Læknablaðið - 01.06.1977, Blaðsíða 38

104
LÆKNABLAÐIÐ
3 voru í 'hjólastól. 17 sjúklingar sögðust
aldrei fara út á götu að ganga framar, m.a.
vegna 'hræðslu við að detta eða verða hrint
um koll. Göngugetu með tilliti til fjarlægð-
ar var að sjálfsögðu ekki hægt að rannsaka,
en samkvæmt upplýsingum sjúklinganna
sjálfra var hún nokkurn veginn eins og
fram kemur í töflu VIII.
TAFLA VIII
Göngugeta með tilliti til fjarlægðar
Fjarlægð Fjöldi sjúklinga
>10 km 2
>5 km 34
> 1 km 10
1 fcm 5
500 m 14
300 m 2
200 m 10
100 m 6
50 m 12
<50 m 6
Lengd ganglima
Hjá 60% sjúklinganna mældist við könn-
unina stytting á brotna ganglimnum frá
i/2'—7 cm. Tæp 10% Ihöfðu ihinsvegar leng-
ingu, sem var V2—3 cm. í 13 tilfellum var
Trendelenburg próf jákvætt, og þeir sjúk-
lingar voru allir áberandi haltir, m.a. vegna
lélegs krafts í glutealvöðvum.
Hreyfiferil). í mjaðmarlið
Hreyfiferill í báðum mjöðmum var rann-
sakaður hjá öllum sjúklingunum, og kom í
Ijós að flexion var venjulega lítið sem
ekkert skert í brotnu mjöðminni en ex-
tension, inrotation og abduction hins vegar
mest skertar.
Lyfjaneyzla
Ráðgert var að safna iheimildum um
lyfjaneyzlu, en erfitt reyndist að fá upp-
lýsingar um hana í mörgum tilfellum og
því ekki hægt að draga neinar endanlegar
ályktanir hér. Eftir því sem næst varð
komizt var hún mikil, ekki sízt neyzla
verkja- og gigtarlyfja.
Þjálfun eftir útskrift frá RBH
Nokkrir sjúklingar höfðu fengið iþjálfun
á athugunartímabilinu, ýmist á öðrum
spítölum eða heima fyrir. Einstaka höfðu
dvalizt í heilsuhælum heima í Danmörku
eða í suðlægari löndum. Nokkrir þeirra
sem voru á elli- og hjúkrunarheimilum,
kváðust fá viðhaldsþjálfun þar. Við könn-
un fékkst leyfi til að taka einstaka sjúk-
linga í þjálfun á ný á KH og nokkrum var
vísað á aðrar endurhæfingarstofnanir.
NIÐURSTÖÐUR
Niðurstöður framangreindrar könnunar
eru í stuttu máli sem hér segir: A 1—3 ára
athugunartímabili var dánartala 20%. Um
það bil þriðjungur eða 45 sjúklingar voru
konur á áttræðisaldri. Tæp 63% voru um
eða yfir sjötugt. Þegar könnunin var gerð,
bjuggu 89 af 104 ennþá iheima og um helm-
ingur þeirra komst af hjálparlaust. 6 voru
í starfi. 13 voru á elli- og hjúkrunarheimil-
um. 29 gengu staflaust, 45 með 1 staf og 27
með 2 stafi. Allir nema 8 voru sjálfbjarga.
Þeir 3, sem höfðu við könnunina bætzt í
hóp hinna ósjálfbjarga, höfðu allir sjúk-
dóm á háu stigi, sem út af fyrir sig nægði
til að gera þá ósjálfbjarga. Það er því ekki
að sjá, að fractura colli femoris hindri
sjálfbjargir, ef séð er fyrir nægilegri þjálf-
un og hjálpartækjum. Hins vegar hafa af-
leiðingar fractura colli femoris oftast mikil
áhrif á göngufærni og göngugetu, enda
þótt nokkrir geti gengið sem fyrr og til-
tölulega margir án stuðnings.
LOKAORÐ
Samanburðarhópur er ekki til, því að
sjúklingar, sem ekki hafa fengið þjálfun
eftir fractura colli femoris, eru ekki til í
Danmörku. í heimildarskrá um fractura
colli femoris frá Medline þjónustunni í
Stokkhólmi var heldur enga sambærilega
könnun að finna. Hér er um að ræða hóp
sjúklinga, sem langflestir eru orðnir gaml-
ir, og hár aldur hefur brotið niður líkam-
legan og andlegan viðnámsþrótt þeirra.
Skurðaðgerð ásamt svæfingu, að undan-
gengnum áverka hlýtur að vera mikið
aukaálag og áfall fyrir þá. Það þarf ekki að
undra, þó þjálfun og endurhæfing beri
ekki alltaf tilætlaðan árangur. Það var
einkum þrennt, sem virtist ráða úrslitum:
1. líkamlegt ástand sjúklings,
2. andlegt ástand sjúklings,
3. gangur eftir skurðaðgerð og árangur af
henni.