Læknablaðið - 01.02.1973, Qupperneq 25

LÆKNABLAÐIÐ
13
TABLE 3
Age and sex distribution v/histologic types
20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 80 Total % Both sexes Total %
Male 1 6 15 10 1 1 34=26.4
Squamous 4 40=20.2
Female 1 1 6= 8.7
Male 1 4 11 14 3 3 36=27.9
Undiff. 62=31.3
Female 1 3 1 6 9 6 26=37.7
Male 1 1 7 22 7 6 1 45=34.9
Oat-cell 65=32.9
Female 1 10 5 3 1 20=29.0
Male 4 4 2 1 11= 8.5
Adenocarcin. 26=13.1
Female 2 7 2 3 1 15=21.7
Male 1 1 1 3= 2.3
Alveolar 5= 2.5
Female 1 1 2= 2.9
í flestum löndum haft svipaða hundraðs-
tölu af öllum illkynja æxlum. Hér á landi
hefur hlutfallið breytzt, vegna þess að
sjúkdómurinn hefur aukizt hraðar meðal
kvenna heldur en karla. Ástæðuna fyrir
þessu vitum við ekki. Hugsanlegt er, að
íslenzkar konur hafi hafið reykingar til-
tölulega fyrr, miðað við karla, og reyki
meira heldur en stöllur þeirra erlendis.
Ætla mætti, að eftir að sannað þótti, að
orsakasamband væri milli reykinga og
krabbameins í lungum og einnig margra
annarra lífshættulegra sjúkdóma, væri
eftirleikurinn auðveldur og flestir þeir, er
reykja, mundu láta af reykingum. Sú hef-
ur þó ekki orðið reyndin. Þrátt fyrir
fræðslu og mikinn áróður á þessu sviði,
er árangurinn sorglega rýr víðast hvar.
Frá þessu eru þó, sem betur fer, undan-
tekningar.
í Bandaríkjunum hafa 19 milljónir hætt
reykingum á fáum árum. f Englandi hafa
einnig margir hætt reykingum, einkum þó
læknar. Það kom í ljós, að dauðsföll af
völdum lungnakrabba meðal lækna í Eng-
landi og Wales lækkuðu um 30% á tíma-
bilinu 1955-1964, en hækkuðu á sama tíma
um 25% meðal allra karla í þessum lönd-
um.
Aðeins skurðaðgerð getur læknað
lungnakrabba. Því fyrr sem sjúkdómur-
inn er greindur, þeim mun meiri árangurs
er að vænta af aðgerðunum. Enn þá er
árangur aðgerðanna rýr; eftir 5 ár eru að-
eins 4-8% á lífi. Við hljótum því að leggja
á bað áherzlu, að finna þá sjúku, áður en
sjúkdómurinn nær að breiðast út og verða
lítt eða ekki viðráðanlegur.
í fyrsta lagi verður að rannsaka gaum-
gæfilega alla þá sjúklinga, sem bera með
sér þau einkenni, er gætu bent til krabba-
meins í lungum og fylgjast með þeim
áfram, ef grunurinn fæst ekki staðfestur
við fyrstu athugun.
Delarue (1969) áleit, að lungnabólga eða
blóðhósti hjá reykingamanni, sem kominn
er yfir fertugt, verði að álítast merki um
lungnakrabba, þar til annað sannast.8
í öðru lagi vaknar sú spurning, hvort
unnt sé með fjöldarannsóknum að finna
sjúkdóminn á byrjunarstigi, áður en ein-
kenni eru komin í ljós. Að sjálfsögðu yrðu
þá fyrst og fremst rannsakaðir þeir, sem
eiga mest á hættu að fá sjúkdóminn, þ. e.
a. s. stórreykingamenn og konur á aldrin-
um 40-70 ára. Sjúkdómurinn er þó alls
ekki óþekktur í öðrum aldursflokkum.
Það eru einkum tvær rannsóknaraðferð-