Bændablaðið - 07.03.2013, Blaðsíða 43

43Bændablaðið | Fimmtudagur 7. mars 2013
Í fyrri grein var farið yfir
þau líkindi og hliðstæður
sem eru með húsfélögum
í fjölbýlishúsum og veiði-
félögum. Færð voru rök að því
að um sambærileg hlut verk
væru að ræða og þessi félög
væru mynduð til þess að enginn
gengi á rétt annars en allir
tækju þátt í sameiginlegum
rekstri og kæmu að yfirstjórn
með lýðræðislegum hætti.
Frumvarp um lax- og
silungsveiði
Rakið var hversu misráðið það
er að leyfa starfsemi sérstakra
veiðideilda innan veiðifélags
og hver nauðsyn er á að
veiðifélag allra sinni stjórnun
allra veiðistarfsemi á sínu
félagssvæði.
Nú liggur fyrir frumvarp á
Alþingi er varðar breytingu á
lax- og silungsveiði. Það liggur
nú inni hjá atvinnuveganefnd og
varðar breytingu á stöðu deilda
í veiðifélögum.
Þetta frumvarp lætur mjög
lítið yfir sér. En það er ekki allt
sem sýnist og þetta frumvarp
hefur þegar vakið upp fleiri
deilur en því var ætlað að leysa.
Það hefur verið að vanda keyrt
áfram af miklum yfirgangi af
völdum áhrifamanna í pólitík í
heimabyggðum sínum eins og
er við Tungufljót. Það virðist
einfaldlega eiga að breyta lögum
til þess að veiðideild eins og
svokölluð Tungufljótsdeild og
Stóru-Laxárdeild verði löglegar
og geti rakað saman fé fyrir
forystumenn sína en beitt aðra
því ofríki sem þeim hentar.
Vissulega snýr frumvarpið
ekki að þessum deildum einum
en upprunin virðast þau þar
greinilega vera og eiga að
yfirfærast á landið allt.
Með lagabreytingunni verður
leyft að stofna veiðideildir
um ár og læki innan hvers
heildarvatnasviðs. Næst er svo
hugsanlegt að með veikingu
starfsemi Veiðifélagsins og
peningavaldi einstakra deilda
að menn fari að sleppa seiðum
að eigin vild og vali. Slíkt
verklag myndi auðvitað hafa
mikil áhrif á lífríki og fiskgengd.
Slík breyting þessi myndi hafa
það í för með sér að vatnakerfi
og vatnasvið veiðiáa verða
endanlega gerð að leiksvæðum
manna sem hafa það eitt fyrir
augum að auka eigin hag þó
þeir skreyti sig með yfirskini
alls kyns ræktunaráætlana.
En ræktun sjálfbærra
fiskistofna er auðvitað allt
annað en hafbeit þar sem sleppt
er gríðarlegu magni af seiðum
sem koma til baka og veiðast.
Má benda á Rangárnar sem vel
lukkað þess háttar verkefni. En
þar er sköpuð veiði með hafbeit
sem engin var fyrir og hallar
þess vegna síður á stofna sem
fyrir eru eða rýri haga annarra,
án þess að höfundur þekki það
gjörla.
Það er alveg ljóst að athuguðu
máli að allar vangaveltur
um sjálfbæra nýtingu veiði á
hafbeitarfiski eru blekkingar
og allt tal um líffræðilega
fjölbreytni í sambandi við
hafbeit er ómarktækt. Mest
allt vatnasvið helstu veiðiáa
Íslands nær yfir mikil landsvæði
þannig að hafbeit í einum læk
eða árhluta mun auðvitað hafa
víðtæk áhrif allt til sjávar.
Þetta sanna raunveruleg dæmi
eins og gerst hefur í Tungufljóti
þar sem upprunalegum bleikju-
stofni hefur verið algerlega
útrýmt vegna hafbeitar á vegum
svokallaðrar Tungufljótsdeildar.
Þetta hefur verið gert með
laxasleppingum efst í vatnasvið
Hvítár/Ölfusár sem er auðvitað
vatnasvið Veiðifélags Árnesinga
og algerlega í lögsögu þess.
Til þess að heildarhagsmunir
og náttúrulegur viðgangur vatna
sé tryggður verður að standa
vörð um hlutverk aðalstjórnar
veiðifélags sem tekur til heils
vatnasviðs. Það þarf að efla
heimildir þeirra til ákvarðanna
og setja veiðifélagi ákveðnar
heimildir og reglur til þess að
tryggja heildarhag allra sem eiga
aðild að veiðfélaginu. Stórt og
lifandi veiðifélag er eini rétti
aðilinn til að samræma aðgerðir
og auka haga allra en ekki bara
örfárra. Frumvarpið og sú
framkvæmd þess sem boðuð er
skapar því aðeins meiri óvissu
og ómarkvissa stjórn veiðimála.
Mér er ekki kunnugt um hvort
þetta frumvarp hefur verið kynnt
fyrir veiðifélögum annars staðar
á landinu. Eina veiðifélagið
sem ég hef heyrt að hafi gefið
umsögn er Veiðifélag Árnesinga.
Það mun hafa lagst eindregið
gegn því og telur að það muni
skaða starfsemi veiðifélaga og
fiskistofna til mikillar óvissu.
Vilji er allt sem þarf
Að mínum dómi skortir til
mun meiri heildaryfirsýn
veiðimála. Það þarf að nást
sátt um að veiðifélög séu hinn
rétti vettvangur sameiginlegra
hagsmuna íbúa á einu vatnasvæði
fremur en að sérgæska fárra
fái að ráða för. Vatnasvæði er
sameign og á ábyrgð allra sem
þar búa.
Ég sé fyrir mér að Veiðifélag
Árnesinga ætti að vera öflugt
félag sem stundaði fiskirækt í
stórum stíl. Það myndi sleppa
seiðum um allt veiðisvæðið
samkvæmt vísindalegum
áætlunum. Það myndi stjórna
öllum veiðum, selja öll veiðileyfi
og gera arðskrár. Veiði yrði þá
stjórnað um allt vatnasvæðið
öllum til hagsbóta af öflugu
veiðifélagi, sem seldi öll leyfi,
ræki aðstöðu veiðimanna um
alla á og annaðist allt veiðieftirlit
og skipti öllum arði. Öflugt
félag sem ræki klakstöðvar
og væri burðarás starfsemi á
vatnasvæðinu öllu.
Náttúrlegir laxastofnar yrðu
efldir þar sem skilyrði leyfðu.
Á öðrum stöðum myndi félagið
beita tiltækum ráðstöfunum til
eflingar veiði. Í dag er Veiðifélag
Árnesinga aðeins lítils megnugt
fyrirtæki með þröngan fjárhag
meðan einstöku aðilar á
vatnasvæðinu græða án þess að
leggja neitt í hlutfalli til félagsins.
Slíkt fyrirkomulag gengi ekki í
húsfélagi í fjölbýli. Það gengur
heldur ekki í veiðifélagi á
víðfeðmu vatnasvæði eins og á
vatnasvæði Hvítár og Ölfusár.
Öflug samræmd starfsemi
Veiðifélags Árnesinga þarf að
spanna allt vatnasvæðið frá ósum
til upptaka í þeirri náttúruperlu
Íslands sem vatnasvæðin í
Árnessýslu eru. Þarna getur
orðið að veruleika sú paradís
veiðimanna sem menn órar ekki
fyrir í dag. Tækifærin blasa við.
- Vilji er allt sem þarf.
Halldór Jónsson
höfundur er bloggari: www.
halldorjonsson.blog.is
Af húsfélögum og veiði-
félögum – seinni hlutiFólkið í landinu fagnar niðurstöðu Icesave-dómsins og misvitrir
stjórnmálamenn reyna að nudda
sér upp við sigurvegarana til að
komast í kastljós þessarar frábæru
niðurstöðu. Það var ömurlegt
að sjá svipinn á sumum þegar
niðurstaðan lá fyrir og fékk maður
á tilfinninguna að þessir sömu
hefðu vonað að niðurstaðan væri
öðruvísi og beint lýðræði ætti ekki
upp á pallborðið hjá Íslendingum
þegar sérfræðingar stjórnvalda
væru tilstaðar.
