Læknablaðið - 01.03.1941, Síða 13

LÆKNABLAÐIÐ
23
hvað eins og hrökkva til, og vai
þá jafnan erfitt fyrir hann a8
standa upp vegna sársauka frá
mjöðminni niÖur í lærið.
Röntgenmynd, sem tekin var þá,
ári eftir slysið, sýndi eðlilega
mjaðmaliði og pelvisbein, en auka-
lega kom í ljós byrjandi spondylo-
sis deformans, meö appositiones og
beintotum framan til á liðbrúnum
neÖstu brjóst- og efstu lendarliða.
SkoÖun sýndi jafnan fyrirferð-
araukningu svarandi til tensor fas-
ciae latae h. megin, og þótti senni-
legt að álykta, að sjúklingurinn hafi
fengið vöðvaruptur þar við áfall-
iö, ásamt hæmatommyndun. Það,
sem fannst, svaraöi til þess,,
aö vöövinn heföi skroppiö
saman, upp á viö. Tilfinn-
ing var jafan minnkuö ut-
an á hægra læri og að nokkru á
framanverðu lærinu. Diagnosis var
þvi meralgia paræsthetica post-
traumatica og spondylosis deform-
ans. Eðlilegast þótti að álykta, að
taugin haföi skaddast þar, sem húr.
liggur í sliðri sínu í fascia lata, ])ví
að sjúkl. marðist mikið einmitt á
þessu svæði við slysið. Hitt þótti
óliklegra, að ætla, að samband væri
milli breytinganna í columna og
lærverkjarins, en vel getur þó ver-
iö, að þetta tvennt hafi hjálpazt
aö.
Sjúklingurinn er nú löngu farinn
að vinna algenga vinnu, en verkir
i lærinu haga hann þó nokkuð enn-
þá, og má búast við að svo verði.
Eg hef nú skýrt frá því litla,
sem ég hef rekizt á sjálfur af þessu
tagi, og er þaö hvorki mikið né
merkilegt. En ég hef gert þetta að
umtalsefni hér i þeim tilgangi, að
vekja athygli á því sambandi, sem
oft virðist vera milli verkja i lær-
um og pelvissjúkdóma. Eg gæti trú-
að, að skurðlæknarnir gætu oft rek-
izt á neurologisk einkenni þessu lík
hjá sjúklingum með kirurgiska pel-
vissjúkdóma, ef vel væri leitaÖ, og
gæti það jafnvel verið bending fyr-
•ir lækninn fyrirfram, t. d. við ap-
pendicitis chron., subacuta eða acuta
in chronica, ef einkenni fyndust frá
lærtaugum. Samkvænit því, sem ég
hef skýrt hér frá, virðist það vera
mjög oft, aö appéndix Hggur
þá retrocoecalt og gróinn þar fast-
ur, og ef þetta er haft í huga, get-
ur læknirinn farið nokkru nær um
það fyrir fram, á hverju hann á
von, þegar inn er kornið.
Þegar um er að ræða mononeu-
ritis eða mononeuralgia, má jafnan
gera ráð fyrir „mekaniskri“ orsök,
rniklu fremur en t. d. vitamínskorti
eða toxiskum orsökum. Það er því
mikils um vert að hafa i huga eða
glöggva sig á legu þeirra tauga, sem
einkennin eru frá, þvi að causa get-
ur leynst hvar sem er á leið taug-
arinnar.
Það er alkunna, aÖ fyrsta ein-
kennið um spondylitis tuberculosa
getur verið verkir í epigastrium,
vegna ertingar í neðstu thoracal-
taugunum og n. iliohypogastricus.
Psoasabscessus getur valdiö sárum
verkjum niðri í læri, á ýmsum stöð-
um eftir því, hvaða grein eða grein-
ar af plexus lumbalis verða fyrir
ertingu. Alloft leggur þó sársauk-
ann eftir n. genitofemoralis, og sé
um dreng að ræða, er það mikil-
væg bending, ef cremaster-reflex
hverfur. Nervus femoralis getur
orðið fyrir ertingu við ýmsar bólg-
ur í pelvis, fracturæ á os pubis, tu-
mores í pelvis o. s. frv.
Nervus obturatorius sýkist oft
jafnframt n. femoralis, og er það
einkum mikilvægt i samb. viö þá
taug, að verkir i hnjám geta verið
fylgifiskur margra sjúkdóma, þar
sem þessi taugastofn eða greinar
hans verða fyrir ertingu. T. d. má
nefna það, sent raunar er alþekkt