Orðlaus - 01.06.2003, Blaðsíða 25

I
ekki samsvara mínum lífsreglum eins og til dæmis
að svelta mig eða neyta fíkniefna. Ef þess hefði verið
krafist af mér hefði ég hætt og fundið mér aðra vinnu.
Maður má heldur ekki gleyma því að fegurðin kemur
gjörsamlega innan frá, hún snýst að engu leyti um
einhvern kílóafjölda heldur eingöngu um útgeislun
og karakter" segir Anna Rakel.
ENGINN HREINN OG BEINN GLAUÚR
Fyrirmyndir margra ungra stelpna í dag eru
poppstjörnurnar, fyrirsæturnar og fleiri. (
tónlistarmyndböndunum eru flestir hálf berir og
dilla sér framan í áhorfendur sem hafa um lítið
að velja. Þróunin hefur orðið þannig að nú eru
klámmyndaleikstjórar meira að segja farnir að
leikstýra sumum myndböndum poppstjarnanna.
Þessi myndbönd horfa svo tólf ára krakkar á daginn
út og inn. Kvenfyrirmyndin snýst orðið að svo miklu
ÞAD FER SVO BARA
EFTIR ÞVÍ HVAD OKKUR
NEYTENDUNUM FINNST FLOTT
HVORTÞESSAR AUGLÝSINGAR
VIRKA, ÞVÍ ÞAÐ SEM OKKUR
FINNST FLOTT ER JÚ ÞAD
SEM SELUR
leyti um útlit og því djarfari sem stelpurnar eru því
meira áhorf. Síðan birtast myndir af stjörnunum í sínu
fínasta pússi með fullkomna húð og hár og allir háif
slefa af öfund yfir því að vera ekki svona fullkominn.
En eru þessar fyrirmyndir svona fullkomnar? „Nei,
fólk verður náttúrulega að gera sér grein fyrir því að
það er alltaf gert eitthvað við Ijósmyndirnar, hvort
sem það er Gisele Bundchen eða einhver önnur,"
segja þær Ylfa og Anna Rakel.„Það er hægt að gera
hvað sem er í photoshop, en fólk sem ekki hefur
komið nálægt myndatökum gerir sér ef til vill ekki
grein fýrir því. Við hverja myndatöku eru stdistar,
förðunarfræðingar og hárgreiðslufólk sem eiga
að láta fyrirsæturnar líta út fyrir að vera fullkomnir.
eins og er í dag. Fjölbreytni sjónvarpsstöðva var mun
minni og netið var ekki til. Nú er ekki lengur hægt
að telja fjölda sjónvarpsþátta, tímarita og kvikmynda
sem streyma á markaðinn f hverri viku. Klámmyndir
og klámtengt efni verður einnig sífellt meira og
sýnilegra og þá sérstaklega með tilkomu Internetsins.
Eftir að ein síða opnast fylgja fjölmargar í kjölfarið og
oft er eina ráðið til þess að losna við klámsíðumar það
að slökkva á tölvunni. Áreitið er gffurlegt og ungt fólk
forvitið. Foreldrarnir eiga erfitt með að sitja yfir baminu
sfnu allan daginn og fylgjast með því hvað það er að gera,
og oft á tíðum eiga þeir erfitt með að ræða þessi mál við
það. Vegna þess hversu lítið er rætt um þessi viðkvæmu
málefni leita börnin á náðir fjölmiðlanna. Þau sjá myndir
og myndbönd sem eru úr takti við raunveruleikann en
gera sér ekki grein fyrir því hvar mörkin liggja. Mörkin á
milli raunveruleikans og óraunveruleikans verða sífellt
óljósari og krakkar vita lítið hvernig þeir eiga að haga
sér, apa allt upp eftir fyrirmyndunum ( sjónvarpinu
hvort sem það er klæðnaður, hegðun eða málfar.
Allt í einu þykir það sjálfsagt að litlar stelpur gangi
um í g-strengjum, minipilsum og magabolum séu
stífmálaðar og reyni að vera sexí þegar þær eru varla
komnar á kynþroskaaldurinn. „Ekki man ég eftir að
hafa hugsað um það hvort ég væri sexí þegar ég var
tólf ára" segir Anna Rakel.„Það er þó auðvitað alveg
rosalega persónubundið hvernig þú túlkar það að vera
sexí, hvað þú túlkar sem erótík og hvað sem klám"segir
hún um leið og hún rifjar upp sögu sem hún heyrði um
13-15 ára stelpur á grunnskólaballi sem dönsuðu eins
og hórur því þær höfðu horft á myndböndin á Popp
tíví.„Þær kunna ekkert að dansa öðruvfsi því hvernig
eiga þær að vita hvernig þetta er? Fyrirmyndirnar þeirra
eru í myndböndum þar sem kannski er verið að sýna
lesbíuatriði tveggja þrettán ára stelpna sem eru að káfa
hvor á annarri."Ylfa bætir því við að það sé alveg rétt
að stelpur séu farnar að vera gelgjur miklu fyrr. Einnig
heyrði hún nfu ára stráka tala um klámstjörnuna Ron
Jeremy (strætó um daginn. Flvar komast níu ára strákar
f klámmyndir?
HVER SETUR SIÐG/EÐISREGLURNAR?
Það er nauðsynlegt að umræðan um þessi mál opnist
og hefur hún verið að gera það. Það er engin ein lausn á
þessu máli og enginn einn sökudólgur. Það er spurning
13-15 ÁRA STELPUR Á GRUNNSKÓLA-
VEftSACt.
AUOtkll WfAH VCR8ACS AtACK MUMT tCATHCt>0015. «V OMRISTtAN lOUOOUTIN
BALLI SEM DÖNSUÐU EINS OG HÖRUR
ÞVÍ ÞÆR HÖFÐU BARA HORFT Á
MYNDBÖNDIN Á POPP TÍVÍ
Þeirra fmynd er bara að vera fullkomin í alla staði,"
segir Ylfa. „Það eru svo margar ungar stelpur sem
horfa á myndbönd með Britney Spears og Christinu
Aguilera og halda að þær séu alveg fullkomnar en ef
þær myndu sjá þær í alvörunni eru þær ekkert spes.
Ég hitti til dæmis Naomi Campbell og mér fannst
hún bara frek og leiðinleg og með slæma húð. Kate
Moss var aftur á móti ótrúlega heil á geði og hún er
kona með bein í nefinu. Fólk verður bara að gera sér
grein fyrir því að það er svo margt annað sem spilar
inn í, þetta er enginn hreinn og beinn glamúr/'Ylfa
vill sérstaklega koma því á framfæri að stelpur þurfi
að leggja sig mjög lágt til að ná nokkrum frama
( þessum bransa, vakna klukkan sjö á morgnana
og vinna sleitulaust fram á kvöld alla daga.„Þetta
er brjáluð vinna á hverjum einasta degi, endalaus
bið og gffurleg samkeppni. Það er ekki bara það
að setjast fyrir framan myndavélina og vera sætur.
Þetta er ekki þessi glamúr sem allir halda/'Það þurfa
allir að gera sér grein fyrir þvf að raunveruleikinn er
ekki alltaf eins og hann virkar f sjónvarpinu eða á
prenti. Þessar fyrirmyndir sem ungir krakkar hafa fyrir
augunum eru engin heilög goð sem lúkka vel allan
daginn, alla daga. Það þarf meira en útlit til þess að
geta verið góð fyrirmynd.
„Við þurfum sterka fyrirmynd eins og til dæmis
hana Ingibjörgu Sólrúnu" segir Anna Rakel. „Hún
er sterk og ákveðin kona sem getur svarað fyrir sig
og lætur ekkert slá sig út af laginu. Yngri stelpurnar
eiga einnig frekar að horfa til kvenna eins og Birgittu
Haukdal sem er alveg ótrúlega heilbrigð og virkilega
góð fyrirmynd."
ERÖTlK EDA KLÁM
Áður fyrr var ekki jafn mikið sjónvarpsgláp hjá krökkum
hver það er sem setur siðgæðisreglurnar. Liggja rætur
þeirra f eðli mannsins eða eru þær að einhverju leyti
samkomulagsatriði? Mörkin milli nektar og kláms eru
til að mynda mjög mismunandi milli manna og því er
erfitt að setja sig í spor annarra. Það er erfitt og í rauninni
ómögulegt að taka fýrir allan iðnaðinn.„Það er ekki fyrr
en eftirspurnin hættir að hægt verður að berjast gegn
þessu" segir Anna Rakel. Nú verður bara að ræða um
þessi mál og upplýsa börnin sfn og fá þau til að hugsa.
Það verður að reyna að halda kláminu og áreitinu frá
börnunum því þetta er ekki barnaefni. Það verður að
BER BOSSINN VIRÐIST GETA
SELT ALLT FRA FÖTUM OG
BÍLUM UPP í UTANLANDSFERÐIR
OG DRYKKI. f RAUNINNI HVAÐ
SEM ER
gera þeim grein fyrir þvf hvar línan liggur og ræða um
það hvað sé fallegt. „Það er meira sexf að sýna minna og
skilja meiraeftirfýrir ímyndunarafliðhelduren að vera f
of litlum fötum/'segir Anna Rakel, „Karlmenn bera ekki
meiri virðingu fyrir þér ef þú ert í minni fötum/'Hún sjálf
erfarin f mótmælaaðgerðirgegn þessu endalausa áreiti.
„Mfn mótmæli eru að skoða ekki tískublöðin þvf ég fæ
móral og líður illa með sjálfa mig, þó ég sé f dag ánægð
inni f mér og miklu ánægðari en fyrirfimm árum þegar
ég leit miklu betur út utan frá. Ef þú ert f jafnvægi þá
líður þér vel þvf fegurðin kemur algjörlega innan frá,"
segir hún og Ylfa samsinnir þessu.Nú þurfa bara allir
að sameinast um það að upplýsa og byggja upp
jákvæðara viðhorf.
Texti: Steinunn Jakobsdóttii
Myndir: Árni
4