Fréttablaðið - 08.01.2013, Qupperneq 14

8. janúar 2013 ÞRIÐJUDAGUR| SKOÐUN | 14
Þakka ber Reimari
Péturs syni fyrir að aug-
lýsa bölsýna afstöðu sína
til nýrrar stjórnarskrár.
Hann brást við mánaðar-
gömlum greinarstúfi
mínum og gefur mér þar
með kærkomið tilefni til
að ítreka skoðanir mínar
á seinheppni fræðasam-
félagsins og málflutn-
ingi andstæðinga nýrrar
stjórnarskrár.
Honum svíður undan
orðabrandi mínum. Ég á
mér það þó til málsbóta að Frétta-
blaðið birti ranga útgáfu af grein-
inni og beittari en ég ætlaði mér
og bað ritstjórinn mig afsökunar
á því. Auðvitað er það fyrir-
gefið og mér er engin vorkunn að
standa við hið prentaða orð.
Fv. fulltrúar í Stjórnlagaráði
(Slr.) lögðu í það krafta sína og
reynslu að semja nýja stjórnar-
skrá, störfuðu í fjóra mánuði í
galopnu, lýðræðislegu ferli, þar
sem kallað var eftir viðbrögðum
almennings og stofnana, félags-
heilda og fræðasamfélags. Þeir
hafa margir hverjir orðið fyrir
vonbrigðum þegar sniglum líkir
einstaklingar hafa loks rænu á
að tjá sig, löngu eftir að ferlinu
lauk og meira að segja eftir að
þjóðin hafði sagt álit sitt í þjóð-
aratkvæðagreiðslu.
Hugmyndir Slr. voru ræddar í
þaula á starfstíma ráðsins. Þær
voru ekki flausturslega unnar
heldur ávöxtur af heil brigðum
skoðanaskiptum, snörpum á
köflum, faglegri vinnu, virðingu
fyrir skoðunum annarra og með
ívafi frá almenningi, samtökum,
félögum og hagsmunahópum.
Einna háværastir í gagnrýni
á frumvarpið eru lögmenn sem
flestir koma reyndar úr einum og
sama stjórnmálaflokki og líklega
er það algjör tilviljun að flokkur
þeirra stendur þver og þrár í vegi
frumvarpsins. Lögfræðingar
margir hverjir láta eins og þeir
standi á skjálfandi jörð, eins og
búið sé að kippa undan þeim til-
vistargrundvellinum. Þeir óttast
lagalega óvissu. Og ég sem hélt
í sakleysi mínu að lögfræðingar,
sem eru með slyngustu mönnum
landsins þegar kemur að verð-
lagningu útseldrar vinnu sinnar,
myndu skynja öll verkefnin og
tekjurnar sem ný stjórnarskrá
mun skapa þeim.
Ekki meitluð í stein
Fullkomin stjórnarskrá verður
aldrei til og sú sem nú er í
umræðunni verður ekki meitluð
í stein. Henni má breyta, finni
menn á henni alvarlega agnúa í
náinni framtíð.
Ég talaði um „úrtölufólk“ og
„gungur“. Það voru mín
orð og ég stend við þau.
Orðin eiga við um fólk
sem ekki þorir að horf-
ast í augu við þær erfiðu
aðstæður sem þjóðin býr
nú við. Við erum enn í
rústabjörgun eftir hrunið
sem varð að mestu vegna
bjálfráða þeirra sem nú
skarast á við þau sem
harðast ganga gegn lýð-
ræðisumbótum og rétt-
látu þjóðfélagi.
Reimar hengir reyndar
prest fyrir kóng þegar hann gerir
mig að höfundi þeirra orða sem
hinn vitri, Salómon, mælti þegar
hann talaði um „heimskingja“ og
líkir þeim við „hund“ sem snýr
aftur til „spýju“ sinnar. Þau eru
því miður allt of mörg hér á landi
sem vilja engu breyta, vilja bara
horfa til baka, til gömlu góðu
daganna, þegar menn „græddu
á daginn og grilluðu á kvöldin“
eins og draup af vörum einnar
brekkunnar í fræðasamfélaginu
á dögum „óðærisins“. Líkingamál
Salómons er sterkt og beitt og það
á vissulega við um þau sem vilja
ekki nýja framtíð heldur gömlu
forréttindin. Gott er til þess að
vita, Reimars vegna og annarra
sem illa þola tæpitungulaust mál-
far um afglöp og skaðræði, að
séra Jón Vídalín er undir grænni
torfu.
