Prentarinn - 01.09.2002, Page 18

f vinnuííf og fjölskyldulif, áform
f okkar um hvernig við viljum hagaS
eiginlífi, og væntingar um samfé-7
lagstega þjónustu. AlmennJí{sk:jiBir:.
^í&sérfjóiHþ-hi á vinnustöðunum.
l 'riuiuhraut kxcima þróasl hægar og
íauu þeifi-a éru lægri en karlánna. :
.lalhretti kemur e.kki af sjálfu sér;
Draumsjón verður bara aó verulcika
með vinnu: Stór skref verða tæplcga
'að þess'u lcyfk.séum,.við itm lefo að
axla ábýrgð gagnvart okkar nánustu,
satyjnntíííji&^ samfélagi: Áhefsla er
lögð á að.úrrseði og valkostir unv
sveigjanleika verða að miöast við
þarfir starl'smanna.og þá’starfsemi
| éar hálclin
rað
gjgjgfl
. PrawiÍra3jSj|f'» |
\ .saman útdrátt um störf sín. 1 uiii-
ræðunum kom fram að áði.ldarfélög
’KfÓU hafa jafnréttisáætlánir og sér-
stök jafriréttismarkmið í fýrirtækj-
um, sem þvi miður hefur verið erfitt
aó hrinda í framkvæmd. Nefndin
tók saman skjal sem inniheldur
ábendingar og markmið bæði til
styttri og lengri tíma fyrir stjórn
NGU og aðildarfélög þess varðandi
jafnréttismálin, jafnréttisstarfið á að
vera sýnilegt í starfsáætlunum allra
aðildarfélaga NGU, svo og á vefsíð-
um aðildarfélaganna. Möguleikamir
fyrir konur og karla til að taka þátt í
ákvörðunum í fyrirtækjum eru
orðnir réttlátari á Norðurlöndum.
Ögranir atvinnulífsins fara saman
með breytingum á vinnuskipulagi,
alþjóðavæðingu og harðnandi sam-
keppni á vinnumarkaði. Þekkingar-
kröfur vaxa, sem hefur sín áhrif á
menntun og vinnuskipulag. Að læra
allt lífið og markviss tæknivæðing
helst í hendur. Samspil og samræm-
ing atvinnulífs og Qölskyldulífs
stendur eftir sem áleitin spuming.
Að uppræta launamisréttið stend-
ur eftir til lausnar fyrir verkalýðs-
hreyfinguna. Þróunin að réttlátu
launafyrirkomulagi er byrjuð en það
á eftir að gera mikið. Jafnréttis-
nefndir á vinnustöðum ættu að vera
gott verkfæri við upprætingu á
launamisrétti. Það verður stöðugt
mikilvægara að fá karlana til að
taka þátt í jafriréttisstarfinu. Réttur-
inn og möguleikarnir til að sinna
foðurhlutverkinu, að sameina
vinnu- og fjölskyldulíf, er áskorun,
sem krefst bæði breytinga á lands-
lögum auk mýkri aðgerða.
Menntun hefur bætt stöðu kvenna
bæði í atvinnulífinu og stjórnmál-
um, en hún hefur enn ekki haft í för
ia tæplega
tekin, éntsfefna almúgaris leiðir í
rétta áttv Maður vcrður bara að hafa
þrék til að vekja áhugu. Jafnréttis-
starfið krefst þekk.ingar um þann
kraft sem viðheldtir öjafnrétti. Að
hluta til erum við konur búnar að
venja okkur við kúgun í fram-
kvæmd. Oft er þessi kúgun opinber.
Arangur til að bæta stöðu kvenna
krefst þekkingar og vilja. Hið eigin-
lega starf á sér stað á vinnustöðun-
Konur eru tilbúnar að mæta erf-
iðum áskorunum í atvinnulífinu.
Þær hafa ný sjónarmið og ákveðnar
skoðanir um betrumbætur og gæði
atvinnulífsins, en hæfileikar kvenna
eru ekki nýttir nógsamlega enn.
Menntunarval er enn oft kynbundið
og það stjórnast ennþá af sjónar-
miðunum og ranghugmyndunum
um verkaskiptingu kynjanna.
Jafnréttið er á leiðinni að verða
metið aó verðleikum. Jafnrétti í
framkvæmd bætir andrúmsloftið,
eykur ánægju í starfi og eykur
framleiðni. Reynslan er góð af jafn-
rétti í framkvæmd.
