Fréttablaðið - 24.01.2013, Blaðsíða 12

24. janúar 2013 FIMMTUDAGUR| FRÉTTIR NEYTENDUR | 12
100
80
60
40
20
0
BREYTINGAR Á NEYSLU ÍSLENDINGA 1961-2011
Ávextir
85,8 kg +135%
+5%
+284%
-21%
-7%
+67%
Grænmeti
62,9 kg
Kjöt
80,7 kg
Kartöfl ur
61,8 kg
Sykur (sýróp
og hunang
innifalið)
45,4 kg
Egg
10,2 kg
Allar tölur eru í
kílóum á mann á
ársgrundvelli
61-65 81-85 2001 2003 2005 2007 2009 201171-75 91-95 2002 2004 2006 2008 2010
Neytendastofa hefur bannað N1 að birta auglýsingu sína sem snýr að
um þriggja prósenta minni eyðslu með notkun eldsneytis frá fyrirtæk-
inu sem innihaldi fjölvirk bætiefni. Þá kom fram í auglýsingunni að
fullyrðingin væri byggð á prófunum þýskrar rannsóknarstofu.
Skeljungur kvartaði til Neytendastofu í kjölfar birtinganna, en aug-
lýsingarnar birtust meðal annars á heimasíðu og bensíndælum N1.
Kvörtun Skeljungs sneri að því að auglýsingarnar væru villandi á þann
hátt að neytendur gætu ekki áttað sig á því að eldsneyti með bætiefn-
um væri borið saman við bætiefnalaust eldsneyti. Þá væri ekki sannað
að neytendur gætu dregið úr eldsneytiseyðslu eins og fram komi í aug-
lýsingunum.
Fram kemur í úrskurði Neytendastofu að talið sé að N1 hafi brotið
lög með fullyrðingu sinni um minni eyðslu með notkun eldsneytisins
og hún talin ganga of langt þar sem fyrirtækið hefði ekki sýnt fram á
minni eyðslu með notkun eldsneytisins. Auk þess sem hún hefði ekki
verið í samræmi við þá rannsókn sem fullyrðingin væri byggð á.
Banna auglýsingu N1
„Það er ekki spurning, að bestu kaup sem ég hef gert eru Marantz-stereó-
græjurnar sem ég keypti mér í Radíóbúðinni fyrir fermingarpeningana,“
segir fisksalinn Kristján Berg í Fiskikónginum. „Þær entust mér í 23 ár og
þar af voru sextán síðustu árin inni í fiskbúð í rakanum og drullunni. Þær
væru sennilega enn þá í gangi í dag, ef ég hefði ekki misst þær í gólfið
þegar ég var að flytja um stað.“
Hann segir sándið ekki heldur hafa svikið. „Það var súperhljóð í þeim.
Djúpur bassi og hrikaleg gæði.“
Verstu kaupin segir Kristján hins vegar hafa verið flugeldatertu sem
hann keypti fyrir tveimur árum. „Það kostaði mig og fjölskyldumeðlimi
næstum lífið. Þetta var einhver 30 kílóa kassi sem ég kveikti í og var að
labba í burtu þegar hann bara sprakk allt í einu.
Ég var með syni mína tvo með mér og vinur
minn var þarna líka, og við hendumst þarna
á jörðina. Þetta var eins og í Víetnam, við
vorum skíthræddir!“ Kristján segir að tertan
hafi verið innkölluð vegna galla, en hann
hafi ekki vitað það fyrr en seinna.
Þeir sluppu ómeiddir, en eftir þetta
hlaut Ægir Örn, sonur Kristjáns,
verðlaun á Nýsköpunarkeppni
grunnskólanna fyrir hönnun
öryggiskassa einmitt til að
koma í veg fyrir slík slys.
„Þannig að þó að þetta hafi
verið leiðinlegt á sínum tíma
þá skilaði þetta sér síðar
með jákvæðum hætti.“
NEYTANDINN KRISTJÁN BERG
EYÐIR EKKI MINNA Í bönnuðu auglýsingunum er þriggja prósenta minni eyðslu
lofað sé eldsneyti frá N1 notað.
Framboð á ferskum ávöxtum
og grænmeti jókst árið 2011, en
framboðið er enn minna en það
var fyrir hrun. Þetta kemur fram í
nýjum upplýsingum frá Landlækn-
isembættinu, sem tekur reglulega
saman upplýsingar um fæðufram-
boð. Tölurnar eru notaðar sem leið-
arvísir um þróun á mataræði þjóð-
arinnar, jafnvel þótt þær veiti ekki
beinar upplýsingar um neyslu.
„Þetta er jákvæð þróun, en þó er
enn langt í land að takmarkinu um
fimm skammta, eða 500 grömm, af
grænmeti, ávöxtum og safa á dag
sé náð,“ segir í upplýsingum Land-
læknis. Embættið reiknar aldrei
safa nema sem einn skammt af
ávexti eða grænmeti.
Framboð af ferskum ávöxt-
um var 61 kíló fyrir hvern íbúa
á Íslandi árið 2011, en það var
66,1 kíló árið 2007. 47,2 kíló af
fersku grænmeti voru í boði fyrir
hvern íbúa árið 2011, en voru 48
kíló árið 2007. Árin 2008 og 2009
dróst framboðið og neyslan mikið
saman, en hefur vaxið á ný síðan
þá.
Kjötneysla helst nokkuð stöðug
þótt breytingar hafi orðið á neyslu
og framboði mismunandi kjötteg-
unda. Áfram neyta Íslendingar
mests af kjúklingakjöti, en fram-
boð þess var 23,8 kíló. Framboð af
svínakjöti var 19,5 kíló og lamba-
kjöti 18,8 kíló. Neysla lambakjöts
minnkaði um rúmt kíló milli ára,
en neysla nautakjöts jókst um eitt
og hálft kíló. Þá neyttu Íslendingar
um tíu kílóa af eggjum árið 2011,
rúmu kílói meira en árið þar á
undan. Ekki er vitað hversu mikið
framboðið af fiski hefur verið und-
anfarin ár, en það hefur ekki verið
mælt frá árinu 2007.
Sykurneysla Íslendinga er svip-
uð og fyrri ár, eða rúm 45 kíló
á hvern íbúa. Það gera tæp 900
grömm af sykri í hverri viku. Gos-
drykkir eiga, að sögn landlæknis-
embættisins, drjúgan þátt í hinni
miklu sykur neyslu en framboðið
af gosi var 149 lítrar á hvern íbúa.
Sælgætis framboð minnkaði hins
vegar um tæp tvö kíló milli ára.
Sykurneyslan á Íslandi er miklu
meiri en á hinum Norðurlöndunum.
Svíar koma næst okkur í sykur-
neyslu með tæp 40 kíló á ári. Danir
borða um 38 kíló af sykri en Norð-
menn og Finnar um 31 kíló.
thorunn@frettabladid.is
Minna af grænmeti
og ávöxtum en 2007
Framboð, og líklega neysla, á fersku grænmeti og ávöxtum, hefur aukist á ný eftir
samdrátt í kjölfar hrunsins. Þó er enn langt í land með að takmarki um fimm
skammta á dag verði náð. Íslendingar neyta enn tæps kílós af sykri í hverri viku.
Tölur landlæknisembættisins eru reiknaðar þannig:
framleiðsla + innflutningur – útflutningur – önnur not = fæðuframboð
Hvernig reiknar landlæknisembættið?