Viðbrögð stjórnvalda og annarra
flokka sem studdu síðasta Icesave-
samninginn voru: „Það hefði getað
farið verr, hvað ef við hefðum tapað!“
Já, hvað ef við hefðum tapað? Lítið
hefði gerst, Íslendingar hefðu allavega
ekki verið dæmdir í fjársektir, en eitt
er víst að stjórnmálamenn, nú á útleið,
hefðu áminnt þjóðina og þ.a.l. alla
þá sem tóku þátt í að kveða þennan
draug niður um langa tíð um vanhæfni
almennings im að taka „réttar“
ákvarðanir.
Gríðarleg tækifæri
Gríðarleg tækifæri liggja í niðurstöðu
Icesave-dómsins, en hún gerir m.a.
Íslendingum kleift að gera upp þrotabú
Landsbankans í íslenskum krónum
og þvinga alla aðra erlenda kröfuhafa
til að taka við krónum sem er okkar
lögeyrir. Bretar og Hollendingar
sem aðrir, verða að sætta sig við að
fá restina af kröfum sínum vegna
Icesave greiddar í krónum vegna
gjaldeyrishaftanna. Þeir eru í kjölfar
niðurstöðu EFTA-dómstólsins í sömu
stöðu og aðrir kröfuhafar bankanna.
Þetta leiðir allt til þess að hér verður
hvalreki af erlendum gjaldeyri sem við
þurfum ekki að greiða strax úr landi.
Gjaldeyrishöftin
Gjaldeyrishöftin valda því meðal
annars að aflandskrónur og innistæður
erlendra aðila eru og verða fastar í
krónum sem vaxa dag frá degi
á fullum vöxtum í bankakerfinu
og köllum við þetta allt saman
snjóhengju. Vextir á þessar innistæður
eru að lágmarki um 60 milljarðar á ári
og fer hækkandi. Við þetta bætist svo
innheimtur þrotabúa föllnu bankanna
og uppsöfnun á reiðufé sem þarf að
borga vexti af. Snjóhengjan er í dag
talin vera um 1.200 milljarðar, en með
tíð og tíma verður hún að lágmarki
2.500 milljarðar. Það þarf nú vart að
taka það fram að kostnaðinn af þessu
þurfa íslensk heimili og fyrirtæki að
bera.
Ríkisdalur er lausnin
Ef landsmenn vilja koma á
efnahagslegum stöðugleika og losna
við gjaldeyrishöftin og snjóhengjuna,
er ein aðferðin, að gera nýjan ríkisdal
að lögeyri og festa gengi hans við
bandaríkjadal. Bandaríkjadalur er
aðalviðskiptamynt Íslands og mest
notaði gjaldmiðill veraldar. Öllum
íslenskum krónum landsmanna,
launum, lausu fé, innistæðum,
skuldum, verðbréfum, o.s.frv.
yrði skipt út fyrir ríkisdal. Gengi
ríkisdalsins myndi sveiflast eins og
gengi bandaríkjadals gagnvart öðrum
gjaldmiðlum. Gamla krónan yrði
áfram í gildi, en eignir þrotabúanna og
allar aflandskrónur þ.e. snjóhengjan
sætu eftir í gömlu krónunni og
gætum við þá samið sérstaklega við
hrægammasjóðina, þrotabúin og aðra
eigendur gömlu krónunnar um að
losna úr prísundinni. Innlánsvextir á
gömlu aflandskrónunum yrðu keyrðir
niður í 0,0% og hagkerfið leyst úr
gíslingu.
