Bændablaðið - 05.09.2013, Qupperneq 35

35Bændablaðið | Fimmtudagur 5. september 2013
„Bændur verða stöðugt að leita
leiða til þess að bæta framleiðsluna
og gera sér starfið auðveldara. Það
gera þeir meðal annars með því að
tala við aðra bændur og deila þekk-
ingu sín á milli,“ sagði Åke Hantoft
við forystumenn norrænna bænda
á dögunum.
Åke er kúabóndi í Svíþjóð og
stjórnarformaður hjá Arla Foods,
eins stærsta matvælafyrirtækis í
Norður-Evrópu, sem er í eigu um
8.000 bænda í Svíþjóð, Danmörku
og Þýskalandi. Hann hélt erindi á
fundi norrænna bænda á dögunum
um sjálfbærni í landbúnaði og stefnu
Arla í þeim efnum. Åke sagði að
bændur innan Arla, sem eru frá 6
löndum og eru um 20 þúsund talsins,
væru stöðugt að leita að leiðum til
þess að bæta sig og sína framleiðslu.
Neytendur kalla á
aukna sjálfbærni
„Umhverfisstefna Arla gengur
meðal annars út á sjálfbærni í
framleiðslunni, að minnka útblástur
gróðurhúsalofttegunda, fara vel
með vatn og lágmarka orkunotkun
auk þess að minnka sóun og úrgang
frá landbúnaðinum. Neytendur eru
kröfuharðir og þeir vilja að bændur
standi sig í stykkinu, til dæmis varðandi
dýravelferð, líffræðilega fjölbreytni
og sjálfbærni í framleiðslunni.“ Åke
sagði að það væri alltaf tækifæri hjá
bændum til þess að bæta sig. „Bændur
geta bætt notkun sinna aðfanga og
hagað framleiðsluferlum þannig að
það gagnist umhverfinu. Með því
skapast ýmis tækifæri, til dæmis að
auka framleiðsluna, spara fjármuni,
minnka umhverfisálag og bæta
markaðsaðgang og samkeppnishæfni
framleiðsluvörunnar.“
Lærum hver af öðrum
Til þess að vekja bændur til umhugsu-
nar um sjálfbærni í framleiðslunni he-
fur Arla hvatt þá til þess að halda litla
fundi inni á kúabúunum þar sem um-
ræðuefnin eru margvísleg. „Bændur
hafa meðal annars rætt saman um
fóðrun, orkunotkun og aðferðir til
þess að standa betur að búrekstrinum.
Þeir skiptast á skoðunum og mark-
miðið er að læra hver af öðrum,“ segir
Åke. Í Bretlandi hafa verið haldnir
185 fundir síðastliðna mánuði og um
80 í Svíþjóð og Danmörku. „Fyrir
Arla þýða betri framleiðsluhættir á
kúabúunum bætt orðspor og meira
traust markaðarins. Það skilar sér
á endanum þegar við semjum um
verðið við stórmarkaðina,“ segir
Åke Hantoft, stjórnarformaður hjá
Arla Foods. /TB
Norrænir bændur þinguðu í Danmörku:
Þjóðir gætu þurft að minnka útflutning á
mat og sinna heimamarkaðnum betur
Nauðsyn þess að framleiða mat
fyrir heimsbyggðina skapar
tækifæri til vaxtar fyrir norrænan
landbúnað og Norðurlöndin geta
verið í forystu þeirra landa sem
hafa sjálfbærni að leiðarljósi
við framleiðslu búvara. Þetta er
meðal þess sem kom fram á fundi
bænda í Samtökum norrænna
bænda (NBC) sem haldinn var í
Danmörku dagana 28.-30. ágúst
síðastliðinn. Þema fundarins var
sjálfbærni og aukin framleiðni í
landbúnaði. Eftir fundinn var send
ályktun til norrænna landbúnaðar-
ráðherra þar sem hvatt var til
þess að ríkisstjórnir settu málefni
landbúnaðar og matvælaiðnaðar
á oddinn. Fulltrúar íslenskra
bænda sátu fundinn ásamt fólki
