars
var lögð áhersla á eldvarnir með því
að nota sement og járn í burðarvirki
(súlur, bitar). Þá náðu stórir verk-
smiðjuframleiddir járnstigar frá
fyrstu hæð upp á þá efstu. f Alþingis-
húsinu voru jafnframt vatnssalerni
innanhúss og er talið að það hafi
verið í fyrsta skipti sem slíkur bún-
aður var gerður hérlendis.
Upphaflega átti að vera kjallari
eða hlaðinn stallur undir húsinu og
hefði það því átt að standa nokkuð
hærra en það gerir nú. Tryggvi
Gunnarsson fékk því framgengt að
hætt var við byggingu kjallarans í
sparnaðarskyni.
Árið 1908 var Kringlan byggð við
Alþingishúsið en hún mun hafa verið
teiknuð af danska arkitektinum Fre-
derik Kjörboe sem hingað kom til að
fylgjast með byggingu Safnahússins
við Hverfisgötu. Kringlan var upp-
haflega reist sem risnuherbergi þar
sem meðal annars yrði hægt að taka
á móti tignum erlendum gestum og
þjóðhöfðingjum. Síðar var hún kaffi-
stofa þingsins en nú er þar setustofa.
Árið 2002 var Skálinn, þjónustu-
viðbygging Alþingis tekin í notkun.
Skálinn er tengdur gamla húsinu og
þar er meðal annars að finna fundar-
herbergi og matsal.
Heimildir:
Vefur Alþingis
Kvosin - Byggingarsaga miðbæjar Reykjavík-
ur eftir Guðný Gerði Gunnarsdóttur o.fl.
Punktar úr fyrirlestri Arndísar Árnadóttur list-
fræðings um íslenska hönnunarsögu
Kemur í veg fyrir og eyðir: Bólgum, þreytuverkjum og harðsperrum
á ferðalögum og við álagsvinnu.
Styrkir varnir húðarinnar gegn skaðsemi sólar. Húðin verður fyrr fallega brún
í sól og Ijósabekkjum, meö reglulegri inntöku helst húðin lengur brún.
Rannsóknir staðfesta árangur. Karolinska Institute, Sweden.1998. University of Memphis 2001.
&LYFJA VLyfsheilsa
ApðitkMn 1tgjjjj UStíGðl
fy&THS&l ÉlMfcuhúSÍð