Læknablaðið - 01.06.1957, Blaðsíða 14

40
LÆKNABLAÐIÐ
sprenginga og annarra slíkra
tilrauna. 1 alþjóðlegum sam-
þykktum er álitið, að skammtur
sá, er hættulaus megi teljast
við röntgenvinnu og önnur
störf þar sem geislavirk efni
eru notuð, sé um 0.3 r á viku.
1 Sviþjóð hefir þetta liámark
verið lækkað niður i 0.1 r á
viku. Vitanlega eru leyfðir
margfalt hærri skammtar ef að-
eins er um tímakundin störf að
ræða, svo og við rannsóknir á
einstökum sjúklingum. Það her
þó einnig að athuga, að skammt-
ar þessir eru miðaðir við, að
ekki eigi að koma fram eitur-
verkanir á eðlilega langri ævi,
en ekki tekið neitt tillit til þeirra
arfeindaáhrifa, er röntgengeisl-
unin lcann að liafa á komandi
kynslóðir. í þessu sambandi má
geta þess, að örlítið magn geisla-
virlcs efnis, jafnvel þúsundasti
hluti milligramms af radium
hefir oft nægt til þess að valda
breytingum, er leitt liafa til
hana.
Lífeðlisáhrif röntgengeisl-
anna eru mjög mismunandi á
einstaklingana. Menn vita enn
mjög lítið um samhandið milli
geislunarorkunnar og vefja-
breytinganna. Þó virðist ýmis-
legt henda til þess að „expon-
eringar“ við myndatökur, sem
til jafnaðar fara fram við liærri
spennu og meiri geislaorku,
valdi minni skemmdum en til-
svarandi magn við gegnlýsing-
ar. Nú skal vitanlega ætið liaft
í huga, að við áætlun geisla-
magnsins verður að greina milli
þess geislamagns, er hittir húð-
ina og liins, er smýgur dýpra
inn í vefina, að sjúklingur, sem
aðeins er rannsakaður fáeinum
sinnum þolir vitanlega marg-
falda þá skammta, sem kynnu
að verða hættulegir til lengdar,
en með tilliti til þeirrar áliættu,
sem drepið hefir verið á hér að
framan, ber vitanlega ávallt að
gæta hinnar mestu varúðar
hæði gagnvart sjúklingi og
sjálfum sér við notkun röntgen-
geisla til sjúkdómsgreiningaeða
lækninga.
Að lokum nokkrar „hagnýt-
ar“ áhendingar:
Þetta verður að liafa í huga
við alla notkun röntgengeisla:
1) . Sérhver hlutur, sem verður
fyrir geislun, geislar frá
sér aftur.
2) . Endurteknar veikar geisl-
anir; og jafnvel nokkurra
sekúndna geislanir ef sterk-
ar eru geta valdið óbætan-
legum skemmdum!
3) . Sérhver röntgengeislun get-
ur valdið óbætanlegum
skemmdum á líkamanum,
er ekki koma í ljós fyrri en
að mörgum árum liðnum.
4) . Ekki er enn fyrirsjáanlegt,
Iivaða tjón kann að koma
fram á komandi kvnslóðum
af röntgengeislun.
Því ber að fylg'ja eftir megni
þessum reglum: