Fréttablaðið - 24.10.2012, Page 12

12 24. október 2012 MIÐVIKUDAGUR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is og Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir, ritstjórnarfulltrúi, sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is DÆGURMÁL: Kjartan Guðmundsson kjartan@frettabladid.is FÓLK OG SÉRBLÖÐ: Elín Albertsdóttir elin@365.is og Vera Einarsdóttir vera@365.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
HALLDÓR
Ekkert nema atvinnumál
Vigdís Hauksdóttir, þingmaður
Framsóknarflokksins, var hálfslegin í
umræðum á þingi í gær. Hún sagði
stjórnarliða ætla að setja stjórnar-
skrána á oddinn í vetur eins og
nokkrum sinnum hefði verið hótað.
Þetta taldi Vigdís ótækt, enda ætti
ekki að eyða tíma Alþingis í
að ræða slíkt húmbúkk á
meðan brýnni og þarfari mál
biðu umræðu, eins og að
átta þúsund manns væru án
atvinnu. Skörulega mælt
og vænta má þess að
allur kraftur Vigdísar í
þinginu fari í að vinna
á atvinnuleysinu.
Öll hin málin
Í því ljósi er sérkennilegt að
skoða málin sem Vigdís er fyrsti
flutningsmaður að. Þar eru tvær
þingsályktunartillögur, önnur um
skilgreiningu auðlinda, hin um
þjóðaratkvæðagreiðslu um ESB, og
þrjú lagafrumvörp, um framkvæmd
þjóðaratkvæðagreiðslna, ríkisborgara-
rétt og lagaskrifstofu Alþingis. Hún
hlýtur að afþakka umfjöllun um
þessi mál þar til atvinnuleysi hefur
verið útrýmt.
Fáfengilegt fullveldi?
Stjáni blaðasali, eða Kristján
IX, gaf Íslendingum eitt sinn
stjórnarskrá. Nú höfum
við kosið um nýja, en sumir segja
nú ekkert mark takandi á þeim
kosningum. Allt of fáir hafi mætt
á kjörstað. Jóhanna Sigurðardóttir
forsætisráðherra gerði þetta að
umræðuefni á þingi í gær. Hún benti
á að færri hefðu tekið þátt í þjóðar-
atkvæðagreiðslu um fullveldi
Íslands, eða 44 prósent
kjósenda. Með rökum um
vilja fjarstaddra er því ekk-
ert að marka þá atkvæða-
greiðslu og Ísland sennilega
ekki fullvalda ríki.
kolbeinn@frettabladid.is
Kvennafrídagurinn 24. október hefur hér á landi að miklu leyti verið helg-
aður baráttunni fyrir réttindum kvenna
á vinnumarkaði og fyrir jöfnum aðgangi
kynjanna að valdastofnunum sam félagsins.
Á Íslandi getum við verið þakklát fyrir
góðan árangur í þessari baráttu, sem aldrei
hefði náðst nema vegna þess að krafan um
jafnrétti nýtur mikils stuðnings og er borin
uppi af öflugri grasrót. Hlutur kynjanna
í ríkisstjórn og í æðstu embættum hefur
verið jafnaður, lög hafa verið sett um
kynjakvóta í stjórnum fyrirtækja og líf-
eyrissjóða og í nefndum og ráðum á vegum
hins opinbera eru 40% sætanna nú skipuð í
samræmi við jafnréttislög.
Krafan um launajafnrétti kynjanna
hefur hljómað einna hæst, enda virðist
sem árangur á því sviði sé afar torsóttur.
Enn finna launagreiðendur leiðir fram
hjá lögum, reglum, samþykktum og ákalli
víðs vegar úr samfélaginu um jöfn laun
kynjanna fyrir sambærileg störf sem
krafist hefur verið áratugum saman.
Á dögunum samþykkti ríkisstjórnin
aðgerðaáætlun um launajafnrétti kynja
með sautján aðgerðum sem spanna rann-
sóknir, samstarf við aðila vinnumark-
aðar, jafnlaunaúttektir og innleiðingu á
hinum nýja jafnlaunastaðli, svo nokkuð sé
nefnt. Til að ýta henni duglega úr vör var
ákveðið að flýta gerð jafnlaunaúttekta í
r áðu neytum sem síðar yrðu fyrirmynd að
jafnlaunaúttektum í stofnunum ríkisins
sem næst verður ráðist í.
Nú hafa slíkar úttektir verið gerðar í
ráðuneytunum og í einhverjum tilvikum
hefur komið í ljós ástæða til að leiðrétta
laun í kjölfarið, ekki aðeins til að eyða
launamun milli kynja heldur einnig milli
starfsmanna almennt. Í slíkar leiðréttingar
verður nú þegar ráðist.
Úttektirnar hafa leitt í ljós að styrkja
þarf aðferðafræði við launasetningu og
hefur ríkisstjórnin því jafnframt sam-
þykkt að hefja vinnu við mótun launastefnu
Stjórnarráðsins þar sem launajafnrétti
kynja, launasetning á grundvelli málefna-
legra viðmiða og virkt eftirlit verði meðal
hornsteina.
