Læknablaðið - 01.03.1941, Qupperneq 15

LÆKNABLAÐIÐ
25
valdiö mikilli blæöingu, er veldur
veiklun á likamanum og því hraö-
ari vexti æxlisins. Þvílík tilfelli
eru þó hrein undantekning, og sér-
lega nákvæmrar athugunar er þá
jafnan þörf.
2)Hið sama á við um rheumat-
isk og rheumatoid óþægindi, sem
einkum eru algeng hjá verka-
mönnum, sem komnir eru af létt-
asta skeiði, en afstöönu slysi er
mjög oft kennt um slíkt. Oft er
það þá tilgreint sem orsök, aö
mennirnir hafi ofreynt sig. Viö
skoðunina finnst þá oft lumbago,
ischias, pes planus og þ.h., sem
þróazt hefur smám saman, án þess
aö samband sé á milli sjúkdóms-
ins og nokkurs slyss. í öllum ó-
ljósum tilfellum er ráðlegt aö láta
taka röntgenmynd, einkum af
hryggnum. Oft kemur þá í ljós
osteoarthritis chron. eða arthrosis
og er þá jafnframt auöiö aö úti-
loka traumatiskar breytingar á
hrygg. En einnig hiö gagnstæða
getur átt sér stað.
Á síöustu árum hefur hvaö eftir
annaö veriö lýst tilfellum, þar
sem verkamenn kvörtuðu um sára
verki í hnakka eftir óvenju þungt
erfiði, einkum viö vegagerðir.
Bæði læknir og sjúklingur töldu,
að verkirnir væru rheumatisk-
ir, unz röntgenrannsókn leiddi í
Ijós, að um var aö ræöa brot á
þvertindum col. cervicalis vegna
öflugs vöðvaátaks. Hér er því um
aö ræða óvæntar afleiðingar slysa,
sem raunar er einungis hægt aö
finna meö röntgenrannsókn. Hiö
sama gildir einnig um beinflisar,
er slitnað geta frá á sama hátt
annars staöar í líkamanum og eigi
er sjaldgæft að á sér stað. Sé
þessu ekki gaumur gefinn, geta
þær valdið langvinnum þrautum.
Telja verður arthrit. chron., er
koma í kjölfar beinbrota, sem eru
nærri liðamótum eöa vegna lang-
beinbrot, sem óbeinar afleiðingar
varandi fixatio liðamóta við
slysa. Auövelt er aö greina þá frá
arthrit. chron. af öðrum uppruna
á því, aö þeir koma aðeins í liöum
nærri beinbrotinu, en aðrir liöir
eru heilbrigöir.
3) Slys og lungnasjúkdómar.
Eigi má gera ráö fyrir, aö slys
valdi lungnaberklum hjá manni,
sem hraust.ur er fyrir. Alvarleg
lemstrun á brjósti meö vefja-
skemmdum getur hins vegar vald-
ið broncho-pneumonia. Þetta
styðst við öruggar athuganir, og
einnig styðst það við tilraunir. í
slikum tilfellum var undirbúnings-
tíminn nokkrir tímar til nokkrir
dagar. Komi lungnaberklar hins
vegar í ljós nokkru eftir meiðsli
á brjósti, þá er jafnan um að ræða
versnun á sjúkdómi, er A'ar fyrir,
án þess að vitað væri. Blóðhósti
getur t. d. valdið því hjá berkla-
sjúklingi, að sýklar berist og sáist
út um lungnasvæði, sem áður voru
ósýkt. En sjaldgæf eru slík tilfelli.
Eigi hefur borið á því, að berklar
kæmu tíðar í ljós eftir skotsár á
lungum en vænta hefði mátt al-
mennt um svo algengan sjúkdóm.
Vega verður og meta allar að-
stæður með hinni mestu nákvæmni
áður en viðurkennt sé orsakasam-
band milli lungnaberkla og slysa.
4) Slys og hjartasjúkdómar.
Viðurkennt er, að ofsalegur á-
verki á brjósthol getur valdið rifn-
un á hjartaloku, sem áður var
heilbrigð, sökum hinnar skyndi-
legu hækkunar á þrýstingi. Bæði
dýratilraunir og nákvæmlega
rannsökuð tilfelli styðja þessa
skoðun. Til þess, að þetta verði
viðurkeamt í sérstöku tilfelli er
þvi nauðsynlegt að saman fari
mikill áverki á brjóst og mikil ein-
kenni frá hjarta þegar í stað. Erf-