Fréttablaðið - 13.08.2012, Blaðsíða 8

13. ágúst 2012 MÁNUDAGUR8
Hópur netaveiðibænda í Ölf-
usá og Hvítá mælist til þess
að allir netabændur á svæð-
inu taki net sín upp það sem
eftir lifir sumars eða dragi
úr sókn. „Virðingarvert“,
segir Veiðimálastofnun á
meðan Árni Baldursson, for-
stjóri veiðifélagsins Lax-
ár, gefur lítið fyrir rök og
ákvörðun netabænda.
Síðastliðinn miðvikudag fundaði
hópur netaveiðirétthafa í Ölfusá og
Hvítá með Magnúsi Jóhannssyni,
sviðsstjóra hjá Veiðimálastofnun.
Þar var ástand fiskistofna á svæð-
inu rætt í ljósi sárlega lítillar veiði,
bæði í net í Ölfusá og Hvítá og á
stöng í hliðaránum ofar í vatnakerf-
inu. Ákvað fundurinn samhljóða að
láta laxastofna á svæðinu njóta vaf-
ans og stuðla að því að fleiri laxar
nái að hrygna með því að mælast til
þess að net yrðu tekin upp eða veru-
lega dregið úr sókn.
Haraldur Þórarinsson, netaveiði-
bóndi á Laugardælum, segir að hóp-
urinn telji það skyldu sína að varð-
veita árnar og gæta þess að þær
nýtist til stangveiði eins og hún nýt-
ist til netaveiði. „Við veiðum stóran
fisk í bland við smálax framan af
sumri. Núna, í lok júlí, virðist hins
vegar smálaxinn ekkert vera að láta
sjá sig. Svo virðist sem vanti 70 til
80% af ársgamla fiskinum í árnar
og því bregðumst við svona við.“
Snemmsumarsveiði í net á vatna-
svæðinu hefur verið gagnrýnd
harðlega með þeim rökum að nauð-
synlegt sé að hleypa stærsta fisk-
inum upp á hrygningarsvæðin og
fresta því netaveiðum um tvær til
þrjár vikur.
Stjórn Veiðifélags Árnesinga
hefur í þrígang fellt tillögur þess
efnis að neitaveiði í Hvítá og Ölfusá
verði seinkað um tvær vikur. Stjórn
veiðifélagsins hefur síðustu ár verið
harðlega gagnrýnd fyrir netaveið-
arnar en hún samþykkti einróma
á síðasta aðalfundi að heimila þær.
Það skal þó tekið fram að ákvörðun
netaveiðibænda núna tengist ekki
veiðifélaginu með beinum hætti en
það samanstendur af eigendum og
ábúendum jarða og eigenda landar-
eigna sem veiðirétt hafa í fimmtán
ám; Ölfusá, Soginu, Ásgarðslæk,
Höskuldslæk, Hvíta, Fossá, Dalá,
Brúará, Hagaósi, Hólaá, Tungu-
fljóti neðan Faxa, Fullsælum, Anda-
læk, Litlu-Laxá og Stóru-Laxá.
Árni Baldursson, hjá Lax-á, hefur
verið fremstur í flokki þeirra sem
gagnrýna netaveiðarnar, en Lax-á
er bæði leigutaki Stóru-Laxár í
Hreppum, Tungufljóts og veiði-
svæða í Soginu. „Ákvörðunin snýst
um að draga úr veiðisókn; þetta er
ekki ákvörðun um að taka netin
upp heldur aðeins að þeir geri það
sem vilja. Aðrir geta eftir sem áður
stundað veiðar af krafti. Ánum er
að blæða út á þessu svæði; svo
stóran toll hafa kvótalausar neta-
veiðar tekið af hrygningarstofn-
um í uppám Árnessýslu. Það mun
taka áratug að byggja þetta svæði
upp. Það er ekki seinna vænna en
að byrja strax, taka upp öll net og
hefjast handa,“ segir Árni í viðtali
við Fréttablaðið.
Spurður um hvort þessi gagnrýni
sé ekki réttmæt í ljósi ákvörðunar
netabænda í vikunni svarar Harald-
ur því til að netaveiðin hefjist ekki
fyrr en bróðurparturinn af stóra
laxinum sé þegar genginn. „Það
er svolítið lamið á okkur netaveiði-
mönnum, en þegar öllu er haldið til
haga þá verður netum ekki kennt
um laxaþurrðina núna. Þetta ástand
er í ám um allt land, þar sem ekki
er veitt í net. Án þess að vilja deila
við stangveiðimenn má samt spyrja
á móti hvort ráðlegt sé að lemja
stanslaust á fiskinum þegar hann er
lagstur á hrygningarsvæðin, öfugt
við það að við tökum fiskinn þegar
hann er að hlaupa á
milli svæða. Á ekki
að hætta fyrr að veiða
á stöng í ánum?“
Haraldur segir að
ekkert hafi verið rætt
um komandi sumar í
samhengi við áskor-
unina um að hætta,
eða draga úr, neta-
veiðinni í sumar.
Hann segir að mikil
ásókn sé í villtan
lax og hagsmunir
netaveiðibænda séu
miklir, ekkert síður
en stangveiðimanna
og því vilji þeir taka
þetta skref núna.
