Læknablaðið - 01.01.1941, Blaðsíða 13

LÆKNA BLAÐIÐ
3
þannig aÖ vöövar, liðabönd og jafn-
vel skór, halda þverhvelfingu og
lengdarhvelfingu eðlilegri, en komi
ósamræmi í þetta, ]>reytist lögun
fótarins i t. d. flatan fót, og í sam-
handi við hann er hællinn oftast
i valgusstöðu. — Þetta getur kom-
ið af ofreynslu á fótinn, eða að
hæfileikinn til þess- að halda fætin-
um i eðlilegri (normal) stöðu, bil-
ar, t. d. eftir sjúkdóm, legu, eða
að vöðvar fótarins eru of veiklaðir.
Loks geta slæmir skór verið orsök
pes planus.
Á barnsaldri, nánar tiltekið á
aldrinum 1/—2ja ára, verður
stundum vart við flatan fót, vegna
illa þroskaðra fótavöðva. Stundum
verður fótur þó flatur, vegna of
mikils líkamsþunga, en hafa verð-
ur í huga, að á barnsaldri er fitu-
lagið undir húð iljarinnar (planta)
mjög þykt, og getur þannig vilt sýn.
Ef mikil lirögð eru að jiessum
galla, ]). e. flötum fæti, liggur cal-
caneus láréttari en eðlilegt- er, og
valgusstaða hælsins eykst.
Til þess að koma í veg fyrir að
börii fái flatan fót, er gott að láta
þau ganga berfætt. t. d. y2 tíma á
kvöldin, á hrjúfu teppi, það ertir
hæfilega mikið ilvöðvana og hefir
svipuð áhrif og æfingar gerðar fyr-
ir flatfót. — Dugi slíkt ekki, verð-
ur barnið að fá skó með ilhækkun
í og valgushæl. Slika skó ]>arf l)arn-
ið svo að nota þangað til ]>að er
orðið 3.—4. ára gamalt. Stundum
er nauðsynlegt, að ])að noti þá
lengur.
Við eldri börn, sem eru veikluð
og asthenisk, og hafa oft orðið að
liggja í rúminu, hefir reynst vel
að láta þau fá innlegg, þar sem
hjá ])eim myndast ekki svo sjaldan
flatur fótur. Þó er það talið best,
að þau noti góða skó rrieð ilhækk-
un og valgushæl.
Börn kvarta sjaldan undan ó-
þægindum, þó að þau séu flatfætt.
Virðist svo, sem þessi kvilli valdi
litlum eða engum verkjum hjá
börnum, en aflagist fóturinn skyndi-
lega (acut pes planus), koma verk-
ir og þreyta i fótinn, og gangur-
inn verður þunglamalegur. — Aft-
ur á móti er það algengt, að flat-
ur fótur (flatfótur) á unglingum
þetta 12—14 ára, valdi Verkjum
og ])reytu í fótum og ganglimum.
Það var svo að segja almenn regla
á Folkekuranstalten v. Hald, að all-
ir þeir á aldrinum þetta 18—24 ára,
sem voru flatfættir, fengu innlegg,
sem búin voru til eftir gibsmóti af
fætinum. Slík aðferð var talin sú
besta, en hitt álitið óhæfa, að sjúk-
lingar með slíka galla væru sendir
til uml)úðasmiðs án þess. Aftur á
móti var sú skoðun ríkjandi, að
eldra fólk, sem var með pes plan.,
en hafði enga verki eða önnur ó-
þægindi, ætti ekki að nota innlegg,
heldur ætti ])að að nota góða skó.
— Góðir skór eru t. d. tréskór, þar
sem þeim verður við komið. Einnig
eru vel saumuð, reimuð stígvél, tal-
inn góður skófatnaður. Reimaðir
skór með „bindisóla“ eru einnig á-
litnir góðir fyrir fæturna, en ])ó
ekki eins góðir og stigvélin. Vel-
scheau-saumaðir skór eru taldir
slæmir, vegna þess að þá vantar
„bindisólann", þeir styðja oflítið að
fætinum, glennast út og aflagast
fljótt. Loks eru gúmmiskór og
gúmmistígvél talin beinlínis skaðleg
fyrir fótinn, eins tel ég gömlu is-
lensku skóna afleitan skófatnað.
En sem betur fer, eru þeir að leggj-
ast niður. Gúmmískór og gúmmí-
stígvél hindra eðlilega útgufun frá
fætinum. Verða menn, sem nota
slikan skófatnað, ])ví fljótt rakir
í fæturna. Á islenskum skóm er
varla hægt að forðast, að verða
blautur í fæturna, ef á leið manns
verður bleyta eða snjór. Þannig á