Reimar segir: „Tillögurnar fela
í sér mikla hættu fyrir lýðræðið“
og færir engin rök fyrir þeirri
staðhæfingu en gagnrýnir mig
fyrir rökþrot.
Misst af lestinni
Nú er málið fyrir Alþingi og
örfáar vikur til loka þess ferlis
sem var vel skilgreint og varð-
að af hálfu Alþingis fyrir fjórum
árum. Það liggur í augum uppi að
það fræðasamfélag, sem Reimar
ræðir nú, hefur misst af lestinni
og getur ekki verið að hræra í efn-
isatriðum á þessu stigi málsins.
Reyndar kom margt ágætt fólk
úr svonefndu fræðasamfélagi að
verki Slr. á sínum tíma, gaf góð
ráð og holl, sem tillit var tekið til
í langflestum tilfellum. En fræða-
samfélagið veður í villu og svíma
á þessum tímapunkti.
Sérskipuð nefnd lögfræðinga
sem falið var að fara yfir frum-
varpið fékk skýr fyrirmæli um
að hreyfa ekki við efnisatriðum
nema þeim sem samkomulag var
um að breyta á sérstökum sam-
ráðsfundi sem þingið boðaði til
með fv. fulltrúum Slr. í mars
2012. Fræðasamfélagið athugi
það.
Hræðsluáróður og rökþrot
þeirra sem nú sjá frumvarpinu
allt til foráttu er til þess eins að
tortíma hinni góðu smíð, sem
rómuð er af fjölda fræðimanna og
sérfræðinga, bæði hér innanlands
og ekki síst við virtar fræðastofn-
anir erlendis. Það geta ekki allir
fengið sérsmíðaða stjórnarskrá
fyrir sig, ekki einu sinni fræði-
menn.
Málþófs- og þrætufólki á þingi
sem í 68 ár hefur reynt að skapa
nýja stjórnarskrá hefur ekki
tekist það. Slr. var falið að vinna
verkið og við þekkjum öll ferlið.
Slr. lauk verkinu með sóma og
samþykkti þaulrætt frumvarp að
nýrri stjórnarskrá 25/0. Sumir
hafa gagnrýnt að þetta hafi allt
gerst á of skömmum tíma. Í því
samhengi – og engu öðru – nefndi
ég dagana 115 sem Slr. starfaði
og bar þá saman við þá 116 sem
þurfti til að koma saman banda-
rísku stjórnarskránni.
Íslendingar tjáðu sig í atkvæða-
greiðslu um frumvarpið 20. októ-
ber sl. og lýstu afgerandi stuðn-
ingi við það. Og ég spyr: Hefur
fræðasamfélagið enga sóma-
kennd varðandi lýð ræðið í
landinu? Fræðasamfélagið, sem
nú byltir sér, missti af tæki-
færinu. Það hefur haldið fundi
um málið á liðnum vikum en
gætti þess að bjóða ekki full-
trúum úr Slr. til að eiga þar rödd.
Í Slr. starfaði fjöldi fræðimanna
og fólk með viðtæka reynslu sem
veit sínu viti. Nei, fræðasam-
félagið talaði við sjálft sig og vildi
enga aðra inn í fílabeinsturninn
enda hefði það getað raskað ró og
löngum svefni.
Ég vitnaði í fyrri grein minni
í Salómon konung og nú ætla ég
að ganga ögn lengra og vitna í
sjálfan Jesú sem sagði hina djúp-
vitru dæmisögu um meyjarnar
tíu. Fimm voru hyggnar og
misstu því ekki af hinu sögu-
lega augnabliki og gengu inn til
brúðkaupsins meðan hinar fimm
fávísu enduðu utan gátta.
Ég læt Reimari eftir að túlka
dæmisöguna frekar og vænti þess
að hann hafi kjassmálli prest en
mig til að ráðfæra sig við í þeim
efnum.
Hræðsluáróður og útúrsnún-
ingar hæstaréttarlögmanns Almannatengillinn Ólafur Hauksson birti á föstudag grein í Fréttablaðinu, þar
sem hann notaði ljótustu
áróðursbrögðin í bókinni
til að koma höggi á DV og
starfsmenn DV.
Fyrstu tvö áróðurs-
brögð Ólafs birtust í fyrir-
sögninni: „Er óhróður DV
falur?“ Þar gefur hann sér
þá forsendu fyrir fram, að
óhróður sé í DV, án þess
að rökstyðja það. Í öðru
lagi reisir hann alvarlega
ásökun í spurningarformi. Þessi
aðferð er notuð af slóttugustu
almannatenglunum í skítugustu
áróðursstríðunum, en hefur ekki
oft tíðkast hérlendis. Með því að
setja spurningarmerki aftan við
alvarlega ásökun þarf almanna-
tengillinn ekki að sýna fram á að
hún sé rétt og getur leyft sér að
klína hverju sem er á þann sem
hann hyggst draga niður í svaðið.
