Bændablaðið - 05.09.2013, Síða 12

Bændablaðið | Fimmtudagur 5. september 201312
Fréttir
Öflug refaskytta í Skeiða- og Gnúpverjahreppi:
Eftir sumarið liggur 41 tófa í valnum
Bergur Þór Björnsson frá
Skriðufelli í Skeiða- og
Gnúpverjahreppi, refaskytta
sveitarfélagsins, hefur skotið 41
tófu í sumar. Mörgum þeirra hefur
hann náð við sveitabæi enda er
tófan farinn að færa sig nærri
byggð í leit að æti.
„Já, það er mjög mikið af tófu á
svæðinu en ég reyni að halda henni
í skefjum. Bændum er að sjálfsögðu
mjög illa við dýrin, ekki síst
sauðfjárbændum, og þá stendur fólki
alls ekki á saman þegar hún er komin
mjög nærri heimilunum. Ég finn um
tvö greni í heimalöndum bænda á
hverju ári,“ sagði Bergur þegar
hann var spurður um stöðu tófunnar
á svæðinu. Hann er augljóslega
með refaskyttuna í genunum því
langafi hans, Ólafur Bergsson frá
Skriðufelli, var mögnuð refaskytta
og ömmubróðir hans líka, Sigurgeir
Runólfsson frá Skáldabúðum.
„Lærifaðir minn í faginu var þó
Sigurgeir Þorgeirsson heitinn frá
Túnsbergi í Hrunamannahreppi, eða
Tófu-Geiri eins og hann var alltaf
kallaður. Við sáum um svæðið frá
Þjórsá að Hvítá í þrjú ár og þar lærði
ég mjög mikið af honum, maðurinn
var snilldarskytta,“ sagði Bergur.

/MHH
Öll vitum við að þeir sem eru
sjálfstætt starfandi, eins og til
dæmis bændur og margir sem
starfa í ýmiss konar verktöku
eða hjá litlum einkafyrirtækjum,
geta unnið endalaust. Það er
að segja, vinnutímanum lýkur
aldrei formlega, það er engin
stimpilklukka til að stimpla sig
út og þegar einu verki lýkur bíða
nokkur önnur starfandi handa,
já, það er alltaf alveg brjálað
að gera.
En í raun og veru getur
auðvitað engin unnið endalaust.
Meðal þeirra einkenna sem koma
fram hjá þeim sem vinna mánuð
eftir mánuð og ár eftir ár langa
vinnudaga án reglubundinna hléa
eru kulnun í starfi, leiði, depurð,
auknar áhyggjur, verri samskipti,
ánægjumissir, streita og hætta á
slysum og sjúkdómum, til dæmis
þunglyndi og kvíða. Jafnvel
þótt við séum hörkufólk þolir
geðheilsan ekki endalaust álag
án hlés frekar en líkaminn, það
endar með því að það klárast af
batteríinu.
Við höldum samt oft að það
sé ekkert mál að halda sleitulaust
áfram að vinna enda höfum við
gert það áður en prófaðu að taka
mjólkurfernu og halda á henni með
beinan handlegg út frá líkamanum.
Já, einmitt, það er ekkert mál, en
hvernig væri að halda á fernunni
samfellt án hvíldar í mánuði eða ár?
Sífelld og endalaus vinna er
slítandi á lúmskan hátt, við áttum
okkur ekki á því hvernig líðan
okkar og ástand versnar smátt og
smátt. Það sem áður gladdi verður
grátt og tilgangslaust og við hættum
því smá saman. Við drögum okkur
úr samskiptum, forðumst að koma
inn og ræða við fólkið okkar eða
hitta gesti. Ef makinn vil fara eitt-
hvert forðumst við málið og leitum
leiða til að þurfa ekki að fara. Við
segjum svo sem allt fínt en fjörið,
framtakið og félagsfærnin er ekki
upp á marga fiska.
Án þess að við gerum okkur
það ljóst verðum við verkasmærri,
afköstin minnka og við höfum
okkur ekki í smáverk. Það þarf
að gera við hliðið uppi á túni og
ganga frá reikningum í möppu,
ekkert stórmál en það dregst.
Einbeiting, viðbragðsflýti og
minni dalar, sjóndeildarhringurinn
þrengist og okkur gengur verr að
finna lausnir, heilinn er þeyttur.
Hvaða vit er í þessu? Að vera
alltaf að en afkasta sífellt minna
dagsverki, missa tengsl við fólk
og verða leiður, verkasmár og
einbeitingarlaus? Þetta gengur
ekki, alveg sama þótt það sé
brjálað að gera, einhverju þarf að
breyta. Lausnin er að ákveða að
taka sér pásur og frí, til að halda
andlegri og líkamlegri heilsu,
vinnugetu og lífsgæðum. Vittu
til, verkin munu samt vinnast. Þú
skalt:
1. Taka pásu reglulega, hætta í
verkinu, breyta um stöðu og
stað og hvíla huga og líkama
og bara vera í 5 mínútur.
2. Taka hlé í 20-60 mínútur á 2-3
klukkustunda fresti, til dæmis
hádegis- og kaffihlé; ekki vinna
frá sjö til eitt og taka þá fyrst
hlé til hádegisverðar.
3. Frídagur. Jafnvel Guð
almáttugur tók sér frí einn
dag í viku þegar hann var að
skapa heiminn, má þó ætla að
hann hafi haft brjálað að gera
ekki síður en bændur! Taktu
einn frídag fast í viku. Ef þarf
að gefa eða mjólka á að vera
frí það sem eftir lifir dags, úr
vinnufötunum takk!