Lausnargjaldið
Þrotabúum föllnu bankanna,
eigendum aflandskrónanna, erlendu
hrægammasjóðunum yrðu boðnar
tvær leiðir til að losna úr viðjum
gjaldeyrishaftanna: a) að skipta yfir
í ríkisdal með 95% afföllum, eða b)
skipta á aflandskrónugengi í 30 ára
skuldabréf, útgefnu í Bandaríkjadölum
á mjög lágum vöxtum. Ef erlendu
hrægammasjóðirnir vilja ekki þiggja
þetta boð, þá verða þeir rukkaðir
um vexti á innistæðum sínum eftir
fyrsta árið fyrir allt umstangið, en
við þetta má bæta að bankar í Sviss
rukka geymslugjald fyrir fé sem þeir
varðveita. Þetta sparar tugi milljarða
kr. á ári í vaxtakostnað. Peningarnir
sem koma í ríkissjóð með útgáfu
nýja skuldabréfsins má nota til
þess að borga upp það sem hægt er
og skuldbreyta erlendum skuldum
ríkissjóðs og fara í nauðsynlegar
fjárfestingar hér á landi. Líta verður
á aflandskrónurnar og niðurstöðu
Icesave-dómsins sem sérstakt
tækifæri, snúa verður taflinu við og
veita erlendum hrægammasjóðum
makleg málagjöld. Þessi leið tæki 6
til 9 mánuði að koma í verk.
Guðmundur Franklín Jónsson
Formaður XG – Hægri grænna,
flokks fólksins
Hvalreki af gjaldeyri
Guðmundur Franklín Jónsson
Nýlega kom saman hópur sem
hefur það sameiginlega markmið
að byggja Suðurland upp sem
eftirsóknaverðan áfangastað
fyrir ferðamenn, að því er
fram kemur í frétt frá Eiríki
V. Sigurðssyni, forstöðumanni
Kötluseturs.
Þetta voru matar-, ferða- og
menningarfulltrúar á Suðurlandi.
Frumkvæði að fundinum áttu
Markaðsstofa Suðurlands og
Kötlusetur í Vík í Mýrdal. Mæting
var mjög góð og mættu um 20
manns. Nokkur erindi voru flutt
á fundinum en Þórður Sigurðsson
hjá SASS sagði frá sóknaráætlun
2020, Vigfús Ásbjörnsson frá
Matís flutti erindi um uppbygg-
ingu matarferðamennsku á
Suðurlandi, Björg Erlingsdóttir frá
Menningarmiðstöð Hornafjarðar
um „ímynd eða ímyndun“ og Davíð
Samúelsson frá Markaðsstofu
Suðurlands kynnti verkefnið
Winterwonderland.is. Þessi hópur
mun hittast 3-4 sinnum á ári hér
eftir, næst á Kirkjubæjarklaustri í
lok apríl. /MHH
Matar-, ferða- og menningarfulltrúar á Suðurlandi funduðu í Vík í Mýrdal:
Vilja byggja Suðurland upp sem eftirsóknar-
verðan áfangastað fyrir ferðamenn
Á hópmyndinni eru fremst, Björg Erlingsdóttir frá Menningarmiðstöð Horna-
fjarðar, Ingunn Jónsdóttir frá Matís, Kristín J. frá Vestmannaeyjum, Vigfús
Ásbjörnsson frá Matís, Sigríður Dögg Karlsdóttir frá Í ríki Vatnajökuls, Ásborg
Arnþórsdóttir úr Uppsveitunum, Ólafía Jakobsdóttir frá Kirkjubæjarstofu
og Barbara H. Guðnadóttir frá menningarfulltrúa Ölfuss. Fyrir aftan Sigrún
Kapitóla úr Hjólreiðaferðamennsku, Rannveig Ólafsdóttir og Steingerður
Hreinsdóttir frá Kötlu Jarðvangi, Þórður Sigurðsson og Fanney Björg
Sveinsdóttir frá SASS, Ragnhildur Sveinbjarnardóttir frá Markaðsstofu
Suðurlands, Hrafnkell Guðnason frá Háskólafélagi Suðurlands, Eiríkur
Vilhelm Sigurðarson frá Kötlusetri, Sigurdís Lilja Guðjónsdóttir frá Upplýs-
ingamiðstöð Suðurlands, Jóhann Margrét Hjartardóttir úr Hveragerði og
Davíð Samúelsson frá Markaðsstofu Suðurlands.
Bændablaðið Smáauglýsingar 56-30-300
Með yfirburði í lestri prentmiðla á landsbyggðinni
Dreift í 28 þúsund eintökum á 340 dreifingarstaði