Læknablaðið - 01.02.1973, Page 22

10
LÆKNABLAÐIÐ
Fyrir kom einnig, að við aðstoðuðum við
hinar erfiðari operationir. Aðstoðarlæknir
Guðmundar Magnússonar við operationir
var Matthías Einarsson. Guðmundur gekk
ríkt eftir, að allt væri í reglu og ná-
kvæmni í aseptic. Ekki var lyfta í sjúkra-
húsinu, og urðum við að bera sjúklingana
af neðri hæðinni og niður stigann, en
skurðstofan var uppi.
Starfið í tímum og á spítalanum tók all-
an fyrri hluta dagsins, stundum fram á
miðjan dag, en seinni hluti dagsins var
ætlaður til lestrar.
Tæki til klínískra rannsókna voru fá og
fábrotin, ekki síður en kennslutækin.
Röntgentæki voru ekki til, að ekki sé talað
um elektrocardiograph eða tæki til eína-
skiptarannsóknar. Blóðþrýstingur var ekki
mældur og blóðsökk var þá ekki komið til
sögunnar. Algengasta tækið var þá eins
og nú stethoskop, binaurelt eða einfalt.
Hið einfalda þótti henta við hlustun fóst-
urhljóða og til að athuga perlucitet
(t. d. hydrocele). Ehn fremur áttu flestir
mikroscop, annaðhvort frá Zeiss eða Leitz
(mesta stækkun x 1260 með immersio).
Það var talsvert notað við rannsóknir,
bæði við leit að sýklum (eink. bac. tuberc.
og gnoceum) og við þvagrannsóknir. Enn
fremur áttum við augnspegil (Liebreichs-
opthalmoscop), ennisspegill ásamt eyrna-
trektum, nefspeculum og larynxspeglum,
magakanna (-sondu), vaginalspeculum og
rectoscop. Auk þess voru auðvitað chemi-
calia og tilheyrandi áhöld til rannsókna á
magavökva, þvagi og saur. Til leiðbeining-
ar við slíkar rannsóknir voru notaðar bæk-
ur: Seifert u. Múller, Taschenbuch der
medizinklinischen Diagnostik, eða: Scheel
og Ellermann, Klinisk Mikroskopi, Kemi
og Bakteriologi. Þetta voru þau rann-
sóknartæki, sem ég man eftir. Annars varð
að notast við hendurnar, skilningarvitin
og heilbrigða dómgreind. Aðalaðferðirnar
voru þá þessar fjórar sígildu: Inspectio,
palpatio, percussio og auscultatio. Per-
cussio — bang — var talin mikilvæg rann-
sóknaraðferð. Fyrir utan dumbt (mat) var
kennt að greina á milli, hvort banghljóðið
var hátt eða lágt, hljómandi eða ekki,
sterkt eða veikt, stutt eða langt. Misjafn-
lega urðu menn slyngir bangarar, og sagt
var frá ýkjum í því sambandi. Man ég þá
sögu af dönskum prófessor, að hann þótt-
ist geta greint appendicitis-deyfu með því
að percutera apex pulmonis. Fáanleg voru
bangáhöld, pere.-hamar og plessimeter, en
enginn okkar eignaðist þau. ,,Fingur á
fingur“percussio var látin duga. Auscul-
tatio var einnig mikilvæg rannsóknarað-
ferð. Til þess að ná sem fullkomnustum
árangri (t. d. að greina lágt ,,knæti“), var
lögð áherzla á algjöra þögn í herberginu.
Þótt rannsóknartækin væru frumstæð,
virtist mér, að oft mætti komast langt
með þeim til réttrar sjúkdómsgreiningar,
ef dómgreindin var notuð. En mér virðist,
að ekki hafi reynt síður á hana þá en nú.
Man ég eftir margri ánægjustund, er við
hlustuðum á ,,magister“ (Guðm. Magn.)
dæma um einkenni og hnita hringana,
þangað til hann kom niður á ákveðinn
stað, — þá réttu sjúkdómsgreiningu, —
og fá hana staðfesta við operatio.
Þegar ég nú lít til baka á námsárin, þá
hef ég þá skoðun, að kennararnir hafi ver-
ið góðir kennarar, sem ræktu störf sín af
dugnaði og fullri samvizkusemi.