4. Í sumarfrí, lengra frí að sumri
á öðrum tíma er nauðsynlegt.
Lengri frí hvíla hugann og gefa
okkur möguleika á að koma
til baka endurnærð og full af
eldmóði, áhuga og gleði.
Það er hægt að breyta um lífsstíl,
listin er að vilja það og ákveða
að gera það strax. Virtu sjálfa(n)
þig og gefðu þér tækifæri til að
hlaða batteríið og lífið verður
árangursríkara, léttara og
skemmtilegar.
Heimild: Dr. Tal Ben-Shahar
Listin að lifa – geðheilsa
Kristín Linda Jónsdóttir sálfræðingur
Straumlaus?
Forystufé er eitt af því einstaka
sem við Íslendingar eigum, en
forystukindur finnast hvergi
annars staðar í heiminum. Um
hæfileika þeirra eru til margar
sögur sem sumar hverjar hafa
verið skráðar, en aðrar lifa manna
á meðal.
Hinn 10. september 2012
skall á aftakaveður á Norður- og
Norðausturlandi með skelfilegum
afleiðingum fyrir bændur og
búfénað á svæðinu. Talið er að um
tíu þúsund fjár hafi orðið úti. Ætla
má að einhverjar kindur, jafnvel
heilu hóparnir, hafi bjargast fyrir
vit og dugnað forystufjár.
Til að minnast þessa og
varðveita sögur af forystufé,
efnir verkefnisstjórn söfnunar-
innar „Gengið til fjár“ til
ritgerðasamkeppni í samvinnu
við Bændablaðið og Landssamtök
sauðfjárbænda. Skila má inn stuttum
ritgerðum, sögum eða öðrum texta,
að hámarki 1.000 orð að lengd.
Þema keppninnar er forystufé
og einstakir hæfileikar þess. Túlkun
á viðfangsefninu er að öðru leyti
í höndum þátttakenda. Dómnefnd
mun meta innsenda texta og veitt
verða þrenn verðlaun.
1. 100.000 kr. í peningum,
haustlamb af forystukyni og
gisting og máltíð fyrir tvo frá
Ferðaþjónustu bænda.
2. Gistingu og máltíð fyrir tvo á
Hótel Sögu.
3. Gisting og máltíð fyrir tvo á
Hótel Geysi í Haukadal.
4. Verðlaunaafhending fer fram
fyrsta vetrardag, laugardaginn
26. október 2013.
Textum skal skilað til Lands-
samtaka sauðfjárbænda (merkt
„Forystufé“) Bændahöllinni við
Hagatorg, 107 Reykjavík, fyrir 1.
október 2013. Merkja ber hvern
texta með dulnefni, en nafn,
heimilisfang og símanúmer skal
jafnframt fylgja í lokuðu umslagi
auðkenndu dulnefninu.
Öllum er heimil þátttaka.
Áskilinn er réttur til að birta þau
framlög sem hljóta verðlaun í
Bændablaðinu.
Ritgerðasamkeppni um forystufé
Skinnin af tófunum sem Bergur Þór Björnsson frá Skriðufelli fellir fara ekki
öll til spillis. Hér er hann með nokkur ansi myndarleg í þurrkun. Mynd / MHH
Bergur með fjölda tófuskotta af
dýrum sem hann hefur fellt.
Kjötmatsmenn í sauðfjársláturhúsum á námskeiði:
Frampartur fái aukið vægi í mati
Samræmingarnámskeið fyrir kjöt-
matsmenn í sauðfjár sláturhúsum
var haldið á Hvamms tanga 26.
ágúst síðastliðinn í slátur húsi
SKVH og lauk með fræðslu-
fundi og umræðum í kaffihúsinu
Hlöðunni. Þátt takendur voru 22 og
leiðbeinendur frá Matvælastofnun
voru Stefán Vilhjálmsson og Páll
Hjálmarsson.
Samhugur var á námskeiðinu,
sem var án efa gagnlegt.
Flestir þátttakendur eru reyndir
kjötmatsmenn en nokkrir eru
nýliðar sem fá frekari leiðbeiningu
hjá yfirkjötmatsmönnum í upphafi
sláturtíðar og starfsþjálfun hjá
kjötmatsmönnum viðkomandi
sláturhúsa.
Frampartur fái aukið vægi í mati
Sú áherslubreyting var kynnt á
námskeiðinu að frampartur fengi
sama vægi í holdfyllingarmati og
læri og hryggur, en undanfarið hefur
minna tillit verið tekið til framparts
við mat í holdfyllingarflokka.
Þessi ákvörðun var tekin í kjölfar
umræðu, meðal annars í nýstofnuðum
samráðshópi Matvælastofnunar
um kindakjötsmat, Kjötmatsráði
kindakjöts. Þar eiga fulltrúa, ásamt
Matvælastofnun, Bændasamtökin,
Landssamtök sauðfjárbænda,
Landssamtök sláturleyfishafa og
Ráðgjafarmiðstöð landbúnaðarins.
Yfirkjötmatsmenn Matvæla-
stofnunar sinna eftirliti með
kjötmatinu í sláturtíðinni með
tíðum heimsóknum í sláturhúsin.
Þar er gerð úttekt á kjötmatinu
og kjötmatsmönnum og leiðbeint
til að tryggja sem best samræmi á
landsvísu.