Fréttatíminn - 01.04.2011, Blaðsíða 48

Hægfara aðlögun
Jónas
Haraldsson
jonas@
frettatiminn.is
HELGARPISTILL
B
Barnsfæðing breytir pari í fjölskyldu. Það
verður grundvallarbreyting og ábyrgðin
eykst. Segja má að alvara lífsins taki við.
Kornabarnið þarf stöðuga umönnun, það
er ekki lengur hægt að leyfa sér að sofa út,
fara að vild út á kvöldin. Barnið stækkar og
hugsanlega bætast fleiri í hópinn. Við tek­
ur rútínan, uppeldi barnanna, skólaganga
þeirra, félagslíf og vinna foreldranna. Í
flestum tilfellum fellur lífið í fastar skorður
kjarnafjölskyldunnar sem um leið á athvarf
í stórfjölskyldu og vinahópi.
Þetta mynstur þekkjum við hjónakornin
vel, vorum ung þegar við eignuðumst okkar
fyrsta barn og hófum búskap. Við höfum
því ekki kynnst öðruvísi lífi en með barn
eða börn, stórt heimili og stuð, hæfilegan
hávaða og eðlileg læti sem fylgja hressum
krökkum og vinahópi þeirra. Utan um
barnaskarann þarf nógu stórt húsnæði og
stóra matarskammta – og eilíft puð for­
eldranna, ekki ósvipað því sem við sjáum í
náttúrunni þar sem fuglapar er á stöðugum
þönum í ormaleit og goggar sísvangra unga
bíða galopnir í hreiðrinu.
Allt er þetta dásamlegt stríð og eftirsókn­
arvert, lífsins gangur. Hópurinn stækkar
enn þegar viðhengi bætast við, kærustur og
kærastar. Þá er vissara að hafa nóg í kæli­
skápnum. Goggarnir eru enn opnir. Kostur­
inn er þó sá að ekki þarf að mata lengur en
spurningin er eftir sem áður: „Er eitthvað
til að éta hérna?“
Foreldrar í þessari stöðu eru því vanir að
kaupa stóra skammta þegar leiðin liggur í
stórmarkaðinn. Aldursmunur á yngsta og
elsta barni okkar er talsverður, eða sext­
án ár, en það breytir ekki því að hópurinn
var stór þegar best lét, sex fastir í heimili,
gjarna viðhengi með og ekki munaði um
kepp í sláturtíðinni þannig að tilvalið var að
hringja stundum í afa og ömmu. Tíu manna
hópur við kvöld­
verðarborð
var því oft­
ar en ekki
raunin.
En það
er l íka
gangur
lífsins,
eftir
að v ið ­
hengin
breyt­
ast
í
tengdabörn, að unga fólkið fer smám sam­
an að heiman, sjálft í sitt dásamlega stríð.
Þannig á það auðvitað að vera. Við hjónin
höfum því haft drjúgan aðlögunartíma í
þeirri fækkun en horfðum engu að síður
hvort framan í annað á dögunum þegar síð­
asti unginn flaug úr hreiðrinu. Við vorum
ein eftir.
Hávaðinn og ærslin eru liðin tíð – nema
þegar barnabörnin koma í heimsókn. Þetta
eru viðbrigði fyrir þá sem eytt hafa á fjórða
áratug í það að hafa í og á stóra fjölskyldu.
Kannski ekki eins mikil og þegar fyrsta
barn fæðist – en samt.
Hvernig eiga hjón sem alla tíð hafa haft
börn, unglinga og ungt fólk í kringum sig
að hegða sér þegar þau eru skyndilega
orðin alein í þögninni, fólk sem þrátt fyrir
allt er enn á besta aldri vegna þess að það
skellti sér í barneignir um það áratug fyrr
en tíðkast meðal ungs fólks í dag?
Við treystum því að við þyrftum ekki
að fara í sérstaka aðlögun miðaldra fólks,
byggðum það á áratugalangri sambúð. Allt
hefur það heppnast bærilega. Lífið geng­
ur sinn vanagang, þrátt fyrir fámennið.