frá Noregi, Danmörku, Finnlandi
og Svíþjóð.
Sú staðreynd að Matvælastofnun
SÞ (FAO) telur að auka þurfi
matvælaframleiðslu í heiminum
um 60% fram að árinu 2050
kallar á nýjar lausnir í landbúnaði
og matvælaframleiðslu. Til þess
að ræða þessi mál var boðið til
fundarins gestafyrirlesara frá
framkvæmdastjórn ESB, dr. Leonard
Mizzi. Hann hélt erindi þar sem hann
velti upp þeirri spurningu hvernig
alþjóðlegur landbúnaður gæti
brugðist við aukinni eftirspurn eftir
matvælum. Í máli hans kom fram að
engin augljós lausn væri í sjónmáli
en mikilvægt væri að þjóðir heims
snéru bökum saman til að takast á
við viðfangsefnið. Það væri ekki
síður mikilvægt að neytendur tækju
til sinna ráða og höguðu neyslu sinni
með ábyrgari hætti en nú tíðkast.
Nefndi Mizzi sóun á mat og einnig
að heilsusamlegt val réði miklu um
hvernig matur yrði framleiddur í
framtíðinni. Þá ræddi hann um
landakaup stórþjóða og samkeppni
um land sem nú þegar bæri töluvert
á. Nefndi hann dæmi um kaup
Kínverja á landi í Afríku og víðar.
Eftirspurn eftir ræktunarlandi ásamt
vatnsskorti víða um heim væru flókin
viðfangsefni sem þyrfti að leysa.
Athyglisvert var að Mizzi velti því
upp að ef til vill þyrftu þjóðir í hinum
vestræna heimi að endurskipuleggja
sína landbúnaðarstefnu á komandi
árum. Þær gætu þurft að minnka
áherslu á útflutning á mat og sinna
heimamarkaðnum betur.
Ólíkar áherslur
Í erindum fulltrúa bænda frá
Norðurlöndunum og í umræðum á
eftir kom ýmislegt fram sem telja má
jákvætt fyrir norrænan landbúnað.
Johan Aaberg frá Finnlandi benti
á það að víðast á Norðurlöndum
væri til nóg af hreinu vatni.
Endurnýjanlega orku væri víða að
finna og ör tækniþróun gerði það að
verkum að norrænu þjóðirnar gætu
átt samkeppnisforskot á önnur lönd.
Það væri þó veikleiki að eftir því sem
norðar drægi treystu bændur um of á
innflutt próteinfóður.
Kari Redse Håskjold frá Norsk
landbrukssamvirke ræddi um mikil-
vægi stefnu í landbúnaði og hver
markmið matvælaframleiðslunnar
ættu að vera. Nefndi hún að þar
hefðu Norðmenn lagt áherslu á fjöl-
skyldubú og að framleiða eins mikið
og hægt er fyrir innanlandsmarkað.
Erna Bjarnadóttir, hagfræðingur
BÍ, hélt erindi fyrir hönd Íslands
en þar rakti hún meðal annars þá
möguleika sem íslenskur land-
búnaður hefði með sínu hreina
vatni, nægu landrými og aðgangi
að endurnýjanlegri orku. Þá gerði
hún að umtalsefni gæðastjórnun
í búvöruframleiðslu, uppgræðslu
lands og þau verðmæti sem felast í
bættri þekkingu bænda og annarra
sem starfa við matvælaframleiðslu.
Ólíkar áherslur Norðurlandanna
voru þó greinilegar þegar fulltrúi
Dana tók til máls, Søren Gade,
framkvæmdastjóri Landbrug og
fødevarer. Honum var tíðrætt um
þau tækifæri sem fælust í því að
flytja búvörur út til landa eins og
Kína og Indlands þar sem mikill
vöxtur væri fyrirsjáanlegur. Þessi
boðskapur rímar ágætlega við það
sem Danir hafa lagt áherslu á undan-
farin ár en það er meðal annars að
greiða fyrir viðskiptum með búvörur
og framleiða mikið magn fyrir stærri
markaði en innanlandsmarkað.

