Bændablaðið - 03.12.2009, Qupperneq 2

2 Bændablaðið | fimmtudagur 3. desember 2009
Fréttir
Nýverið hélt Matvælastofnun
fræðslufund um upprunamerk-
ingu matvæla þar sem Jónína Þ.
Stefánsdóttir, matvælafræðingur
hjá Matvælastofnun, og Baldur
P. Erlingsson, lögfræðingur hjá
sjávarútvegs- og landbúnaðar-
ráðuneytinu, fjölluðu um nýja
reglugerð um upprunamerkingu
grænmetis og upprunamerk-
ingar almennt.
Þann 1. september tók gildi
ný reglugerð um að merkja skuli
ferskt grænmeti og aðrar fersk-
ar matjurtir upprunalandi. Þegar
matjurtir eru seldar í lausasölu eða
seljandi pakkar þeim á sölustað
eiga upplýsingar um upprunaland
að vera aðgengilegar með sýnileg-
um hætti þar sem matjurtirnar eru
á boðstólum. Þær almennu reglur
sem gilda um upprunamerkingar
matvæla hér á landi eru samræmd-
ar reglur á Evrópska efnahags-
svæðinu (EES), sem byggja á
reglum Evrópusambandsins.
Upplýst val neytenda
Jónína fór almennt yfir merkingar
matvæla og ástæður fyrir því að
slíkar reglugerðir eru settar, líkt
og varðandi geymsluþol, ofnæmi,
uppruna og næringarupplýsingar,
svo fátt eitt sé nefnt. Einnig kom
hún inn á mikilvægi neytendaþátt-
arins, en neytendur eiga rétt á
upplýstu vali og varðandi mat-
vælafyrirtæki eru slíkar merkingar
nauðsynlegar til markaðssetningar
og fyrir leikreglur.
Baldur fjallaði um reglur um
upprunamerkingar matjurta, þar
sem meðal annars kemur fram
að upprunaland ferskra matjurta
skuli vera skráð á umbúðir með.
Það sama gildir um vörutegund-
ir úr ferskum matjurtum þar sem
þeim er blandað saman og/eða þær
skornar niður. Þegar um er að ræða
vörutegund þar sem ferskar mat-
jurtir hafa uppruna í fleiri en einu
landi skal tilgreina nafn hverrar
matjurtar og upprunaland hennar
á umbúðum. Þó er ekki þörf á að
merkja umbúðir þegar framleið-
andi dreifir sínum vörum milliliða-
laust til neytenda.
Í máli Baldurs kom fram að
reglur um skráningu upp runa mat-
jurta falli ekki undir EES-lög gjöf-
ina og að landbúnaðarvörur séu
utan við gildissvið EES-samn-
ingsins. Evrópu sam bandið hefur
lög fest eigin reglur um uppruna-
merkingu ávaxta og grænmetis en
þær verða til umræðu í komandi
aðildarviðræðum íslenskra stjórn-
valda við sambandið. Meginreglur
sambandsins um upprunamerking-
ar eru að merkja á afurð sem fell-
ur undir ákvæði reglugerðarinnar
með upprunalandi. Undantekning
er gerð vegna blandna í pakkning-
um sem eru 5 kg. eða léttari, þar
sem heimilt er að skipta út tilvísun
í upprunaland fyrir þrjár merkingar
sem jafnan eru notaðar og tilgreina
ýmist að vara sé frá aðildarlöndum
ESB eða frá löndum utan ESB, eða
bæði frá aðildarlöndum ESB og
löndum utan sambandsins. ehg
Merkingar Krónunnar eru til fyrirmyndar, þar sem neytandinn sér skýrt
og skilmerkilega uppruna bæði grænmetis og ávaxta.
Í Nóatúni eru merkingar grænmetis fyrir ofan hillur, þannig að neytandinn
þarf að líta upp fyrir, en upprunamerkingar voru til sóma.
Upprunamerkingum grænmetis í Hagkaup var frekar ábótavant, þar sem
land var merkt á stöku stað með agnarsmáu letri en annars staðar skorti
alveg merkingar.
Merkja skal upprunaland
matjurta á umbúðum
Húsfyllir á samkomu til heiðurs þýsku landbúnaðarverkafólki
Það var fullt út úr dyrum í samkomusal í Bændahöllinni 21. nóv. sl. þegar þess var minnst að 60 ár voru liðin
frá komu þýskra landbúnaðarverkamanna til Íslands. Þýski sendiherrann Dr. Karl-Ulrich Muller ávarpaði
gesti og það gerði einnig Haraldur Benediktsson formaður Bændasamtakanna sem m.a. þakkaði fólkinu fyrir
vel unnin störf fyrir íslenskan landbúnað. Tvö erindi voru flutt um komu Þjóðverjanna en það gerðu þau Pétur
Eiríksson sagnfræðingur og Nína Rós Ísberg mannfræðingur. Það var notaleg stemning í yfirfullum salnum á
Hótel Sögu þar sem fólk rifjaði upp gamla tíma með ættingjum og vinum.
Kvenfélagskonur í Biskups tung-
um fóru heldur betur óhefð-
bundna leið til fjáröflunar þetta
árið og gáfu út dagatal fyrir árið
2010 þar sem 13 félagskonur sátu
fyrir naktar á myndum á smekk-
legan hátt. Vinsældirnar hafa
ekki látið á sér standa og renna
dagatölin út en ágóðinn verður
gefinn til góðgerðarmála.
„Ég gekk í kvenfélagið fyrir fimm
árum og þessi hugmynd hefur komið
upp reglulega frá hinum og þessum
konum innan félagsins. Hugmyndin
er komin frá bresku Calendar girls
og var sett fram í gríni og ég held
að fyrir ári hefði engri okkar dott-
ið í huga að þetta myndi einhvern
tíma verða að veruleika. Hugmyndin
hefur þó alltaf verið á sveimi og þetta
var spurning um hvort einhver tæki
að sér að gera þetta. Þannig að ég sló
til, því mér fannst allt eitthvað svo
dapurt í þjóðfélaginu og var orðin
leið á stöðugri Icesave-umræðu og
krepputali. Viðbrögðin voru góð
og það var rífandi stemning í þeim
sem komu að þessu, svo við drifum
okkur í myndatöku,“ segir Svava
Theódórsdóttir, gjaldkeri kvenfélags-
ins.
Sérstök upplifun
Myndataka dagatalsins fór fram í
Hrosshaga í Biskupstungum en Íris
Jóhannsdóttir ljósmyndanemi tók
myndirnar. Henni til aðstoðar var
Lilja Matthíasdóttir. Hárgreiðslu
annaðist Guðfinna Jóhannsdóttir en
Auður Kjartansdóttir sá um förðun.
„Við erum 52 í félaginu og flest-
ar gátu verið með sem vildu. Það
voru þó ekki allar sem vildu vera
með og sumar voru mikið á móti
þessari hugmynd. Fyrirfram vorum
við ekki alveg vissar hvernig þetta
yrði, því sumar sýna meira en aðrar.
Þegar við vorum komnar saman í
myndatökuna var þetta ekkert mál.
Við skemmtum okkur konung-
lega og það var sérstök upplifun,
verð ég að segja, að vera á mynd
með mörgum öðrum fáklæddum
konum,“ útskýrir Svava hlæjandi
og segir jafnframt:
„Við létum gera þúsund daga-
töl og erum búnar að selja fyrir
kostnaði. Ágóðinn fer í að heilsu-
efla sveitungana og vonandi fáum
við meira til svo við getum gefið
í fleiri góð málefni. Þetta hefur
vakið athygli í sveitinni og fólki
finnst þetta gott framtak, svo það
verður sannarlega ekki vandamál
með skemmtiatriði á þorrablótinu á
næsta ári.“
Hægt er kaupa dagatalið á
heimasíðunni www.garn.is ehg
Sexí og smekklegar í Tungunum
Kvenfélagskonur í Biskupstungum útbjuggu dagatal fyrir árið 2010 í fjár-
öflunarskyni, sem er ekki í frásögur færandi nema fyrir það að 13 félags-
konur sátu fyrir naktar á myndum dagatalsins.
