Læknablaðið - 01.06.1977, Blaðsíða 59

LÆKNABLAÐIÐ
115
fjölskyldulífi við heilsugæzlustörf (15
%)•
d) Heimilislæknir skipuleggi starfsemi
sína til að geta veitt sem hagkvæmasta
og virkasta heilsugæzluþjónustu (10
%)■
e) Heimilislæknir sé sér meðvitandi um og
takist á hendur með starfi sínu ábyrgð
þá, sem fólgin er í því að vera fag-
menntaður (10%).
f) Heimilislæknir sé fær um að vega og
meta niðurstöður rannsókna á sviði
frumheilsugæzlu og nýta þær í eigin
starfi (5%).
g) Heimilislæknir líti á heilbrigðisfræðslu
sem hluta af faglegri ábyrgð sinni (5
%)•
Hinar breiðari marklýsingar hér að
framan gefa vissa stefnu, sem nánar þarf
að ákveða í þrengri markmiðum. Þannig
hefur t.d. kanadiska marksetningin 150
slík þrengri markmið, sem þrengja hin
víðari.
V. 2. Þrengri markmið
Það er í verkahring stjórnenda fram-
handsnáms í heimilislækningum að gera
þrengri lista marklýsingar fyrir heimilis-
lækningar. Má raða því efnisinnihaldi upp
á margvíslegan hátt. Út frá þeirri niður-
röðun er námsferilslýsing unnin.
Hér fara á eftir nokkrar ábendingar:
a) Áherzla er lögð á samtímis greiningu
á líkamlegu, geðlægu og félagslegu sviði.
Leikni í þeirri samræmingu krefst þjálf-
unar í vinnutækni og þekkingar í fögum,
sem lítil áherzla hefur verið lögð á í við-
tekinni læknakennslu, svo sem félags- og
atferlisfræði.
b) Heimilslæknisfræðin leggur meiri á-
herzlu á skilgreiningu, yfirsýn og heildar-
lausn vandamála heldur en að leita sjúk-
dómsheita. Þessi afstaða krefst sérstakra
aðferða við úrvinnslu og ákvarðanatöku,
sem heimilislæknisfræðin er að móta og
unnt er að kenna.
c) Títtnotuð hugtök varðandi skipulag
kennslu og kennslumarkmiða í heimilis-
lækningum eru: Þekking, Ieikni og af-
staða.
Má skilgreina hvern markmiðalista í
hverri undirgrein út frá öllum þessum
þrem hugtökum.
,,Leikni“ í kvensjúkdómafræðum er t.d.
ákveðin handbrögð, sem heimilislæknum
samkvæmt marklýsingu er ætlað að kunna,
s.s. að taka Papanicolaou-sýni.
,,Afstaðan“ beinist að eigin atferli við þá
athöfn, skilningi á viðbrögðum sjúklings
o.s.frv.
„Þekking" er kritísk þeoría um gagn-
semi eða gagnsleysi slíkra aðgerða.
Afstaða er t.d. ríkjandi þáttur í kyn-
sjúkdómavörnum og grípur inn á allt sið-
ferðiskerfi læknisins sjálfs og hæfni hans
til að sýna hlutleysi gagnvart siðferðis-
kerfi sjúklingsins.
Æ meiri áherzla er lögð á kunnáttu í
hópstarfi (hópefli). Er það talið sérstakrar
þjálfunar vert. Undirstaða góðs árangurs í
umgengni við aðra er að þekkja sjálfan sig,
veikar hliðar sem sterkar.
d) Hin ofangreindu þrengri markmið
leita fanga úr mörgum greinum, bæði inn-
an hinnar hefðbundnu læknisfræði og utan
hennar. Er þeim svo raðað upp með tilliti
til mikilvægis þeirra og fenginnar reynslu
í hverri fyrir sig, fyrr í náminu.
e) Heimilislæknisfræðin dregur m.a.
saman þek'kingaforða í eftirtöldum atrið-
um meira en aðrar sérgreinar. Mótast starf
heimilislæknis af þeim forða:
1. Heilsuvernd (t.d. ungbarna- og mæðra-
eftirlit, hópskoðanir, þroskaleiðir).
2. Fyrirbygging (t.d. ónæmisaðgerðir,
heilsurækt).
3. Faraldsfræði (t.d. sjúkdómstíðni í
heimilislækningum, tölfræði og lí'k-
indaspár).
4. Vistfræði (t.d. atvinna, fæða, mengun).
5. Félagsfræði (t.d. fjölskylduform, þjón-
ustustofnanir, venjur, félög).
6. Atferli (t.d. samskipti læknis og sjúk-
lings, eigin viðhorf og fordómar, ráð-
gjöf á mismunandi atburða- og aldurs-
stigum).
7. Heilbrigðisfræði (t.d. heilbrigðiseftirlit
mataræði).
8. Aðferðir (t.d. vandalausnir, hópvinna,
samræming aðgerða, vísindastörf).
9. Reksturs- og stjórnfræði (t.d. bókhald,
skýrslugerð, kostnaðarliðir heilbrigð-
isþ j ónustunnar).