Brjáluð samsæriskenning
Grein Ólafs virðist hafa verið
ætluð sem gagnrýni á DV fyrir
að fjalla of mikið um aðila sem
tengjast efnahagshruninu og
vafasömum viðskiptagjörningum.
Hann vísar óljóst til aðila sem eiga
undir högg að sækja af hálfu fjár-
málastofnana og færir síðan fram
þá brjáluðu samsæriskenningu – í
spurnarformi – að umfjöllun DV
stýrist af hagsmunum erlendra
hrægammasjóða og bankanna.
DV hefur fjallað um mörg vafa-
söm viðskipti eftir hrun. Sam-
kvæmt nýlegri háskólarannsókn
á umfjöllun dagblaða um fjár-
málastofnanir eftir hrun hefur
DV staðið sig best; haft fleiri
heimildir á bak við hverja frétt
og ekki birt innsendar fréttir í
formi fréttatilkynninga,
líkt og tíðkast í öðrum
blöðum. Það er vitað að
sumir aðilar eru á móti því
að sagt sé frá, en að mati
okkar á DV hefur almenn-
ingur rétt á þessum upplýsingum.
Óhróður er skilgreindur sem
„ósönn illmæli“ eða álygar. Ólafur
sýnir ekki fram á nein dæmi þess
að DV hafi farið með ósannindi, og
hvað þá gegn greiðslu.
Hagræða skoðunum
Sá munur er á starfslýsingu blaða-
manna og starfslýsingu almanna-
tengla að blaðamenn eiga að segja
hlutlaust frá því sem þeir komast
á snoðir um, en almannatenglar
eiga að reyna að hagræða skoð-
unum almennings í hag þess sem
þeir vinna fyrir.
Ólafur spyr hvort „óhróður“ DV
sé falur, af því að hann getur ekki
fullyrt það, vegna þess að hann
hefur ekki minnsta rökstuðning
fyrir því.
Hins vegar er auðvelt að svara
honum með sönnum stað hæf-
ingum: Ólafur stundar óhróður og
þáttur hans í opinberri umræðu
er til sölu.
Flest það sem hann ræðst gegn
birtist raunverulega í honum
sjálfum.
Vonandi sýnir fólk betri smekk
en svo að kaupa slíka þjónustu, á
sama tíma og heiðarleg gagnrýni
kostar ekki neitt.
Ólafur ræðst á spegilinn
Ögmundur Jónasson
innan ríkisráðherra hefur
næman skilning á stöðu
þjóðkirkjunnar og safn-
aða landsins. Í svari við
fyrirspurn um áhrif niður-
skurðar á kirkjustarf, sem
alþingismenn gerðu vel að
kynna sér, sagði hann m.a.
á Alþingi 13. nóvember sl.:
„Þjóðkirkjan fær sem
kunnugt er framlög á
fjárlögum til að standa
straum af rekstri sínum
en þau fjárframlög eru í
höfuðdráttum af tvennum toga.
Í fyrsta lagi framlag til Biskups-
stofu til að greiða laun tiltekins
fjölda kirkjunnar þjóna og starfs-
manna Biskups stofu. Þetta fram-
lag er bundið í lög um stöðu, stjórn
og starfshætti þjóðkirkjunnar, sem
sett voru árið 1997, en það er jafn-
framt samningsbundið og byggt á
svokölluðu kirkjujarðasamkomu-
lagi frá sama ári. Með því sam-
komulagi afsalaði þjóðkirkjan til
ríkisins eignum og eru greiðslur
ríkisins hugsaðar sem arður af
þeim eignum. Framlögin hafa að
þessu leyti þá sérstöðu að þau eru
ekki hugsuð sem framlög af skatt-
tekjum heldur sem arður af þessum
eignum. Það er hugsunin að baki
greiðslunum.
Í öðru lagi á framlag á fjár-
lögum að standa straum af
rekstrar kostnaði sókna þjóð-
kirkjunnar og kirkjuhúsanna.
Þetta framlag er bundið í lög um
sóknar gjöld o.fl., frá árinu 1987.
