Fréttablaðið - 09.08.2012, Page 10

9. ágúst 2012 FIMMTUDAGUR10
aðilar þurfi að taka þátt í að leysa
vandann.
En ef það er úrslitaatriði um
rekstur hússins að fá aðra skilgrein-
ingu á fasteignagjöldum, var þetta
þá einfaldlega nógu vel skipulagt
verkefni?
„Maður getur spurt sig að því.
Ýmsar áætlanir voru teknar upp
og endurskoðaðar þegar við tókum
yfir, þar á meðal áætlunin varðandi
tónlistina og menninguna. Ég er sátt
við þá vinnu.
Hins vegar má ekki gleyma því
að ef opinberir aðilar hefðu reist
Hörpu hefði húsið líklega orðið
miklu minna. Það var hins vegar
ákveðið að fara af stað á sínum tíma
í samstarfi einkaaðila og opinberra
aðila með fulltingi allra flokka,
ýmist í borgarstjórn eða ríkisstjórn,
og verkefnið var byggt upp með
ákveðinn strúktúr sem er meira í
ætt við einkarekstur en opinberan
rekstur.
Ríki og borg ákveða síðan að
ljúka byggingunni og hafa hana
ekki hálfkláraða og segja upp 600
manns í byggingariðnaði sem var að
hrynja, fyrir utan mikilvægi þess að
byggja hér tónlistarhús, sem hafði
lengi verið draumur íslenskra tón-
listarmanna.
Við gerðum ráð fyrir að endur-
skoða áætlanir og það var gert að
hluta, en hefði örugglega mátt gera
betur. Ég held hins vegar að það sé
fyrst og fremst mikilvægt að horfa
til framtíðar. Þegar húsið var opnað
ríkti óvissa um marga hluti. Áætl-
anir voru gerðar en ýmislegt sáu
menn ekki fyrir.“
En er það ekki falleinkunn á verk-
efni af þessari stærðargráðu ef það
þarf að renna blint í sjóinn með
stóra þætti?
„Það verður líka að horfa á
aðstæður, án þess að ég sé að segja
að ekki hefði mátt gera betur. Það
var tekið við verkefni sem farið var
af stað með á tilteknum forsendum
og ákveðið að klára það. Forsend-
urnar voru hins vegar gjörbreyttar
og það er alltaf vandasamt.“
Óraunhæfar áætlanir
Katrín segir alltaf vandasamt þegar
forsendur verkefnis breytast. Upp-
haflega hugsunin hafi verið sú að
einkaaðilar legðu umtalsvert fé í
reksturinn og ríki og borg styrktu
hann. Síðan breytist það og opin-
berir aðilar taka bygginguna yfir.
„Kostnaður ríkis og borgar jókst
hins vegar ekki og hluti kostnað-
arins var afskrifaður innan hinna
föllnu banka þegar við tókum yfir.
Þetta eru mjög óvenjulegar
aðstæður og mjög ólíkt því þegar
hefðbundnar opinberar fram-
kvæmdir, þar sem ríkið hefur haldið
utan um alla þræði frá upphafi,
fara fram úr áætlun. Við tókum
við ákveðnu verkefni þar sem for-
sendur höfðu verið lagðar. Endur-
skoða þurfti allar rekstraráætlanir
og einnig ýmislegt sem gert hafði
verið ráð fyrir. Það var mikið unnið
í því, en ég segi ekki að það hefði
ekki mátt gera betur.“
Hvað var helst endurskoðað?
„Hinar gömlu rekstrar áætlanir
voru endurskoðaðar þar sem þær
voru taldar óraunhæfar. Við vorum
hins vegar líka meðvituð um að
áhætta væri fólgin í þessu. Margir
höfðu áhyggjur af tónlistar- og
menningarþættinum, en kannski
er það að koma á daginn að það eru
frekar aðrir þættir sem þarf að
skoða.“
Gripið til aðgerða
En hvernig á að leysa þann vanda
sem við blasir?
„Það stendur ýmislegt til. Við
munum einfalda skipulagið í
kringum reksturinn, en það var
mjög flókið og á forsendum einka-
aðila. Við ákváðum að bíða með að
breyta honum þar til búið væri að
opna húsið og komin reynsla á hvað
væri best að gera. Það stendur yfir
núna og fólk má ekki vanmeta það
að nauðsynlegt er að taka slíkar
ákvarðanir á ígrundaðan hátt.
Það liggur fyrir að á sama tíma
verður kynnt eigendastefna, sem
er skilgreining á markmiðum eig-
endanna gagnvart húsinu.
Í þriðja lagi er nú unnið að gerð
fimm ára rekstraráætlunar. Nú
er hægt að setja fram áætlanir til
lengri tíma, þar sem raunveruleg-
ar forsendur til að gera langtíma-
áætlun liggja nú fyrir. Komin er
reynsla á hvað gengur og hvað ekki.
Þetta er hins vegar stórt gat og
ljóst að það þarf að skoða ýmsa
hluti, svo sem hagræðingu, auknar
tekjur og hugsanlegan þátt eigenda.
Það er engin ein skyndilausn í því.“
Kemur til greina að hækka leigu
Sinfóníuhljómsveitar Íslands og
Íslensku óperunnar?