Efnahagslegur stöðugleiki og
skilningur stjórnvalda
Að fundi loknum var eins og áður
sagði send út áskorun til ráðamanna
á Norðurlöndum. Þar var meðal
annars hvatt til þess að efla land-
búnað og leggja áherslu á lausnir
sem draga úr umhverfisáhrifum og
efla skilvirkni í gegnum alla fæðu-
keðjuna. Bændur í þessum löndum
ættu mikil tækifæri ef stefnan væri
skýr og stöðugleiki fyrir hendi í
efnahagsumhverfinu. Það væri því
afar mikilvægt að stjórnmálamenn
sköpuðu þær aðstæður að það
væri eftirsóknarvert fyrir fjárfesta
að koma að landbúnaði og nýjum
lausnum í orkumálum.

Noregur leiðir starfið næstu tvö ár
Í lok NBC-fundarins lét Martin
Merrild, formaður Landbrug og
fødevarer, af störfum sem for-
seti NBC en við keflinu tók Nils
T. Björke sem er formaður Norsk
bondelag. Noregur mun fara með for-
mennsku í samtökunum næstu tvö
árin. /TB
Maltverjinn dr. Leonard Mizzi.
Fulltrúar norrænna bænda. Martti Asunta, forseti samvinnufélagsins Pellervo
í Finnlandi, Nils T. Björke, formaður Norges bondelag, Helena Jonsson, for-
maður sænsku bændasamtakanna LRF, Martin Merrild, formaður Landbrug
og fødevarer, Juha Marttila, formaður MTK í Finnlandi, og Sigurður Loftsson,
formaður Landssambands kúabænda. Sindri Sigurgeirsson, formaður BÍ,
gat því miður ekki sótt fundinn þar sem hann var heima við smalamennsku
vegna óveðursspár.
Stjórnarformaður Arla:
„Allir bændur geta bætt sig“
– kúabændur sem leggja inn hjá Arla halda fundi inni á búunum
Åke Hantoft, stjórnarformaður Arla, segir að aukin sjálfbærni í mjólkur-
framleiðslu og meiri þekking bænda skili sér í bættu orðspori og auknu
trausti á vörunni. Mynd / TB
Húsgagnagerð úr skógarefni
Ólafur Oddsson fræðslufulltrúi
Skógræktar ríkisins og Ólafur G. E.
Sæmundsen skógtæknir

Jólatrjáaræktun
Böðvar Guðmundsson áætlunarfulltrúi
Suðurlandsskóga og Hallur Björgvins-
son svæðisstjóri Suðurlandsskóga

Grunnur að blómaskreytingum
Brynja Bárðardóttir brautarstjóri
blómaskreytingarbrautar LbhÍ

Mengun - Vatnsmengun
Cornelis Aart Meijles
umhverfisverkfræðingur í Hollandi

Á stubbnum
Ýmsir sérfræðingar

Tálgunarnámskeið
- ferskar viðarnytjar
Ólafur Oddsson fræðslufulltrúi
Skógræktar ríkisins

Aðventuskreytingar
Brynja Bárðardóttir brautarstjóri
blómaskreytingarbrautar LbhÍ
Endurmenntun LbhÍ
Kynbótakerfið í hrossarækt
Í samstarfi við Fagráð í hrossarækt
Ýmsir sérfræðingar

Sveppir og sveppatínsla
Bjarni Diðrik Sigurðsson
prófessor við LbhÍ

Mengun - meðhöndlun úrgangs
Cornelis Aart Meijles
umhverfisverkfræðingur í Hollandi

Trjáfellingar og grisjun
Í samstarfi við Skjólskóga, Skógræktina og
Héraðs og Austurlandsskóga
Björgvin Örn Eggertsson
skógfræðingur við LbhÍ

Lífrænn landbúnaður
Ragnhildur Helga Jónsdóttir umhverfis-
fræðingur og kennari við LbhÍ

Ostagerð - heimavinnsla afurða
Í samstarfi við IÐAN fræðslusetur
Þórarinn Egill Sveinsson
mjólkurverkfræðingur

Torf og grjóthleðsla
Guðjón Kristinsson torf og grjót-
hleðslumeistari og kennari LbhÍ
Allar nánari upplýsingar má finna á
www.lbhi.is/namskeid
Skráning fer fram á endurmenntun@lbhi.is
eða í síma 433 5000
Við erum líka á Facebook - facebook.com/namskeid