Við förum í vinnuna á morgnana, kíkjum
á sjónvarpið á kvöldin og reynum að gera
eitthvað skemmtilegt um helgar. Fráleitt
erum við byrjuð í golfi né farin að huga
að krumpudýraferðum til Kanaríeyja sem
hvort tveggja eru merki þess að aldur sé
eitthvað að færast yfir.
En eitt hefur ekki breyst. Við kaupum
enn í matinn fyrir stórfjölskyldu. Við átt­
um okkur yfirleitt ekki á þessum magn­
innkaupum fyrr en við sjáum afganginn.
Auðveldlega gætum við boðið fimm til átta
manns í matinn. Við kunnum ekki að elda
fyrir tvo. Því eigum við mat fyrir næsta dag
og gjarna þarnæsta líka. Okkur fannst þetta
bara þægilegt fyrst í stað, hituðum hiksta­
laust upp kássuna frá því í gær eða fyrra­
dag. Það var hvort eð var enginn sem gerði
athugasemdir við þessa undarlegu matar­
menningu okkar, allir farnir að heiman.
Ég sá þó að konu minni blöskraði þegar
við sáum fram á að einn rétturinn dygði
fjórða daginn í röð. Sá fékk flýtimeðferð í
tunnuna. Samt gómaði ég hana næsta dag
í stórmarkaðnum. Af gömlum vana greip
hún þrjá bakka af algengri matvöru og setti
í innkaupakerruna. „Hverjir verða í mat hjá
okkur í kvöld, mín kæra?“ spurði ég og
benti á bakkana. „Engir,“ svaraði hún, „af
hverju spyrðu?“
„Þetta er svona sexfaldur skammtur fyrir
okkur tvö,“ sagði ég og benti á bakkana.
Hann dugar okkur út vikuna. Ég nenni
varla að borða sama matinn fram á næsta
sunnudag.“ Um leið teygði ég mig í tvo af
þessum þremur bökkum og setti þá aftur á
sinn stað. Þegar ég renndi kerrunni áfram
sá ég útundan mér að konan nældi í annan
pakkann aftur.
„Maður veit aldrei,“ sagði hún. „Það
gæti einhver kíkt til okkar.“
Te
ik
ni
ng
/H
ar
i
world class.is
Súperform
Peak Pilates
Hot Rope Yoga
Mömmutímar
Fitnessbox
TRX Combó
Zumba Fitness
CrossFit
SpinningFit
Ketilbjöllur
Herþjálfun
Lífstíll 20+ SKRÁÐU ÞIG NÚNAá worldclass.is og í síma 55 30000
B
es
tu
n
B
irt
in
ga
hú
s
NÝ NÁMSKEIÐ AÐ HEFJAST
A llt frá stofnun lýðveldisins hefur það
verið ætlun Alþingis
að endurskoða
stjórnarskrána.
Alkunna er hvernig
til hefur tekist. Eftir
langan aðdraganda
og ýmis skakkaföll
hefur Alþingi nú
falið sérstöku stjórn­
lagaráði, skipuðu 25
konum og körlum,
það verkefni að
semja frumvarp að
nýjum sáttmála utan
um þjóðskipulag
okkar. Stjórnlaga­
ráðið er nú fullskipað
og tekur til starfa í
næstu viku. Ég er einn þeirra sem
hafa tekið sæti í ráðinu.
Nú er lag
Vissulega þurftum við að spyrja
okkur ýmissa samviskuspurninga
áður en við þáðum boð um setu í
ráðinu, ekki síst í ljósi úrskurðar
Hæstaréttar um ógildingu kosn­
ingar til stjórnlagaþings. Bent
hefur verið á alvarlegar rökvillur í
þeim úrskurði en ákvörðun dómar­
anna var engu að síður endanleg.
