Fréttatíminn - 14.10.2011, Blaðsíða 10

 Vinnumarkaður mikið atVinnuleysi en fólk neitar Vinnu
Hundruð milljóna
sparast með eftirliti
B jarni Már Gylfason, hagfræðingur Samtaka iðnaðarins, hefur bent á einkennilega stöðu á íslenskum
vinnumarkaði. Atvinnuleysi er mikið í
sögulegu samhengi en þrátt fyrir það
kvarta fyrirtæki í öllum greinum iðnaðar
undan skorti á hæfu starfsfólki, m.a. í þeirri
grein sem kreppan lék harðast, byggingar-
iðnaði.
Miðað við landshluta er hlutfallslegt
atvinnuleysi mest á Suðurnesjum en jafnvel
þar neitar fólk vinnu, að því er fram kom
á fundi sem atvinnu- og hafnasvið Reykja-
nesbæjar hélt nýverið um atvinnuástand í
bænum. Þann fund sat meðal annars Gissur
Pétursson, forstjóri Vinnumálastofnunar.
Í viðtali við Fréttatímann sagði Gissur að
nokkuð væri um það að fólk á atvinnuleysis-
skrá neitaði vinnu sem því stæði til boða að
teknu tilliti til starfsreynslu, hvort heldur
væri í viðtali við stofnunina eða vinnuveit-
endur. Slíkt getur haft áhrif á bótaþegann.
„Ef skýringarnar eru ekki ásættanlegar
fá menn ekki greiddar bætur í tvo mánuði.
Síðan þyngist það og þeir geta dottið endan-
lega út af skrá,“ segir Gissur. Hann segir að
samstarf Vinnumálastofnunar og vinnu-
veitenda skipti miklu máli. „Við þurfum
að fá skýrar upplýsingar um hvað gerðist í
samtalinu eftir að viðkomandi mætti eftir
hvatningu frá okkur þar sem bent var á
laust starf hjá fyrirtæki – fá ástæðu þess að
maður er ekki ráðinn – því ef vinnuveitand-
inn vill manninn en hann neitar þá missir
hann bæturnar.“
Gissur segir starfsfólk Vinnumálastofn-
unar heyra fréttir eins og hagfræðingur
Samtaka iðnaðarins nefnir um að erfitt sé
að manna stöður og sé jafn hissa á því og
aðrir. Þetta sé hins vegar almenn lýsing og
ef fréttist af fyrirtæki sem sé í vandræðum
hafi stofnunin samband og miðli fólki eða
fái vandræðin vegna mannaráðninga stað-
fest beint.
„Vandinn í þessu er launastrúktúrinn,
þ.e. launin sem verið er að bjóða fyrir þessi
störf og að sumu leyti samkeppni bótakerf-
isins við vinnumarkaðinn,“ segir Gissur
en bætir því við að það sé ekki nægileg
skýring að hafna starfi á þeirri forsendu
að of lágt kaup hafi verið boðið, ef það er í
samræmi við kjarasamninga.
Bjarni Már bendir einnig á þetta en fram
kemur hjá honum að samkvæmt útreikn-
ingum Samtaka atvinnulífsins hafi kaup-
máttur lágmarksbóta almannatrygginga
hækkað 50 prósentum meira en kaup-
máttur almennra launa. Kerfið letji fólk því
til vinnu – en jafnframt sé vitað að í vissum
greinum sé svört avinnustarfsemi útbreidd.
Samtök iðnaðarins hafa áætlað að tekjutap
hins opinbera vegna skattsvika sé um 40
milljarðar króna á ári.
Gissur segir að einkum sé tvennt til ráða
gegn svörtu atvinnustarfseminni; annars
vegar að bjóða fólki störf sem losna og
hins vegar alls konar náms- og vinnumark-
aðsúrræði. Þar er fólk á atvinnuleysis-
skrá miskunnarlaust boðað á námskeið,
til dæmis sjálfsstyrkingarnámskeið sem
standi daglega frá kl. 10 til 15 í fimm vikur.
„Þá falla mjög margir af vegna þess að þeir
hafa engan tíma til slíks; eru væntanlega í
vinnu.“
Innan Vinnumálastofnunar er eftirlits-
deild og segir Gissur að hún skili miklum
árangri. „Við fylgjumst með, köllum fólk
fyrir og fylgjumst til dæmis með ferðum
þess til útlanda; því ber að tilkynna þær
því þá er það í raun ekki til reiðu fyrir
vinnumarkaðinn. Þá höfum við verið í sam-
bandi við ríkisskattstjóra varðandi svarta
vinnumarkaðinn. Þannig næst til margra
og það skiptir hundruðum milljóna króna
á ári sem við myndum ella borga í bætur ef
við værum ekki með þetta eftirlit. Eftirlits-
heimildir okkar hafa verið styrktar og við
getum kallað eftir gögnum frá fleiri aðilum
en áður.“
Jónas Haraldsson
jonas@frettatiminn.is
Neiti maður
vinnu missir
hann atvinnu­
leysisbætur.
Vandinn er
að sumu leyti
samkeppni
bóta­kerfisins­
við vinnu­
markaðinn,
segir for­
stjóri Vinnu­
málastofn unar.
Tug millj arða
tap skatttekna
vegna svartrar
vinnu.
