Fréttablaðið - 17.09.2012, Blaðsíða 12

12 17. september 2012 MÁNUDAGUR
F
ramsóknarflokkurinn hóf kosningaveturinn síðastliðinn
fimmtudag með því að kynna nýja tillögu sína um aðgerðir
gegn skuldavanda heimila. Tillagan gengur í grófum
dráttum út á að afborganir af verðtryggðum fasteigna-
lánum muni koma til frádráttar af tekjuskattstofni og að sá
frádráttur verði lagður inn á höfuðstól viðkomandi fasteignalána.
Samhliða á að leggja til að samið verði við veitendur íbúðalána um
að færa öll slík lán niður í 100 prósent af fasteignamati húsnæðis.
Þessi ráðstöfun á síðan að gilda í þrjú ár. Til viðbótar gera tillögur
Framsóknarflokksins ráð fyrir að fjögurra prósenta þak verði sett á
verðtryggingu.
Kjarninn í tillögum Fram-
sóknar flokksins er sá sami og í
kosningaloforði flokksins fyrir
síðustu kosningar, þegar hann
lofaði 20 prósenta almennri
niðurfellingu á skuldum heimila.
Afleiðingar beggja leiða eru líka
þær sömu: óheyrilegur kostnaður
fyrir ríkissjóð, sem hann hefur enga burði til að standa undir. Seðla-
bankinn komst að þeirri niðurstöðu í apríl, eftir ítarlegustu greiningu
sem framkvæmd hefur verið á 20 prósenta almennum skuldaniður-
færslum, að leiðin myndi kosta 261 milljarð króna. Tæplega 60 prósent
afskriftanna myndu falla í skaut tekjuháum heimilum en einungis
fjórðungur skila sér til tekjulágra heimila.
Munurinn á þeirri tillögu og nýju Framsóknar-tillögunni er sá að
sú síðari gæti jafnvel orðið enn dýrari og ómarkvissari. Frádráttur
frá skattgreiðslum myndi skerða tekjur íslenska ríkisins gríðarlega,
enda um stærsta einstaka útgjaldalið hvers heimilis að ræða. Að
sama skapi myndu þeir sem eru með hæstu lánin, og búa í dýrustu
eignunum, fá mesta skattafrádráttinn. Ríkissjóður, sem áætlar að
borga 88 milljarða króna í vaxtagjöld á næsta ári, hefur ekki efni
á því. Niðurfærsla á fasteignamati í 100 prósent af fasteignamati,
sem er umtalsvert lægra en markaðsvirði, myndi væntanlega þýða
að Íbúðalánasjóður, sem á rúmlega 60 prósent allra verðtryggðra
lána, þyrfti að færa niður virði eigna sinna í samræmi við verri veð-
stöðu. Við það myndi sjóðurinn, sem er með 1,4 prósenta eiginfjár-
hlutfall, verða tæknilega gjaldþrota á ábyrgð íslenska ríkisins. Með
þaki á verðtryggingu myndu eigendur skulda sjóðsins, lífeyrissjóðir
landsins, síðan tapa tugum milljarða króna.
Hinar nýju tillögur Framsóknarflokksins ættu þó ekki að koma
neitt sérstaklega á óvart. Flokkurinn er þekktur fyrir að gefa út
galin loforð í aðdraganda kosninga. Árið 1999 lofaði hann að leggja
milljarð króna í að gera Ísland fíkniefnalaust innan nokkurra ára.
Milljarðurinn skilaði sér aldrei og líkast til geta allir verið sammála
um að Ísland er enn víðs fjarri því að vera fíkniefnalaust.
Árið 2003 lofaði flokkurinn 90 prósenta íbúðalánum. Þótt fasteigna-
bólan sem blásin var upp í kjölfarið hafi að mestu verið drifin af
einkabönkunum segir í rannsóknarskýrslu Alþingis að 90 prósenta
lánin hafi verið „ein af stærri hagstjórnarmistökum í aðdraganda
falls bankanna, mistök sem gerð voru með fullri þekkingu á mögu-
legum afleiðingum, sem ekki létu á sér standa“.
Árið 2009 kom síðan hið ómarkvissa og fjárhagslega lamandi loforð
um 20 prósenta almenna niðurfellingu húsnæðisskulda. Og nú er sama
hugmynd um eignatilfærslu úr almannasjóðum til skuldsettra endur-
vakin, en klædd í önnur föt. Ef henni verður hrint í framkvæmd er
nokkuð ljóst að sagan myndi dæma hana sem ein af stærstu hag-
stjórnarmistökum í kjölfar falls bankanna.
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is og Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir, ritstjórnarfulltrúi, sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is DÆGURMÁL: Kjartan Guðmundsson kjartan@frettabladid.is FÓLK OG SÉRBLÖÐ: Elín Albertsdóttir elin@365.is og Vera Einarsdóttir vera@365.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
greinar@frettabladid.is
Þórður Snær
Júlíusson
thordur@frettabladid.is
SKOÐUN
FRÁ DEGI TIL DAGS
HALLDÓR
Þegar ég var lítil stúlka á Jökuldalnum hafði ég aldrei séð neinn af öðrum
kynþætti en ég var sjálf. Ég gekk í skóla
með frændum mínum og frænkum, við
áttum sama bakgrunn, sömu menningu,
sömu hefðir, sömu sögu. Útlönd voru
langt í burtu og allt öðruvísi. Við lærðum
um börn í Tansaníu í litríkum samfélags-
fræðibókum, þau voru álíka framandi og
verur frá öðrum hnöttum. Engu að síður
var ég alin upp við þá hugmynd að allt
fólk væri jafn dýrmætt. Allir ættu rétt.
Þrjátíu árum síðar hefur orðið alger
umbylting í heiminum. Tengsl milli þjóða
verða sífellt nánari, landamæri mást út
með auknum samskiptum, við skiptum,
netvæðingu og ferðalögum. Svöngu
börnin í Afríku eru komin miklu nær en
áður. Ég get horft á þau upplifa náttúru-
hörmungar í beinni útsendingu með vef-
myndavél. Hinn himinhrópandi munur á
lífskjörum jarðarbúa hefur aldrei verið
jafn áþreifanlegur.
Við Vestur-Evrópubúar erum algert
forréttindafólk. Vegna þess að við fædd-
umst hér höfum við aðgang að fyrsta
flokks menntakerfi, heilbrigðiskerfi,
hreinu vatni og gnægðum matvæla. Allt-
of miklum matvælum ef út í það er farið.
Við höfum ekki gert neitt til að verð-
skulda þetta, svona er þetta bara. Aðrir
eru ekki jafn lánsamir.
Ég nem staðar á götu ef ég sé grátandi
barn, og spyr það hvað ami að, reyni að
greiða úr fyrir því. Það er skylda mín
sem manneskju að láta mig heill og ham-
ingju annarra varða. En börnin sem
eru hjálpar þurfi verða ekki öll á vegi
mínum dagsdaglega. Þau sem ég sé ekki
eru samt alveg jafn mikilvæg. Þau þurfa
jafnvel meira á hjálp að halda. Við sem
búum við forréttindin, sem við fengum
„af-því-bara“, erum best í stakk búin til
að hjálpa öðrum. Við erum rík, við erum
heilbrigð, við erum aflögufær. Þegar upp
er staðið er það merkilegasta af öllu að
láta gott af sér leiða.
„Af-því-bara“
Loforð Framsóknar er gamalt í nýjum fötum:
Hagstjórnarmistök
Þróunar-
samvinna
Ingunn Snædal
ljóðskáld, þýðandi
og kennari
Við sem búum við for-
réttindin, sem við
fengum „af-því-bara“, erum best
í stakk búin til að hjálpa öðrum.
Formenn ósammála
Þorsteinn Pálsson, fyrrum formaður
Sjálfstæðisflokksins, sagði í Frétta-
blaðinu á laugardag að krafa leiðtoga
Sjálfstæðisflokksins, sem fram kom
í eldhúsdagsumræðum, um að
slíta tafarlaust aðildarviðræðum við
Evrópusambandið væri þvert á lands-
fundarsamþykkt flokksins. Bjarni
Benediktsson, núverandi formaður
Sjálfstæðisflokksins, sagði hins
vegar í Klinkinu á Stöð 2 í
gær að stefna forystunnar í
Evrópumálum væri í takti við
umrædda samþykkt. Réði
hann yrðu viðræðurnar stöðv-
aðar og framhald þeirra lagt
í dóm kjósenda. „Já og fyrir
þá þjóðaratkvæðagreiðslu myndi ég
leggja til að slíta viðræðunum,“ bætti
formaðurinn núverandi við.
Hvað segir samþykktin?
Það er því ekki úr vegi að glugga
aðeins í umrædda ályktun. „Lands-
fundur ályktar að gera skuli hlé á
aðildarviðræðum við Evrópusam-
bandið og þær ekki hafnar
að nýju nema það verði
samþykkt í þjóðar-
atkvæðagreiðslu.“ Hér
stendur hins vegar
ekkert um að slíta beri
viðræðum strax, þó Bjarni
telji svo vera.
Stærsta skúbb ársins?
Bjarni ræddi nánar um við ræðurnar
og kom í framhjáhlaupi inn á það
að stækkunarstjóri ESB, Stefan Füle,
hefði sagt sér að ekki væri í boði
að ljúka aðildarviðræðum við ríki
sem ekki stæðu sameinuð að baki
umsókn. Hér er um að ræða skúbb
ársins: ESB ætlar ekki að ljúka
viðræðum við Ísland! Gott væri
að fá staðfestingu á þessu,
aðra en upprifjun Bjarna af
tveggja manna tali þeirra
Füle, því stór eru tíðindin.
kolbeinn@frettabladid.is