Við sem munum sitja í stjórnlaga­
ráði berum hvorki ábyrgð á þeim
mistökum sem leiddu til úrskurð­
arins né heldur á þeirri lausn máls­
ins sem nú liggur fyrir. Við höfum
einungis skyldur við þjóð og þing
um að vinna vel og samviskusam­
lega að því verkefni sem okkur er
falið. Þeir 25 sem fengu mestan
stuðning í kosningunni höfðu 83%
gildra atkvæða að baki sér. Þetta
má lesa út úr talningu landskjör­
stjórnar sem Hæstiréttur hefur
ekki borið brigður á. Stuðningur
við hópinn var því mikill meðal
þeirra sem kusu.
Það er ábyrgðarmikið verkefni
að gera endurbætur á stjórnar­
skránni og starfstími stjórnlagar­
áðs er knappur. Með samstilltu
átaki vænti ég þess engu að síður
að unnt verði að leggja fyrir þing
og þjóð ígrundað frumvarp til
nýrra stjórnskipunarlaga innan
settra tímamarka. Í því starfi er
fengur að góðum ábendingum frá
Þjóðfundinum 2010. Að auki er
mikils að vænta af vinnu stjórn­
laganefndar þeirrar sem hefur
unnið sleitulaust frá síðastliðnu
sumri að gagnaöflun og greinar­
gerðum um stjórnarskrármálið.
Niðurstaða nefndarinnar verður
lögð fyrir stjórnlagaráðið um leið
og það kemur
saman.
Ákvörðun mín
um að taka sæti
í ráðinu byggðist
ekki síst á því að
nú býðst langþráð
tækifæri. Gangi
það okkur úr
greipum er hætt
við að þess verði
langt að bíða að
til verði vandaður,
auðskilinn og
sanngjarn sátt­
máli um lýðræðis­
skipulag okkar;
sáttmáli í búningi
stjórnarskrár sem
verði þjóðinni
hjartfólgin. Mark­
miðið má ekkert minna vera. Því
verður í starfi stjórnlagaráðs að
tryggja að þjóðin fái sem víðtæk­
asta aðkomu að málinu. Það er hún
sem er hinn raunverulegi stjórnar­
skrárgjafi.
Snúa þarf við blaðinu
Ónot eru í mörgum0 landsbúum
yfir ásigkomulagi þjóðarinnar nú
rúmum tveimur árum eftir hrunið
mikla. Væntingar um breytt og
bætt þjóðfélag í kjölfar hrunsins
voru miklar. Öndvert við það sem
gerst hefur víða annars staðar
tók almenningur á sig verulega
kjaraskerðingu nánast möglunar­
laust, enda vissu allir að svokallað
góðæri árin á undan hruninu var
byggt á sandi. Vissulega hefur
margt áunnist þessi tvö erfiðu ár.
Tekist hefur að hemja afleiðingar
hrunsins og atvinnuleysi varð ekki
eins mikið og óttast var. En sið­
bótin hefur látið á sér standa. Enn
er beðið eftir því að sannleikurinn
um forkólfa hrunsins verði dreginn
fram í dagsljósið fyrir dómstólum.
Sumir þeirra sem gengu frjálslega
um fjárhirslur bankanna eru aftur
farnir að berast mikið á. Mörgum
finnst verklag hjá stjórnvöldum og
á Alþingi lítt hafa breyst til batn­
aðar. Svo mætti lengi telja.
Það er í þessu umhverfi sem
stjórnlagaráð hefst handa við að
betrumbæta stjórnarskrána. Von­
andi fagna flestir þessu skrefi, en
svo eru öfl sem reyna að gera starf­
ið tortryggilegt. Það verður því á
brattann að sækja. Við sem höfum
tekið verkefnið að okkur verðum
að reynast trausts verð, við verðum
að vinna þannig að sómi sé að og
skila frá okkur lokaskjali sem njóti
hylli þjóðarinnar. Að þessu verðum
við að einbeita okkur.
Stjórnlagaráð
Stjórnarskráin verður að
vera þjóðinni hjartfólgin
Þorkell Helgason
stærðfræðingur, var kjörinn á
stjórnlagaþing
36 viðhorf Helgin 1.-3. apríl 2011