Þrátt fyrir fjölda manna á atvinnuleysisskrá gengur erfiðlega að ráða fólk í ýmsar starfsgreinar. Með eftirliti kemur Vinnumála­
stofnun í veg fyrir að árlega séu greidd hundruð milljóna í bætur vegna svika. Ljósmynd/Hari
Þeir hafa
engan
tíma til
slíks, eru
væntan-
lega í
vinnu.
Sitja óáreittir í verkfalli
„Við beygjum ekki af leið og gerum engar
málamiðlanir, segir Jónas Garðarsson,
formaður samninganefndar undirmanna
áhafna á hafrannsóknarskipum ríkisins.
Sjómennirnir hafa verið í verkfalli í hálfan
mánuð. Jónas viðurkennir að kröfurnar
séu brattar, jafnvel hátt í helmingshækkun
lægstu launa, en þeir ætli ekki að hvika
frá kröfunum og séu tilbúnir að
vera­í­verkfalli­fram­yfir­áramót.­
„Laun þeirra eru miklu lægri en
á almennum markaði. Um næstu
áramót nemur skerðing á sjómanna­
afslætti um hálfum mánaðarlaunum
þeirra,“ segir Jónas og vill til að
mynda að ríkið, sem útgerðar­
félag mannanna, bæti þeim upp
tapið. ­ gag
Kvenlöggum fækkar
Aðeins tvær konur en áttatíu karlar gegna
æðstu störfum innan lögreglunnar og
af­23­yfirlögregluþjónum­er­engin­kona.­
Lögreglukonum hefur jafnframt fækkað
meira frá bankahruni en körlum. Mun
færri konur eru í íslensku lögreglunni en
lögreglu nágrannalandanna. Þar eru þær
15­20% lögreglumanna en hér 11%. „Það
er verðugt markmið að stefna að því að
konur verði a.m.k. 15% af heildarfjölda
lögreglumanna hér á landi eftir 5­7
ár,“ segir í fjárlagafrumvarpi 2012.
Þar kemur fram að þegar Lög­
regluskólinn­tók­til­starfa­hafi­
fjórar af hverjum 100 löggum
verið konur, en frá árinu 2000
sé hlutfall útskrifaðra kvenna
21% miðað við karla. ­ gag
Ríkir kannski óvinsælir en
það voru gyðingar líka
Hæstaréttarlögmaðurinn Hróbjartur
Jónatansson ætlar að stefna ríkinu fyrir
eignaupptöku. Hann skoðar allar hliðar
auðlegðarskattsins sem settur var í fyrra á
eignir einstaklinga umfram 90 milljónir og
120 milljónir á eignir hjóna. Með auðlegðar­
skattinum sé hluti af eigninni tekinn eftir að
greiddir­hafi­verið­af­henni­skattar.­Eignar­
rétturinn sé friðhelgur. Spurður hvort hann
telji málstað auðugra sympatískan, svarar
hann: „Gyðingar voru drepnir í Þýskalandi
vegna þess að þeir nutu ekki meðaumk­
unar. Það er þetta sjónarmið að einhver eigi
að sæta lakari meðferð af því að hann er í
tiltekinni stöðu.“ Auðlegðargjald í Þýska­
landi­hafi­verið­afnuminn­eftir­dóm.­-­gag
www.bleikaslaufan.is
H
:N
m
ar
ka
ðs
sa
m
sk
ip
ti
/ S
ÍA
Jólaferðir Bændaferða til Þýskalands hafa öðlast fastan sess í hjörtum margra og
hafa verið geysivinsælar í gegnum árin. Í þessari nýju jólaferð er ferðinni heitið til
borgarinnar Mainz sem stendur við ána Rín. Mainz hefur upp á margt að bjóða og
skartar miðbærinn fallegum jólamarkaði sem á sér 200 ára gamla sögu. Þar má
einnig sjá einstaklega fallegan 11 metra háan jólapíramída sem prýddur er englum,
jólasveinum og þekktum hetjum úr sögu Mainz. Boðið verður upp á stutta bæjarferð
um Mainz og eftir það er upplagt að njóta aðventustemningarinnar, kíkja í verslanir
eða ylja sér við jólaglögg. Einnig verður farið í dagsferð til háskólaborgarinnar
Heidelberg, þar sem kastali frá 13. öld gnæfir tignarlega yfir borginni en í miðbænum
er einnig þekktur jólamarkaður þar sem kaupa má allskyns fallegar jólavörur.
Fararstjóri: Íris Sveinsdóttir
Verð: 105.700 kr. á mann í tvíbýli. Örfá sæti laus!
Innifalið: Flug, skattar, hótelgisting í 3 nætur með morgunverði, ferðir til
og frá flugvelli í Frankfurt, skoðunarferð til Heidelberg og íslensk fararstjórn.
1. - 4. desember
Sp
ör
e
hf
.
s: 570 2790 www.baendaferdir.is
A L L I R G E T A B Ó K A Ð S I G Í B Æ N D A F E R Ð I R
Allar skoðunarferðir innifaldar!
Jólaferð til Mainz
Smáralind 201 Kópavogur 544 2278
Hverafold 1-3 112 Reykjavík 511 1710
svanhvit@svanhvit.is www.svanhvit.is
Opnunartími
Hverafold:
Virka daga 8:00–18:00 og
föstudaga 8:00–18:30
Opnunartími
í Smáralind:
Virka daga 11:00–19:00 og
laugardaga 11:00–18:00
SKYRTUTILBOÐ!
300 kr. skyrtan
– ef komið er með þrjár eða fleiri í einu.
10 fréttir Helgin 14.­16. október 2011