Vinnuhópar sem eru að vinnu
fyrir jafnrétti hér og erlendis eru
ólíkir og innan sömu vinnuhópa er
staðan mismunandi. En hægt er að
reyna að koma á jafnrétti þegar
maður uppgötvar að um sameigin-
legan áhuga er að ræða. I starfsem-
inni er mikilvægt að veita bæði
hinu opinbera og hinu óopinbera
vinnuskipulagi athygli, annars er
hætt við að úrbótum sé skeinuhætt.
Það er gott í báðum tilvikum að
þekkja hvaða kraftar eru til trafala
gegn breytingum og hvaða kraftar
styðja við bakið á breytingum.
Islenskt samfélag hefur á
skömmum tíma tekið stórstígum
breytingum. Þær varða bæði at-
hafai
viðhon kynjanná'íþáfú
gömliim viðjum. Mannauður.' si-
mennfiin og samræming'starfs og .
einkalífs cru hugtok sem riú eru á
hvers trianns vörurn én vorn það
ekki fyrir fáum árum. A sama tima
hefur upplýsinga- og tæknibyltingin
gerbreytt starfsháttum flestra fýrir-
tækja. Þá hafa samtök launafólks og
atvinnurekenda ásamt löggjafar-
valdinu aukið almenn réttindi okkar
á vinnumarkaði.
Kannski hefur mesta breytingin
gerst í hugum okkar. Þeim fjölgar
stöðugt sem uppgötva að langur
vinnutími þarf ekki að vera ávísun á
lífsgæði. Há laun eru jafrivel ekki
mælikvarði á lífshamingju. Langur
vinnutími er heldur ekki trygging
fyrir góðum afköstum eða vel unnu
verki, eins og stjórnendur í atvinnu-
lífi hafa í vaxandi mæli sannreynt.
Við spyrjum núna um starfsánægju
og vellíðan á vinnustað og gerurn
kröfu um að í starfsumhverfi okkar
felist hvatning og stuðningur til
áframhaldandi persónulegs og fag-
legs vaxtar. Æ fleiri, fólk af báðum
kynjum, láta það sig miklu skipta
að þeim sé gert kleift að sinna með
reisn þeim ólíku hlutverkum sem
þeir gegna samtímis því að vera
starfsmenn á vinnumarkaði, sem
foreldrar, sem börn foreldra sinna,
sem afar og ömmur, sem þátttak-
endur í félagsstarfi, sem eiginmenn
og eiginkonur, sem vinir og samfé-
lagsverur. Þetta eru hlutverk þar
sem við höfum gefandi skyldum að
gegna gagnvart öðrum. í vaxandi
mæli teljum við líka að við höfum
skyldum að gegna gagnvart okkur
sjálfum - að viðhalda heilbrigði
okkar, sinna áhugamálum, símennt-
un og einstaklingsþroska. Við get-
um fært góð rök fyrir því að með
því að taka ábyrgð á sjálfum okkur
sem frant fer á hverjum vinriustað.
■Möguleikinn á að samræma sjarf og
einkalíf vegur þungt við val á fram-
tíðarvinnustað eða, ef hann er ekki
fyrir hendi, við ákvörðun um að
segja upp starfi.
Ein mesta breyting á viðhorfum
fólks hin síðari ár kemur ffam í því
að það eru ekki aðeins konur eða
mæður ungra barna sem láta sig
þetta miklu varða. Karlmenn, líka
þeir ungu sem stefna á sérfræði-
eða stjórnunarstörf, fylla þann flokk
í vaxandi mæli. Samræming starfs
og einkalífs er því ekki jafnréttis-
mál í gömlum skilningi þess orðs,
heldur mikilvæg fyrir alla starfs-
menn og starfsemina sjálfa.
Mikilvæg breyting hefur átt sér
stað í fæðingarorlofi karls og konu,
núna í ár geta þeir tekið sér frí í 2
mánuði, í fyrra gátu þeir tekið 1
mánuð og á næsta ári (árið 2003)
geta þeir tekið 3 mánuði. I raun
geta þeir gert betur, því skipting
fæðingarorlofs er núna þannig núna
að konan á 3 mánuði, karlinn á 2
mánuði og saman eiga þau 3 mán-
uði sem þau geta deilt að eigin ósk.
Þetta er breyting til batnaðar fyrir
okkur konur, því þá eru skilaboð til
íyrirtækjanna að karlar geta líka
farið í barneignarfrí, rétt eins og
við, til að sjá um barn (eða börn
sín). Þetta er mjög stórt skref í átt
að jafrirétti.
Hver vegferð, hversu löng sem
hún er, hefst á einu skrefi.
Mig langar að enda mínar línur á
að hvetja fólk til að skoða vefsiðu
okkar (FBM) því margt skemmti-
legt verður um að vera hjá félagi
okkar í vetur.
Vigdis Ósk Sigurjónsdóllir.
18 ■ PRENTARINN