Árni bendir á að
netaveiðar Veiði-
félags Árnesinga séu
einu kvótalausu veið-
ar á fiski á Íslandi;
menn mega taka eins
mikið og þeim er unnt að draga að
landi, samkvæmt verklagsreglum
stjórnar veiðifélagsins. „Þetta er
algerlega fáheyrt. Laxinum er
hreinlega slátrað, útrýmt vil ég
segja, af 20 til 30 landeigendum af
þeim 260 sem eru aðilar að veiði-
félaginu og eiga hagsmuna að gæta.
Þessi litli hópur tekur helming alls
afla á vatnasvæðinu og skilja helm-
inginn eftir til skiptanna fyrir alla
hina. Laxinn á engu að síður heim-
kynni sín í uppám Árnessýslu en er
drepinn á leið sinni þangað þar sem
hann á sér það eina markmið að við-
halda stofnstærð sinni. Stjórn Veiði-
félags Árnesinga hefur að engu
haft ákvörðun Veiðimálastofnunar
um að ekki skuli drepa tveggja ára
laxinn.“
Árni segir að endurheimtur á
merkjum á laxi úr Brúará og Sogi
sýni að um 70 prósent af göngunni
sem þá var á ferðinni í ánum lentu
í netum niðri í Ölfusá eða Hvítá.
„Þetta gefur vísbendingu um blóð-
tökuna; hún er óheyrilega mikil,“
segir Árni.
Magnús Jóhannsson, sviðsstjóri
hjá Veiðimálastofnun, segir að
ákvörðun netabænda að bregðast
við lítilli veiði sé virðingarverð.
„Það kemur á óvart
hversu veiðin er slök,
sérstaklega í netin.
Það bendir til þess
að fiskgengdin sé lítil
þó það sé ekki bund-
ið við þetta svæði,“
segir Magnús.
Um gagnrýni á
snemmsumarsveiði
tekur Magnús undir
það að stóri laxinn sé
betri hrygningarfisk-
ur og því mæli Veiði-
málastofnun með því
að honum sé hlíft.
Um seiðabúskap Ölf-
usár/Hvítársvæð-
isins segir Magn-
ús hann hafa verið
frekar slakan. „Þó
hefur hann farið upp
á við síðustu ár og
tengst því að meira
af laxi hefur hrygnt.
Ég átti von á því að veiðin yrði
betri miðað við þann seiðabúskap
sem átti að standa undir veiðinni í
sumar. Hafið virðist vera að bregð-
ast okkur, sýnist mér. Svo kann að
spila inn í hversu kalt vorið var í
fyrra. Það hefur áhrif á þroska
seiðanna og ekki loku fyrir það
skotið að hluti seiðanna hafi ákveð-
ið að bíða eitt ár. Það er von okkar
en það getur líka verið hættulegt
því mikil afföll geta orðið árið sem
bætist við í ánum.“
FRÉTTASKÝRING: Netaveiði á laxi í Ölfusá og Hvítá
Svavar
Hávarðsson
svavar@frettabladid.is
Laxaþurrð kastar ljósi á netaveiði
■ Engar netaveiðar á laxi eru heimilaðar í sjó hér við land og því er öll lax-
veiði í fersku vatni. Fjöldi neta er takmarkaður og netaveiði á göngufiski
má ekki stunda frá föstudagskvöldi kl. 22 til þriðjudagsmorguns kl. 10.
■ Sumarið 2011 veiddust á Suðurlandi 8.499 laxar í net. Flestir þeirra veidd-
ust í Þjórsá, 4.945 laxar, 2.252 í Hvítá í Árnessýslu og 1.263 í Ölfusá.
■ Meðaltal netaveiddra laxa á Íslandi frá 1974-2011 eru 12.131 lax. Í dag er sú
veiði nær eingöngu í Hvítá/Ölfusá auk Þjórsár, þar sem veiðin hefur verið
mest undanfarin ár. Engin laxveiði er stunduð á Þjórsársvæðinu að kalla.
■ „Ekki hefur verið gripið til markvissra aðgerða til að minnka veiði á
stórlaxi í netaveiði. Þar er augljóslega erfitt um vik við að sleppa laxi og
vænlegast að draga úr veiðiálagi á þeim með því að byrja veiði seinna
sumars en nú er gert en þekkt er að stórlaxar eru að ganga fyrr á sumrinu
en smálaxar.“
HEIMILD: LAX- OG SILUNGSVEIÐIN 2011, VEIÐIMÁLASTOFNUN.
3.515 laxar veiddir í net sumarið 2011
LAX Stangveiddur lax er mun verðmætari en sá netaveiddi. Hins vegar eru hagsmunir netabænda miklir þar sem villtur lax er
eftirsóttur og í háu verði. FRÉTTABLAÐIÐ/SVAVAR
Ánum er að blæða út
á þessu svæði; svo
stóran toll hafa kvóta-
lausar netaveiðar tekið
af hrygningarstofnum
í uppám Árnessýslu.
Það mun taka áratug
að byggja þetta svæði
upp. Það er ekki seinna
vænna en að byrja
strax, taka upp öll net
og hefjast handa.
ÁRNI BALDURSSON
FORSTJÓRI LAX-ÁR