Meginskilaboð samráðsfundar í
tilefni Athafnaviku um „Ný sókn-
ar færi á Norðurlandi vestra – um-
hverfi og afurðir“ er að á tím um
breyt inga þurfi að finna nýjar
leið ir til að renna styrkari stoðum
undir byggðaþróun. Það snýst um
að nýta enn betur auðlindir svæð-
isins, umhverfi og mannauð, með
áherslu á sjálfbærni. Fundurinn
var haldinn í Blöndustöð í liðn-
um mánuði. Landsvirkjun bauð
til fundarins í tilefni af Alþjóð-
legri athafnaviku og var hann
skipu lagður í samstarfi við Vaxt-
ar samning Norðurlands vestra.
Umsjón með fundinum var í hönd-
um Sigur borgar Kr. Hannesdóttur,
hjá ILDI, þjónustu og ráðgjöf.
Um tuttugu þátttakendur hvaðan-
æva að úr fjórðungnum tóku þátt í
líf leg um umræðum og hugmynda-
vinnu.
Nokkur umræða varð um sam-
eiginlega vottaða gæðaímynd NV,
sem gæti tekið til fleiri þátta en
einungis matvæla af svæðinu. Af
öðrum hugmyndum sem hlutu
brautargengi, var efling dreifðra og
lítilla búa með aukinni samhæfingu
þeirra á milli og samþættingu við
ferðaþjónustu og fræðslu. Þannig
mætti gefa ferðamönnum kost á að
taka þátt í daglegu lífi t.d. í formi
óvissu- og söguferða. Rætt var
um spennandi möguleika í rann-
sóknum og þróunarstarfi, sem getur
skapað virðisauka á ýmsum svið-
um. Gagnaver yrði jákvæð viðbót
í atvinnulífi á svæðinu, að mati
ýmissa fundarmanna.
Norðurland vestra býr yfir fjöl-
mörgum auðlindum sem felast í
umhverfi og mannafla á svæðinu.
Meðal annars má nefna náttúru,
frumvinnslugreinarnar landbún-
að og sjávarútveg, verkþekkingu,
afurðir og vinnslu, þ.m.t. heima-
vinnslu, menningu, hesta, handverk
og listsköpun, rannsóknir, söfn og
setur. Allt þetta er síðan grunnur að
eflingu ferðaþjónustu og annarrar
nýsköpunar og atvinnuþróunar.
Ákveðið var að fylgja fundinum
eftir með því að afla upplýsinga um
möguleika varðandi vottun og efna
til vinnufundar um málið. Einnig
að marka stefnu um rannsóknir og
þróunarstarf, fá yfirsýn yfir stefnu-
mótun í ferðaþjónustu á svæðinu í
heild og standa fyrir námskeiði um
landbúnaðartengda ferðaþjónustu.
Með fundinum var stigið skref
sem getur orðið upphafið að því
að „varan“ Norðurland vestra
verði þróuð enn frekar og mark-
aðssett. Áhersla verði á sjálf-
bærni og atvinnusköpun. Myndun
tengslanets og frekari umræður
eru leiðin til að koma á hreyfingu.
Vaxtarsamningur Norðurlands
vestra mun fylgja fundinum eftir og
hefur Landsvirkjun hug á að taka
þátt í þeirri vinnu sem framundan er.
MÞÞ
Samráðsfundur um ný sóknarfæri á Norðurlandi vestra
Finna þarf nýjar leiðir til að styrkja byggðaþróun