Prentarinn - 01.01.1999, Blaðsíða 8

í athugasemdum með þessari
grein frumvarpsins segir að þetta
ákvæði sé í samræmi við stefnu
Evrópusambandsins í jafnréttis-
málum og vísað í ályktun ráð-
herranefndarinnar frá 1990 um
vernd mannvirðingar kvenna og
karla á vinnustað. Þar er aðildar-
ríkjum og stofnunum Evrópusam-
bandsins gert að sjá til þess að
vinnuveitendur beri ábyrgð á að
kynferðisleg áreitni líðist ekki á
vinnustað. Sambærilegt ákvæði er
einnig að finna í 26. gr. félagssátt-
mála Evrópu um rétt til mann-
legrar reisnar í starfi. Þar kemur
fram að stuðla skuli að bættri
meðvitund og upplýsingum um
kynferðislega áreitni á vinnustað.
Auk þess skuli gera allar við-
eigandi ráðstafanir til að vernda
launafólk fyrir slrkri háttsemi. I
þessu sambandi er almennt lögð
mikil áhersla á ábyrgð atvinnu-
rekenda og skólastjómenda.
Mikilvægt er að brugðist sé við af
þekkingu og að tryggt sé að
starfsfólk sé nægilega upplýst til
að takast á við vandann á réttan
og málefnalegan hátt. Til dæmis
um sérstakar ráðstafanir sem
þessir aðilar geta gert til að koma
í veg fyrir að starfsfólk, nemar og
skjólstæðingar í trúnaðarsambandi
verði fyrir kynferðislegri áreitni er
meðal annars að lýst sé yfir að
allir starfsmenn eigi rétt á því að
komið sé fram við þá af virðingu.
Jafnframt að gefið sé skýrt til
kynna að kynferðislegri áreitni sé
með öllu hafnað og hún verði ekki
liðin og að starfsmenn sem verði
fyrir slikri framkomu hafi rétt til
að kæra viðkomandi háttsemi.
Nauðsynlegt er að stjórnendur
taki ákveðið á málum í samvinnu
við starfsmenn sína og hagsmuna-
samtök þeirra.
• Leitaðu til stéttarfélagsins.
• Leitaðu til kærunefndar
jafnréttismála.
Ef það ber ekki árangur þá
skaltu grípa til eftirfarandi úr-
ræða:
• Skráðu nákvæmlega hjá þér
og lýstu því sem gerist hverju
sinni.
• Fylgstu með hvort það verða
einhverjar breytingar á
verkefnum þfnum.
• Ræddu af hreinskilni við
trúnaðarmann og starfsmanna-
stjóra.
Kynf erDlsleg árettnl
ávlnnustaO
í hvaða
mynd sem er
veUur
andlegiti
vanliíðan
• Kvartaðu við
.^firmann, annað-
hvort beint eða með
aðstoð trúnaðarmanns.
• Ekki leyna ástandinu.
• Ekki kenna þér
• Kannaðu hvort einhver vinnu-
I
félaga þinna hefur orðiðjfyrir
sams konar áreitni og ef sa'-
ræddu þá við hann um málið.
• Fáðu stuðning vinnufélaga.
• Haltu því fram að áreitni er
vandamál sem varðar alla á
vinnustaðnum.
• Reyndu ekki að standa ein/einn
í stríði við samstarfsmann eða
yfirmann þinn.
Ef ekki tekst að leysa málið á
vinnustaðnum þá skaltu gera
eftirfandi:
I frumvarpi til nýrra jafnrétt-
islaga er lagt til að atvinnurek-
endum sé óheimilt að segja starfs-
manni upp störfum sökum þess að
hann hafi krafist leiðréttingar á
grundvelli laganna. Atvinnu-
rekandi skal jafnframt gæta þess
að starfsmaður verði ekki beittur
óréttlæti í starfi, svo sem með
tilliti til starfsöryggis, starfskjara
eða mats á árangri, á grundvelli
þess að hafa kært kynferðislega
áreitni eða kynjamismunun.
Hvernig á atvinnurekandi
að bregðast við kynferðislegri
áreitni?
Eins og getið er að framan
hvílir sú skylda á atvinnu-
rekendum að þeir skapi starfs-
mönnum sínum öruggt vinnuum-
hverfi. I leiðbeiningarbæklingi
skrifstofu jafnréttismála eru
atvinnurekendum gefin eftir-
farandi ráð:
• Móta starfsmannastefnu
sem felur í sér að kynferðisleg
áreitni verði ekki liðin.
• Upplýsa starfsfólk um hvað
átt sé við með kynferðislegri
áreitni.
• Kynna starfsfólki
hver viðbrögð atvinnu-
rekanda verði komi sHkt mál upp.
• Upplýsa starfsfólk um hvert það
geti snúið sér verði það fyrir
áreitni.
• Taka samstundis og ákveðið á
málinu þegar það kemur upp.
• Láta gerandann taka alla ábyrgð
á hegðun sinni.
• Ef flytja þarf starfsmenn til í
starfi, flyttu þá gerandann til,
ekki þolandann.
Vafalaust hefur kynferðisleg
áreitni viðgengist á vinnustöðum
alla tíð. Umræðan um hana hefur
þó ekki komist í hámæli fyrr en á
síðustu áratugum og lagaákvæði
sem taka sérstaklega á vandamál-
inu eru nú fyrst að sjá dagsins ljós
á Islandi. Með aukinni umræðu,
bættri þekkingu og skýrri afstöðu
þolenda kynferðislegrar áreitni er
hægt að draga úr vandanum og
jafnvel uppræta hann með öllu.
Hvernig á að bregðast
við kynferðislegri áreitni?
Þar sem kynferðisleg áreitni getur
birst í ýmsum myndum geta
úrræðin vegna hennar
verið mismunandi.
Grófustu brot á
vinnustað eru
refsiverð og hægt
að kæra þau til
lögreglu. Hér er
oft um mjög við-
kvæm og persónu-
leg mál að ræða sem
erfitt er að taka upp eftir
sömu leiðum og önnur starfs-
samningsbrot. Hér má benda á
skyldur trúnaðarmanna, stéttar-
félaga og Vinnueftirlits ríkisins en
einnig er hægt að leita til kæru-
nefndar jafnréttismála.
Hvað gerirðu ef þií verður
fyrir kynferðislegri áreitni?
I leiðbeiningarbæklingi sem
skrifstofa jafnréttismála hefur
gefið út eru nokkrar leiðbeiningar
um það hvemig bregðast eigi við
kynferðislegri áreitni:
• Fyrst skaltu gera viðkomandi
grein fyrir því að þú munir ekki
þola þessa hegðun.
8 ■ PRENTARINN