„Við munum ásamt Reykjavíkur-
borg skoða alla þætti í rekstri
hússins, auknar tekjur og hag-
ræðingu. Það er mikilvægt að
báðir aðilar taki sína ábyrgð á
lausn vandans. Leigusamningar
sinfóníunnar og óperunnar eru ekki
undanþegnir þessari skoðun. Ríkið
hefur sagt að það ætli ekki að setja
fé í rekstur hússins, en styrkja það
með því að finna þessari starfsemi,
sem styrkt er af ríkinu, þar stað.“
FRÉTTAVIÐTAL: Katrín Jakobsdóttir, mennta- og menningarmálaráðherra
Kolbeinn
Óttarsson Proppé
kolbeinn@frettabladid.is
GEFÐU
HÆNU
gjofsemgefur.is
9O7 2OO3
Endurskoða þurfti rekstrar-
áætlanir Hörpu þar sem
þær voru óraunhæfar
segir Katrín Jakobsdóttir
mennta- og menningarmála-
ráðherra. Hún er ánægð
með að áætlanir um menn-
ingarhlutann hafi staðist en
segir aðgerðir í undirbún-
ingi varðandi aðra þætti.
Endurskoðunarfyrirtækið KPMG
gerði, að beiðni eigenda, úttekt á
rekstri Hörpu eftir fyrsta heila
rekstrarárið. Þar kemur fram að
víða sé pottur brotinn og fáar áætl-
anir hafi staðist. Rekstur Hörpu er
samstarfsverkefni ríkis og Reykja-
víkurborgar, sem eiga félag um
reksturinn saman. Hann er á borði
þriggja ráðuneyta; fjármála-, utan-
ríkis- og mennta- og menningar-
málaráðuneytis.
Katrín Jakobsdóttir, mennta- og
menningarmálaráðherra, segir
slæma afkomu fyrsta árið ekki
breyta þeirri skoðun sinni að
rétt hafi verið að klára byggingu
Hörpu þegar hrunið skall á. Ófært
hefði verið að pakka húsinu í plast
og geyma það.
Þú getur hins vegar varla verið
ánægð með útkomu skýrslu
KPMG?
„Við vissum að þetta er áhættu-
samur rekstur og það þarf ekki
annað en að horfa til annarra
Norðurlanda, sem hafa verið í
svipuðum framkvæmdum. Þetta er
alls staðar áhættusamur rekstur.
Ég, sem mennta- og menningar-
málaráðherra, er í sjálfu sér
ánægð með að tónlistar- og menn-
ingarrekstur hafi gengið eftir og
staðist. Það er sá hluti sem snýr að
mínu ráðuneyti.
Hins vegar eru aðrir þættir sem
ýmist ganga ekki nógu vel eða of
hægt og þar vísa ég til dæmis til
ráðstefnuhaldsins. Það virðist taka
tíma, eins og komið hefur fram hjá
nýjum forstjóra. Það er ljóst að við
eigum heilmikla möguleika, en það
tekur tíma að markaðssetja svona
stað. Þar binda menn líka vonir við
hótel sem á að rísa við hlið Hörpu,
en menn telja að það skipti mjög
miklu máli að hafa gistiaðstöðu í
næsta nágrenni við ráðstefnuhús-
næðið og það hefur alltaf verið
hluti af öllum áætlunum.
Síðan eru aðrir þættir sem þarf
að skoða sérstaklega, til dæmis
hærri fasteignagjöld en gert var
ráð fyrir.“
En af hverju eru þau hærri en
áætlað var? Menn hljóta að hafa
gert sér grein fyrir upphæð fast-
eignagjalda.
„Það er auðvitað skilgreiningar-
atriði eftir því hvernig rekstur
er miðað við. Áætlanir gerðu ráð
fyrir að fasteignamat tæki mið af
nýtingarvirði en ekki stofn kostnaði
eins og niðurstaðan varð. Við
höfum líka dæmi þar sem stofn-
anir hafa fengið styrki til þess að
mæta fasteignagjöldum. Það er
hins vegar Reykjavíkurborgar að
svara því hvort það verður gert
varðandi Hörpu, þar sem hún inn-
heimtir fasteignagjöldin.“
Ekki nógu gott skipulag
Katrín segir að ekki megi gleyma
því að um samstarfsverkefni
ríkis og borgar sé að ræða. Báðir
Rekstraráætlanir voru óraunhæfar
„Við höfum verið að skoða rekstur Hörpu ofan í kjölinn.
Skýrslan sem nú er í umræðunni var unnin að okkar beiðni,
því það lá fyrir þegar við fórum af stað að við myndum endur-
meta þetta eftir fyrsta árið. Okkur fannst mikilvægt að hafa
reynsluna af því hvernig hlutirnir gengu áður en við legðumst
í það að gera langtímaáætlanir. Það er mikilvægt að hafa
leiðarvísi inn í þær breytingar sem á að gera. Skýrslan kemur
því ekki úr lausu lofti, heldur af því að við báðum um hana.“
Vinna í gangi
Katrín segir að sér hafi komið á óvart að það sé
alltaf fullt hús þegar hún sækir viðburði í Hörpu,
en hún sé búin að sækja þá ófáa.
„Það er alveg sama hvort það er sinfónían,
óperan, Karlakórinn Þrestir með afmælistónleika
eða Léttsveit Reykjavíkur; alltaf er fullt. Mér
finnst fólk hafa tekið þessu húsi á afskaplega
jákvæðan hátt og það eru góðu tíðindin.
Við þurfum hins vegar að sjálfsögðu að grípa
til aðgerða, ríki og borg, í þessu máli. Það breytir
því ekki að við megum ekki bara gleyma okkur
í neikvæðri umræðu um að þetta sé baggi á
skattgreiðendum. Þetta er gríðarlega mikilvæg
viðbót við menningarlífið. Harpa hefur ekkert
tekið frá menningarlífinu, hún er viðbót við
það.“
Góð viðbót við menningarlífið
RÁÐHERRA Katrín Jakobsdóttir segir mikilvægt að einfalda skipulagið um rekstur Hörpu. Þá þurfi að vinna eigendastefnu og leggja fram fimm ára áætlun um reksturinn.
Eigendurnir, ríki og Reykjavíkurborg, séu í samráði um hvernig bæta megi reksturinn. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN