Læknablaðið - 01.05.1920, Blaðsíða 4

66
LÆKNABLAÐIÐ
kveSnum sóttvarnarlínum, ákveönum stööum og mönnum, sem sæju um
hvert starf: tafarlausa tilkynningu um sóttvörnina, eftirlit með manna-
ferSum og samgöngum, flutning á nauSsynjum aö og frá sóttkvíuðum
svæðum, sóttkviun ferðamanna sem ekki geta komist hjá því að fara úr
sýktu svæði i ósýkt o. s. frv.
Þá ætti það og að vera augljóst þegar í byrjun, hver kostnaður yrði við
hverja sóttvörn. Smám saman yrði svo skipulaginu breytt eftir því, sem
reynslan sýndi að nauðsyn krefði og betur mætti fara á hverjum stað.
Hverju læknishéraði fylgdi þá nákvæmt skipulag til sóttvarna, og heil-
brigðisstjórnin hefði yfirlit yfir alla heildina.
Það var tilætlun mín, að héraðslæknum yrðu sendar nákvæmar fyrir-
spurnir uin öll þessi atriði, þeir beðnir að gera vandað skipulag til sótt-
varnanna hver í sínu héraði, en bent jafnframt á eftirfarandi atriði til
leiðbeiningar:
1. — Sóttvörn við útlönd verður ætíð erfið og óviss, hversu sem að er
farið. Skipaferðir er ógerlegt að hindra til mikilla muna. Ýmsar sóttir hafa
miklu lengri undirbúningstíma, en skip þurfa til ferðar hingað frá útlönd-
um (variola io—15 daga, typh. exanthem. 10—21, scarlatina 4—14,
rubeolae 12—21, parotitis epidem. 12—25, morbilli 10—14 (iS?), pestis
2—7, febr. typhoid 10—21, syphilis 21—35 daga). íslenskir vélbátar og
önnur skip eiga sifelt margs konar mök á sjó við útlend skip, einkum
botnvörpunga, hvort sem leyft er eða bannað, og oftast engin tök til að
sanna slíkt. Oft er um svo stórfeldan baga og fjártjón að ræða við sótt-
kviun skipa, að varlega er treystandi framburði skipstjóra og annara er
hlut eiga að rriáli (farþega), stundum beinlínis reynt að leyna sóttum. Við
jietta bætist, að oft er afarerfitt að þekkja sóttir í fyrstu byrjun, ekki síst
er þær eru mjög vægar, og er nóg að minna á inflúerisuna. — Reynslan
hefir líka orðið sú erlendis að sóttkvíun er ekki lengur beitt við skip, jafn-
vel við skæðustu sóttir, heldur eru sýktir menn einangraðir (í landi) og
skipið látið halda leiðar sinnar með vissum varúðarreglum.
Af öllu þessu leiðir:
a) Að sóttvörnum við útlönd er aldrei treystandi.
b) Að mjög miklu er ekki til þeirra kostandi.
s) Að innanlandssóttvarnir eru það, sem mestu varðar, þó hinar beri ekki
að vanrækja.
2. — Við innanlandssóttvarnir má ætíð búast við þvi, að ekki hafist upp
á fyrsta eða fyrstu sjúklingunum. Ef sjúkd. er vægur er læknis ekki leitað
og yfirleitt óvist að hans verði leitað fyr en fleiri taka að sýkjast, allir á
líkan hátt, svo almenningi sé ljóst, að um næma sótt sé að ræða. Þá hefir
])að og oft komið fyrir, að menn, scm koma af skipi á undirbúningstíma,
fara óðara langt upp i sveitir og leggjast þar.
Það er því viðbúið, að sótt geti komið upp í hverri sveit
? e m v e r a s k a 1, i nálega öllum héruðum, og það flesta tíma árs ef
nokkrar samgöngur eru, og að hún hafi náð ]iar nokkurri útbreiðslu áöur
læknir kemur eða fær vitneskju um hana. Fleiri eða færri af grunuðu
bæjunum reynast sýktir og oft fleiri en grunur fellur á.
Af þessu leiðir, ef um mjög næma sjúkdóma er aö ræða (t. d. mislinga
og inflúensu) eða hættulega: