Læknablaðið - 15.11.1943, Blaðsíða 14

72
LÆKNAÉLAÐIÐ
köflum, má fyrsti grunur læknisins
styrkjast svo aö úr veröi vissa.
Læknirinn finnur viö þuklun, aö
kviöurinn er útþaninn en enginn
vöövasamdráttur eða harka í vööv-
um (ventre de bois) ; þaö einkenni
sem er áberandi og mikiö mark á
takandi viö sprungin maga- eöa
skeifugarnasár, er hér yfirleitt ekki
fyrir hendi. Við mikla blóörás í
kviöarhol finnst deyfa neöan til
'i kviönum. Við rannsókn um leg-
gang finnst lítiö eða ekkert, ef
utanlegsþykktin er fárra daga.
Þegar frá líður finnst leghálsinn
linur og legið stækkaö. Sár verkur
ef reynt er aö hreyfa þaö til, og
kvala- eöa kveisuverkur niöur í
fossa Douglasi og eyntsli þar. Til
hliöar viö legið finnst stundum
fyrirferöaraukning eða deigkennd
mótstaða. Viö stóra bresti í leg-
pípunni tæmist hún alveg, finnst
ekki, þó fossandi blóörás sé inn
í kviöarhol. Meö langri holnál niá
gera ástungu í fossa Douglasi.
Kemur þá blóö úr kviönum i
sprautuna, og þarf þá frekar ekki
vitnanna viö.
Við gerum ráö fyrir aö læknirinn
hafi greint sjúkdóminn rétt og
lífsháskann, sem honum fylgir.
Hvernig verður þessu bjargaö viö?
Með því eins og svo oft að bíða,
fela náttúrunni völdin „utn es am
Ende gejhen zu lassen, wjie es
Gott gefállt", eins og Goethe seg
ir um læknana í Faust? Nei,
sá sem það gerir hefur engan friö
vegna vondrar samvizku. A dög-
utn Goethes gátu læknarnir ekki
bjargaö þessu við. Lawson Tait
(1885) færði sönnur á aö aöalor-
sök innri blóörásar hjá konum
væri að finna í brostinni utanlegs-
þykkt. Áöur brast þekking og
tækni, en nú er það fyrir hendi.
Þessu á og má læknirinn bjarga
viö meö hnifsaögerö, kvjöristu
neðan nafla í miölínu, undirbind-
ing æða, brottnámi meinsins,
brostnu legpípunnar, sem blóörás-
in stendur úr. Eigi er árennilegt
aö leggja konuna undir hnifinn i
þessu ástandi, en þess er aö vænta
aö fárviðrinu sloti. aö hún ranki
viö sér í bili meö örfandi lyfjum,
meöan ráð eru framkvæmd henni
til björgunar. Um 80—85% eru
taldar deyja meö því aö biöa og
skjóta aögerð á frest.
I kaupstöðum og allsstaöar þar
sem sjúkrahús eru á næstu grösum,
íer læknirinn með sjúkl. á sjúkra-
hús, þegar hún hefir jafnað sig eft-
ir shock þaö, sem blóörás í lífhol
var samfara. Getur þar og fengist
fyllri vissa til staðfestingar sjúk-
dómnum, og ýtir þaö undir snögg
handbrögð skurðlæknanna. í sveit-
um þyrfti læknirinn jafnan aö vera
undir svona fárviðri búinn, og hann
má ekki bíða lengur en þarf til að
undirbúa hnífsaögerö, ná sér í og
sjóöa verkfærin, hafa til umbúö-
ir og nauösynlega aöstoö við verk-
ið. Sé þess enginn kostur, aö gera
björgunartilraun á konunni í
hejmahúsum, má takast ef hættu-
minna þykir aö koma sjúkl. á ná-
læg sjúkrahús en vel kemur sér
aö hafa flugvélar handa þessum
og þvílíkum sjúklingum. Oft gegn-
ir furðu, hve sumar konur þola aö
missa mikið blóð. og hve þær geta
veriö fljótar aö ná sér eftir slik
áföll.
Enginn skyldi leggja mikla á-
herzlu á aö þurrka upp allt þaö
Irlóð sem i kviðarholi er eða láta
það tefja sig til muna. Það sog-
ast upp í líkamann og nýtist þar.
Þegar konan er komin af skuröar-
borði þarf aö hressa hana viö meö
öllu móti. blóðgjöf, saltvatni.
drúfusykri o. fl.
Eg hef haft 6 konur á aldrinum
20—30 ára með þenna sjúkdóm