Samkvæmt eldri lögum um sama
efni önnuðust sóknirnar sjálfar
álagningu og innheimtu sóknar-
gjaldsins en með gildandi lögum
var sóknargjaldið, með samþykki
kirkjunnar, umreiknað yfir í til-
tekið hlutfall tekjuskatts, innheimt
með honum og skilað til sóknanna
með mánaðar legum greiðslum.“
Misskilningur
Og Ögmundur heldur áfram: „Því
hefur verið haldið fram að með
þeirri breytingu sé nú sá eðlis-
munur á að ríkið innheimti ekki
lengur sóknargjöld og
framlagið til sóknanna sé
eins og hvert annað fram-
lag úr ríkissjóði, fjár-
magnað með almennri
skattheimtu. Að mínum
dómi er þetta misskilningur.
Sóknar gjaldið var alltaf hugsað
sem gjald þeirra sem tilheyra þjóð-
kirkjunni til hennar fyrir félags-
aðild, enda segir beinlínis í lögum
um sóknargjöld o.fl., að gjöld sem
innheimt eru samkvæmt þeim séu
sóknargjöld. Þetta er sá skilningur
sem ég hef á þeim málum.
Eftir hrun efnahagskerfisins
árið 2008 hafa bæði þessi fram-
lög til þjóðkirkjunnar verið skert.
Framlögin sem byggja á kirkju-
jarðasamkomulaginu hafa verið
skert með samkomulagi við þjóð-
kirkjuna og hefur kirkjuþing árlega
samþykkt slíka skerðingu, enda sé
hún, með leyfi forseta: „til sam-
ræmis við almennan niðurskurð á
flestum sviðum ríkisins“, eins og
segir í árlegum viðaukasamningi
sem gerður er um niðurskurðinn.“
Aldrei andmælt
Og enn segir Ögmundur: „Kirkjan
hefur aldrei andmælt því að hún
lúti sömu skerðingum og aðrir
aðilar í þjóðfélaginu. Hún hefur
aldrei gert ágreining um það. Hún
hefur hins vegar viljað láta hið
sama ganga yfir sig og aðra. Það
sem gerðist með sóknar gjöldin
var að þau voru skert en síðan
ekki verðbætt. Það er nokkuð sem
kom fram í skýrslu sem ég lét gera
í fyrra, í henni var sýnt fram á að
sóknargjöldin höfðu sætt meiri
skerðingu en gerðist almennt um
stofnanir hins opinbera.“
Allt er þetta rétt og satt hjá
Ögmundi.
Allt rétt hjá Ögmundi
NÝ STJÓRNAR-
SKRÁ
Örn Bárður
Jónsson
fv. stjórnlagaráðs-
liði
ÞJÓÐKIRKJAN
Einar Karl
Haraldsson
sjálfstætt starfandi
í almannatengslum
➜ Einna háværastir í
gagnrýni á frumvarpið eru
lögmenn sem fl estir koma
reyndar úr einum og sama
stjórnmálafl okki og líklega
er það algjör tilviljun að
fl okkur þeirra stendur þver
og þrár í vegi frumvarpsins.
Lögfræðingar margir hverjir
láta eins og þeir standi á
skjálfandi jörð …
FJÖLMIÐLAR
Jón Trausti
Reynisson
framkvæmdastjóri
DV
➜Ólafur sýnir ekki
fram á nein dæmi
þess að DV hafi
farið með ósannindi,
og hvað þá gegn
greiðslu.
➜ Kirkjan hefur
aldrei andmælt því
að hún lúti sömu
skerðingum og aðrir
aðilar í þjóðfélaginu.
til batnaðar á einfaldan og öfgalausan hátt?
INGA KRISTJÁNSDÓTTIR næringarþerapisti D.E.T. kennir ykkur
hve einfalt það getur verið að bæta mataræðið og hvaða ráð hún hefur til þess.
ÞETTA ER EKKI FLÓKIÐ! Inga er búin að halda yfir
40 fyrirlestra um efnið enda nálgunin einföld, skýr og
hentar öllum sem áhuga hafa á breyttum lífsháttum.
Staður og stund: Heilsuhúsið Lágmúla 5, kl.18:30 - 21:00
Innifalið er mappa með
uppskriftum og fróðleik.
Verð: 4.900 kr. Nánari
upplýsingar og skráning í síma
8995020 eða á inga@inga.is
www.heilsuhusid.is
FARIÐ VERÐUR MEÐ EINFÖLDUM HÆTTI YFIR:
• Hverju er hægt að skipta út og hvað kemur þá í staðinn
• Hvernig hægt er að þekkja muninn á hollri og skaðlegri fitu
• Hvernig þú getur haldið fullri orku allan daginn og losnað
við sykurþörf og þreytuköst
Þriðjudaginn 15. jan.
Innifalið
er mappa
með
uppskriftum
og fróðleik