Í dag verður nýsamþykkt aðgerðaáætlun
ríkisstjórnarinnar gegn launamun kynja
kynnt opinberlega og við sama tækifæri
verður undirrituð viljayfirlýsing með
heildarsamtökum aðila vinnumarkaðarins
um samvinnu við stjórnvöld um að stór-
efla baráttuna fyrir launajafnrétti kynja, í
samræmi við aðgerðaáætlunina. Nú verða
verkin að tala.
Til hamingju með daginn!
Nú verða verkin að tala
Jafnréttis-
mál
Jóhanna
Sigurðardóttir
forsætisráðherra
S
áttatónn var í talsmönnum jafnt stjórnar sem stjórnar-
andstöðu þegar niðurstöður þjóðaratkvæðagreiðslunnar
um síðustu helgi voru ræddar á Alþingi í gær, þótt tals-
verður munur sé á því hvernig menn túlka þær. Báðar
fylkingar á þinginu töluðu fyrir vandaðri málsmeðferð og
að leitazt yrði við að afgreiða tillögur til breytinga á stjórnarskrá
í eins mikilli sátt og unnt væri.
Það liggur fyrir að niðurstöður atkvæðagreiðslunnar binda
ekki hendur Alþingis. Á það bentu stjórnarandstæðingar og það
viðurkenndi líka Jóhanna Sig-
urðardóttir forsætisráðherra.
Hún vísaði til starfs lögfræð-
inganefndar, sem á að fara yfir
tillögur stjórnlagaráðs og setja
þær í frumvarpsbúning. Hópur-
inn á að skoða tillögurnar meðal
annars með tilliti til alþjóðlegra
mannréttindasáttmála, innra
samræmis og mögulegra mótsagna, réttarverndar miðað við
núverandi stjórnarskrá og möguleika á að menn byggi málsókn
gegn ríkinu á nýjum ákvæðum stjórnarskrárinnar.
Þessi yfirferð mun að öllum líkindum ekki eingöngu leiða til
„tæknilegra“ breytinga á tillögum stjórnlagaráðs, heldur líka
efnislegra breytinga. Það segir sig eiginlega sjálft, enda hefur
málið aldrei fengið neina efnislega meðferð á Alþingi. „Þannig
geta komið fram bæði tæknilegar og efnislegar breytingar á til-
lögum stjórnlagaráðs,“ sagði Jóhanna Sigurðardóttir, þótt hún
undirstrikaði einnig að efnislegar breytingar ætti ekki að gera
nema til þess stæðu „mjög sterk og efnisleg rök“.
Svör kjósenda við fimm efnislegum spurningum um innihald
stjórnarskrárinnar hljóta að veita Alþingi ríka leiðsögn. Þannig
kemur varla annað til greina en að þingið sameinist um að jafna
atkvæðisrétt, auka persónukjör, gefa tilteknu hlutfalli kjósenda
kost á að krefjast þjóðaratkvæðagreiðslu, halda ákvæði um þjóð-
kirkju í stjórnarskránni og setja í hana ákvæði um auðlindir.
Um aðra þætti stjórnarskrárinnar hefur þingið frjálsari hendur,
þótt tillögur stjórnlagaráðs séu lagðar til grundvallar frumvarpi
um málið. Það er til dæmis áfram full ástæða til að skoða vandlega
mannréttindakafla tillagnanna og ákvæðin um forsetaembættið.
Í einhverjum tilvikum getur þurft að hnika til orðalagi til að
ná sátt, til dæmis í auðlindaákvæðinu. Þannig benti Ólöf Nordal,
varaformaður Sjálfstæðisflokksins, á það í umræðunum í gær að
sjálfstæðismenn gerðu ekki ágreining um slíkt ákvæði í stjórnar-
skrá, en vildu ræða orðalagið.
Nokkur atriði liggja ljós fyrir. Í fyrsta lagi að eigi að nást víð-
tæk sátt, bæði á þingi og í þjóðfélaginu, um breytta stjórnarskrá
mun þurfa að gera breytingar á tillögum stjórnlagaráðs. Í öðru
lagi fela vönduð vinnubrögð þingsins meðal annars í sér að hlustað
verði á gagnrýni og tillögur þeirra sérfræðinga, sem hafa verið
fengnir til að rýna upplegg ráðsins. Í þriðja lagi þarf þingið að
gefa sér þann tíma sem þarf í þessa efnislegu yfirferð og vinna
eftir nokkuð stífu, fyrir fram ákveðnu tímaplani. Mál af þessari
stærðargráðu má ekki lenda í klassísku uppnámi í þinglok.
Ef þessu er öllu til skila haldið virðist grundvöllur fyrir því að
hægt verði að afgreiða breytingar á stjórnarskránni í sátt. Það er
rétt hjá forsætisráðherranum að slík niðurstaða er líkleg til að
efla trúverðugleika Alþingis.
Nú þarf Alþingi að vanda sig:
Tækifæri til sátta
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN